Speculaas is standaardtaal in het hele taalgebied, maar betekent niet overal hetzelfde.

In Nederland is speculaas een soort kruidenkoek, gemaakt met speculaaskruiden – onder andere kaneel, kruidnagel, gemberpoeder, nootmuskaat, kardemom, witte peper – en soms gevuld met een laagje spijs.

In België is speculaas gekaramelliseerde koek, zonder speculaaskruiden. Sommige Belgische fabrikanten noemen hun producten bewust speculoos om aan te geven dat er geen speculaaskruiden in zitten.