Deze pagina bundelt informatie en kennis over duurzame zorg, gestructureerd aan de hand van trefwoorden (zie rechterkolom).
Ga aan de slag met ondersteunende tools, herbekijk toegepaste webinars en slides, of doe inspiratie op via praktijkvoorbeelden uit de zorgsector.
Algemeen
Websites
- Ecoswitch(opent in nieuw venster)
Een verzameling van handvaten, goede praktijkvoorbeelden en tools, met als doel de integratie van duurzaamheid in het beleid van sociale ondernemingen.
- The Good Wave(opent in nieuw venster)
Gratis opleidingen, tools en praktijkvoorbeelden met een focus op goede klimaatcommunicatie (taal, framing, nudging, etc.) om jouw klimaatactie effectiever te maken. - Klimaat en gezondheid(opent in nieuw venster)
Informatie over de gezondheidsuitdagingen die gepaard gaan met klimaatveranderingen, en de maatregelen en beleid om deze aan te pakken. - Doeners in Vlaanderen(opent in nieuw venster)
Een ruime en actuele verzameling van goede praktijkvoorbeelden over heel Vlaanderen. Met handige filters per sector, thema, provincie en soort organisatie.
Green Deal Duurzame Zorg (Nederland)(opent in nieuw venster)
Deze Nederlandse website heeft als doel een centrale vindplaats te zijn over alles rondom duurzaamheid in de zorg. Tip: maak gebruik van de zoekfunctie bovenaan rechts.
Tools
- Sustatool 2.0 - Lancering september 2025 (Presentatie 2025.05.20(PDF bestand opent in nieuw venster))
- 7Reflex - Presentatie 2025.05.20(PDF bestand opent in nieuw venster)
Een laagdrempelige en flexibele leidraad (Taborgroep) om duurzaam om te gaan met materialen, middelen en verbruik.
- 8 mei 2024 | Welke regelgeving is er en komt op ons af i.v.m. duurzaamheid?
- Opname(opent in nieuw venster)
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Sustenuto (Europese duurzaamheidsregels uitgelegd – Wie verwacht wat van zorgorganisaties?)
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - VIPA
- 8 mei 2024 | Wat maakt het uit? Hoe jouw gedrag iedereen gezonder maakt - Sam Proesmans
- 8 mei 2024 | Climate Change and Health: from the latest IPCC Report (AR6) - Jean-Pascal van Ypersele
8 mei 2024 | Green Deal Duurzame Zorg 3.0; wat werkt goed in Nederland? Een terugblik vanaf 2015 tot nu - van idee tot ambitieuze bottom up beweging - Bas Maier
18 maart 2025 | Welke regelgeving is er en komt op ons af i.v.m. duurzaamheid?
Presentatie Duurzaamheidsrapportering(PDF bestand opent in nieuw venster) - VMM
Presentatie Energiewetgeving voor de publieke sector(PDF bestand opent in nieuw venster) - VEKA
Presentatie Sorteerplicht en andere wettelijke verplichtingen(PDF bestand opent in nieuw venster) - OVAM
Presentatie Waterwetgeving(PDF bestand opent in nieuw venster) - VMM
- 2023 | Wat maakt het uit?(opent in nieuw venster) - Sam Proesmans
Waarom jouw gedrag iedereen gezonder maakt - 2021 | Respond(opent in nieuw venster) - Roland Broeckaert
Je organisatie duurzaam heruitvinden vanuit vertrouwen, verbinding en verantwoordelijkheid
- Greener NHS(opent in nieuw venster)
Ontdek hoe de Britse National Health Service werkt aan vergroening - Nordic Center Sustainable Healthcare(opent in nieuw venster)
In de Knowledge Bank vind je zowel rapporten als opnames van webinars en activiteiten van deze sectoroverschreidende Scandinavische kennisinstelling. - Health Care Without Harm(opent in nieuw venster)
Health Care Without Harm is een internationale ngo met als doelstelling de zorgsector duurzaam te maken
Aankoopbeleid
Websites
- Leerhub circulair aankopen in de zorg(opent in nieuw venster)
Platform waar je allerlei info vindt over circulariteit in de zorg - Milieuverantwoorde overheidsopdrachten (MVOO)(opent in nieuw venster)
Ontdek hoe de Vlaamse overheid aankopers ondersteunt met advies, webinars en de MVOO-criteriatool (zie onder bij tools)
Tools
- Gids voor duurzame aankopen(opent in nieuw venster)
Federale gids voor duurzame aankopen, inclusief een categorie ‘Zorg en welzijn’ - MVOO-criteriatool(opent in nieuw venster)
Met behulp van de MVOO-criteriatool verzamel je snel de meest recente criteria voor maatschappelijk verantwoorde overheidsopdrachten (MVOO) voor je opdrachtdocumenten.
