Ofwel is een nevenschikkend voegwoord, dat vervangbaar is door of. Nevenschikkingen met ofwel zijn normaal gezien exclusieve disjuncties. Dat zijn nevenschikkingen waarbij het ene deel het andere uitsluit: ‘of x, of y, maar niet allebei'.

• Je krijgt een lolly ofwel een kauwgum.
• De mensen trokken naar zee ofwel naar een openluchtzwembad.
• Ik ga met dat geld schoenen kopen, ofwel thermisch ondergoed.

Ofwel kan als reeksvormer gebruikt worden; het voegwoord wordt dan herhaald voor elk lid van de nevenschikking. De exclusieve betekenis wordt dan benadrukt. Vaak komt er een komma voor het tweede deel.

• Je krijgt ofwel een lolly, ofwel een kauwgum.
• De mensen trokken ofwel naar zee, ofwel naar een openluchtzwembad.
• Ik ga met dat geld ofwel schoenen kopen, ofwel thermisch ondergoed.

Ofwel kan ook de betekenis van het verklarende of hebben: ‘met andere woorden, anders gezegd'. Het is dan vervangbaar door of of door oftewel.

• Het meiklokje, ofwel het lelietje-van-dalen, is een giftige plant.
• 1000 exabyte, ofwel 1.000.000.000.000.000.000.000 (een triljard) byte, is een zettabyte.