Gedaan met laden. U bevindt zich op: AI-geletterdheid voor overheden in Vlaanderen Pijler 4: Mens & organisatie
AI-geletterdheid voor overheden in Vlaanderen
Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen ontwikkelde een AI-geletterdheidskader voor medewerkers van lokale besturen en de Vlaamse overheid. Dit kader sluit aan bij de eisen van de Europese AI Act, die van de publieke sector verwacht hun medewerkers de nodige kennis en vaardigheden rond artificiële intelligentie bij te brengen.
AI-geletterdheid gaat verder dan het kennen van AI-termen. Het omvat ook domeinen zoals data, veiligheid en ethiek. Het uitgewerkte AI-geletterdheidskader legt de fundamentele AI-competenties vast die nodig zijn om AI verantwoord toe te passen in de publieke sector, conform artikel 4 van de EU AI Act. Het helpt medewerkers AI op een verantwoorde en ethische manier te gebruiken en vertaalt Europese en UNESCO-normen naar concrete competenties, leerdoelen en ontwikkelpaden.
Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen levert hiervoor drie praktische instrumenten op:
- een AI-competentiemodel en -woordenboek;
- vijf persona’s die illustreren hoe medewerkers met AI omgaan in hun job, inclusief bijpassende opleidingen;
- een overzichtelijk document dat uitlegt wat precies onder fundamentele AI-geletterdheid wordt verstaan.
AI-competentiemodel en woordenboek
Het AI-competentiemodel is bedoeld voor medewerkers in de publieke sector die verantwoordelijk zijn voor het opbouwen en beheren van AI-kennis en -vaardigheden binnen hun organisatie. Dit kunnen bijvoorbeeld HR-medewerkers, opleidingsverstrekkers, beleidsmakers of andere medewerkers zijn die AI willen gebruiken, beoordelen of begeleiden. Het model helpt hen om AI-competenties op een gestructureerde manier te begrijpen en te ontwikkelen.
Het competentiewoordenboek vertaalt dit model naar de praktijk, met duidelijke beschrijvingen van drie soorten competenties: attitudes (know why), kennis (know what) en vaardigheden (know how), elk uitgewerkt op drie niveaus (basis, gemiddeld, gevorderd). Zo biedt het een gemeenschappelijke taal voor ethisch en verantwoord AI-gebruik, ondersteunt het gerichte opleidingen en werving, en geeft het medewerkers een kader voor persoonlijke groei, gebaseerd op transparantie, eerlijkheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen.
AI-persona’s en bijbehorende opleidingen
Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen ontwikkelde op basis van het AI-geletterheidskader vijf AI‑persona’s die weerspiegelen op welke manieren medewerkers in de publieke sector met AI in aanraking komen. Deze persona’s maken AI-geletterdheid duidelijk en praktisch, afgestemd op verschillende functies en verantwoordelijkheden. Elk van de persona’s beschrijft welke competenties nodig zijn om AI op een verantwoorde manier toe te passen.
Basis: de ‘AI-gebruiker’
De ‘AI‑gebruiker’ is de basis-persona. Medewerkers die zich met deze persona identificeren, beschikken over essentiële vaardigheden en kennis om AI bewust, kritisch en verantwoord te gebruiken.
Van hieruit bouwen de andere persona’s verder, telkens met extra verantwoordelijkheden of specialisaties rond AI. Het is hierbij perfect mogelijk dat medewerkers meerdere persona’s tegelijk vervullen in hun dagelijkse werk.
Overzicht
Klik op een persona om de bijbehorende competenties te bekijken. U vindt ook een overzicht van de opleidingen die passend zijn voor deze persona.
“Ik gebruik AI op het werk”
“Ik zorg ervoor dat AI ethisch en verantwoord wordt gebruikt”
"Ik formuleer strategische doelstellingen en bepaal de richting voor de toekomst”
“Ik ontwerp, bouw en implementeer betrouwbare AI-systemen die publieke waarden respecteren”
“Ik faciliteer, deel kennis en promoot AI-initiatieven”
Fundamentele AI-geletterheid
Tenslotte voorziet het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen ook een handige samenvatting over wat exact onder fundamentele AI-geletterheid wordt verstaan. Die kunt u hier downloaden:
Samenwerking en realisatie
Dit project werd uitgevoerd in nauwe samenwerking met UNESCO, als onderdeel van het TSI Vlaanderen-project, en gefinancierd door de Reform and Investment Task Force (SF REFORM). Dankzij de actieve deelname van de werkgroep ‘Mens & Organisatie’, het Agentschap Overheidspersoneel en VAIA, kon expertise van diverse stakeholders gebundeld worden. Dit stelt de Vlaamse overheid in staat om een praktijkgericht AI-geletterdheidskader en bijbehorende instrumenten aan te bieden, volledig afgestemd op haar specifieke behoeften.