- 10 oktober 2023 | Circulair aankopen in de zorg
Infosessie met o.a. toelichting over verschillende ondersteunende tools - door OVAM, Vlaanderen Circulair, Federaal instituut voor Duurzame Ontwikkeling en Departement Omgeving - 12 september 2024 | Herbruikbaar cateringmateriaal in ziekenhuizen en grote zorginstellingen
Infosessie georganiseerd door OVAM, inclusief toelichting over het wettelijk kader en cases van grootkeukens - 8 mei 2024 | Duurzaam aankopen in de zorg: tips, getuigenissen en samen doen!
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Vlaanderen Circulair, Zorgpunt Waasland, UZ Gent & AZ Delta
- 8 mei 2025 | Bijeenkomst Lerend netwerk Circulair aankopen
- Opname ‘Circulair aankopen en de wetgeving overheidsopdrachten - introductie’(opent in nieuw venster) - Agentschap Facilitair bedrijf
- Opname ‘The Procure4Health Project’ (opent in nieuw venster)- HCWH
Biofilie
- 20 februari 2025 | Biofilie en gezondheid
In dit webinar leer je wat biofilie betekent voor onze gezondheid en hoe je ermee aan de slag gaat in de praktijk. - door VIBE en VIPA
Energie
- 4 november 2024 | Energietransitie Karus
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Karus vzw
- 4 november 2024 | Met slimme sturingen naar efficiënt energiegebruik
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - COO Business & Solutions (SUMI), COO Projects (SUMI) en Digital Power Sales Specialist (Schneider)
- 25 februari 2025 | Energiedelen in de zorg
In dit webinar leer je hoe te beginnen met energiedelen - door Vlaams Energiebedrijf (VEB) en Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) - 20 mei 2025 | Energiebesparing, van energieaudit tot onderhoud- en energieprestatiecontract
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Broeders van Liefde en VEB
Gebouwen
Tools
- Criteria duurzaamheid VIPA(opent in nieuw venster)
Opbouw van de criteria, hoe ermee om te gaan en overstap naar GRO tool - Duurzaamheidstool GRO(opent in nieuw venster)
Instrument voor de bevordering van duurzame bouw– en renovatieprojecten
- Artikel | Duurzaam en circulair bouwen voor mensen met een beperking(opent in nieuw venster) bij Raakzaam vzw
- 18 november 2022 | Inspiratiekamer Klimaat en infrastructuur
Gerichte keuzes voor een klimaatadaptieve transitie van het zorgpatrimonium - door Archipelago, Kraaijvanger architects, Bond Beter Leefmilieu en VIPA - 8 mei 2024 | Duurzaam en circulair bouwen binnen zorg en welzijn? Het kan
Leerlessen vanuit de Green Deal circulair Bouwen en een toelichting van de praktische gids voor opdrachtgevers ‘Hoe maak ik mijn gebouw toekomstgericht?’ - door Vlaanderen Circulair en OVAM - 4 november 2024 | Duurzame bouwprojecten
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - De Lovie VZW
- 4 november 2024 | Ontwikkel een regeneratieve visie voor je eigen gebouw en site
- 27 februari 2025 | Duurzaam bouwen – case Zorg Leuven
Hergebruik en afvalbeheer
Tools
- Hergebruik | Roadmap reCURE(opent in nieuw venster)
Gebruik deze routekaart om als zorgorganisatie een strategie of langetermijnplanning te bepalen voor de transitie naar slimme herbruikbare kwaliteitszorgµ - Hergebruik | Eerste Hulp na laatste gebruik(PDF bestand opent in nieuw venster) - Recupel
Een praktische gids om elektr(on)isch labo- en medisch
materiaal veilig en correct af te danken.
