Platformwerk, ook wel bekend als de klusjeseconomie, zit in de lift. Binnen de EU wordt voorspeld dat er tegen 2025 maar liefst 43 miljoen platformwerkers zullen zijn. Een van de meest bekende voorbeelden van platformwerkers zijn de koeriers van Deliveroo, die uw pizza aan huis bezorgen, of chauffeurs van Uber die u door de meeste grote steden in de EU kunnen vervoeren. Hoewel bestel- en taxidiensten waarschijnlijk de grootste inkomsten genereren, omvat platformwerk een breed scala aan taken, van vertalen tot babysitten of het verrichten van huishoudelijke taken, en kan het zowel op afstand als ter plaatse worden uitgevoerd.

Op dit moment zijn platformwerkers vaak geregistreerd als zelfstandigen, maar er bestaat veelal vermoeden van misbruik in deze regeling. Hierdoor genieten ze weinig bescherming, zoals het ontbreken van verzekeringen of ziekteverlof. Om deze problemen aan te pakken, heeft de EU een nieuwe richtlijn rondom platformwerk aangenomen.

De nieuwe regels zouden voornamelijk inzetten op:

• Een eenvoudigere bepaling van de juiste arbeidsstatus van digitale-platformwerkers: wanneer is een platformwerker vermoedelijk een werknemer of een zelfstandige? Dit vermoeden zal er zijn op basis van bijvoorbeeld de verloning of de mate van controle over de taken.
• EU-regels voor het gebruik van algoritmische systemen op de werkplek: o.a. menselijke controle op beslissingen rond de arbeidsomstandigheden en betere bescherming van bepaalde gegevens.
• Betere handhaving, transparantie en traceerbaarheid.

Er zullen geen uniforme criteria zijn binnen de EU om de arbeidsstatus te bepalen, elke lidstaat zal een eigen kader moeten inbouwen maar het zal gemakkelijker zijn voor platformwerkers om de arbeidsstatus te betwisten.

België heeft reeds wetgeving ingevoerd voor platformwerkers, die deels gebaseerd was op het voorstel van de Europese Commissie. Deze EU-richtlijn was dan ook een belangrijk dossier voor het Belgisch Voorzitterschap. België slaagde erin om tijdens de EPSCO Raad van deze maand 25 lidstaten te overtuigen. Het Europees Parlement heeft op 19 maart groen licht gegeven, waardoor na 2 jaar een akkoord over deze richtlijn bereikt is.

De platformeconomie van de EU groeit snel. Van naar schatting € 3 miljard inkomsten in 2016 ging het naar € 14 miljard in 2020.

Er zijn nu meer dan 500 digitale arbeidsplatformen in de EU actief. Zij vergemakkelijken de toegang van klanten tot diensten en creëren kansen voor bedrijven en mensen.

De meeste platforms die in de EU actief zijn, zijn Europese bedrijven, maar er is concurrentie van met name Noord-Amerikaanse platforms.

EU- cijfers:

• Arbeidsstatus:
  • 7% in dienstverband
  • 93% als zelfstandige
  • Vermoedelijk 19% met het verkeerde statuut

• Aantal platformwerkers:
  • 2022: 28,3 miljoen
  • 2025: 43 miljoen

• Digitale platformen:
  • Meer dan 500 binnen de EU
  • 14 miljard aan inkomsten (2020) i.v.m. 3 miljard in 2016

Bron EU-cijfers(opent in nieuw venster)

Belgische cijfers:

• 84.000 Belgen werkten het afgelopen jaar minstens een uur voor digitale platformen werkten, dit is slechts 1,1% van de 15-64-jarigen. Bij 84,5% was dat slechts voor één platform.

• Tijd: 19,2% minder dan 1 uur, 39,0 % werkt tussen 1 en 9 uur per maand voor deze platformen en 19,6% 10 tot 19 uur. Slechts 18,2% werkt meer dan 20 uur per maand voor een platform.

• Een oververtegenwoordiging van hooggeschoolden: 54,2% van de platformwerkers is hooggeschoold.

• Mensen werken vooral onder het zelfstandigenstatuut via platformen.

• Platformwerk komt vaker voor in dichtbevolkte plaatsen, en bijgevolg zijn er, verhoudingsgewijs, ook meer mensen die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen die platformwerk doen.

• Sociale bescherming: Als we de drie sociale beschermingsmaatregelen samennemen, dan zien we dat 41,6% nergens tegen beschermd is (niet tegen werkloosheid, ziekteverlof en een arbeidsongeval). 15,4% heeft de drie verzekeringen. 43% heeft één of twee verzekeringen.
  
• Flexibiliteit: 70,0% geeft ook aan dat ze vrij hun werkuren kunnen bepalen en 59,4% geeft aan dat ze zelf hun prijs kunnen bepalen. Aan de andere kant is er ook 9,7% voor wie de werkuren volledig door het platform bepaald worden en 24,2% voor wie de prijs volledig door het platform bepaald wordt.

Bron B-cijfers(opent in nieuw venster)