Kritisch en kritiek hebben elk hun eigen betekenissen. De betekenis van kritisch is ‘oordelend, nauwlettend onderzoekend’, ‘geneigd of bekwaam tot oordelen’ of ‘betrekking hebbend op de kritiek’.

• Ze had genoeg van zijn kritische commentaar.
• Ook in deze actiethriller werpt hij een kritische blik op actuele ethische kwesties.
• Ik sta kritisch tegenover het taalgebruik op radio en televisie.
• De docent zei: ‘Wat ik van jullie verwacht, is kritisch vermogen.’
• Dat boek bevat een uitgebreid kritisch apparaat.

De betekenis van kritiek is ‘hachelijk, gevaarlijk, ernstig’ of ‘cruciaal, doorslaggevend, beslissend’. In combinatie met (succes)factoren is naast kritiek ook kritisch gangbaar. Hetzelfde geldt voor kritieke / kritische massa in de figuurlijke betekenis ‘gewicht of steun om iets te kunnen bereiken’.

• De toestand van de slachtoffers is kritiek.
• Geopereerde keizerspinguïn in kritieke toestand
• Het instappen in een kajak is een kritiek moment.
• De Europese schuldencrisis komt deze week in een kritieke fase.
• Elk bedrijf kent de volgende kritieke / kritische succesfactoren: kosten, kwaliteit en tijdigheid.
• De vraag is: heb je genoeg kritieke / kritische massa om iets te veranderen?

In de natuurkunde wordt zowel kritisch als kritiek gebruikt in de betekenis ‘op het punt van de ene toestand over te gaan in de andere’.

• Boven die kritische / kritieke temperatuur kan het gas niet vloeibaar worden.
• De kritische / kritieke massa is de minimale hoeveelheid splijtbaar materiaal die nodig is om een nucleaire kettingreactie in stand te houden.