Hergebruik
- Optimalisatie instrumentensets via data-analyse effectief gebruik - Noorderhart en DEO.care
- Wasbare luiers | Samenwerking ziekenhuis en kinderopvang - Imeldaziekenhuis en Kinderopvang in je buurt
- Voor uitleg project zie webinar ‘Aan de slag in de zorg met herbruikbaar incontinentiemateriaal’ (20.05.2025)
- Wasbare luiers op de kraamafdeling van Imeldaziekenhuis(opent in nieuw venster) (Video Vlaanderen Circulair - gynaecoloog aan het woord)
- Samenwerking met ‘Kinderopvang in je buurt’(opent in nieuw venster) (Video rtv - ouder en verantwoordelijke kinderopvang aan het woord)
Afvalbeheer
- Inspiratievideo | UZ Gent(opent in nieuw venster)
- Documentaire | Wat houdt ons tegen? Een zieke afvalberg(opent in nieuw venster)
- Inspiratievideo | Raakzaam vzw (opent in nieuw venster)
Afvalbeheer
- 14 november 2024 | Slim gebruik van niet-steriele handschoenen
Infosessie begeleid door OVAM met praktijkervaring vanuit UZ Gent en PC Ariadne (Broeders van Liefde), aangevuld door resultaten van de Engelse campagne ‘The gloves are off’ - 24 april 2025 | Event Medische verpakkingen
- Schetsen van de problematiek. Getuigenis vanuit het oogpunt van een ziekenhuis(PDF bestand opent in nieuw venster) -UZ Gent
- Focus op medische devices(PDF bestand opent in nieuw venster) - BD
- Praktische aspecten rond selectieve inzameling en recyclage in Vlaanderen en Europa. Tips richting ‘design 4 recycling’(PDF bestand opent in nieuw venster)- Fost Plus
Hergebruik
- 8 mei 2024 | De lokale reflex: haal het maximale uit je omgeving
- Presentaties(PDF bestand opent in nieuw venster) - OVAM, MIVAS, De Blauwe Lelie Brugge en Woosh!
MIVAS Maatwerk in de circulaire zorg (slides 31-38) en Logistiek proces luierservice en - recyclage (slides 39-47)
- Presentaties(PDF bestand opent in nieuw venster) - OVAM, MIVAS, De Blauwe Lelie Brugge en Woosh!
- 12 september 2024 | Herbruikbaar cateringmateriaal in ziekenhuizen en grote zorginstellingen
Infosessie georganiseerd door OVAM, inclusief toelichting over het wettelijk kader en cases van grootkeukens - 20 mei 2025 | Aan de slag in de zorg met herbruikbaar incontinentiemateriaal
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - OVAM, Entusia, Priovention, Imelda, Snappies en Odisee
- Opname (opent in nieuw venster)(afgespeelde video’s zijn zonder geluid, zie beschrijving onder opname voor links)
Mobiliteit
- 8 mei 2024 | De lokale reflex: haal het maximale uit je omgeving
- Presentatie ‘Autodelen in de zorg(PDF bestand opent in nieuw venster)’ (slides 5-30) - Autodelen
- 4 november 2024 | Duurzaam bereikbaar
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - UZ Brussel
- 4 november 2024 | De integrale aanpak van een mobiliteits- of vervoersplan
- 20 mei 2025 | Fietsleasing in de praktijk: het kan nu ook in de zorgsector
- 20 mei 2025 | Aan de slag met een mobiliteitsplan
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Pleegzorg West-Vlaanderen vzw en MPC Sint-Franciscus vzw
Natuur: Impact natuur op gezondheid
- Inspiratievideo | Natuur op voorschrift(opent in nieuw venster)
- 29 februari 2024 | Natuur en Boscast aflevering 2: Natuur en gezondheid
In deze podcast is gedragsecoloog Hans Van Dyck aan het woord over meer groen in steden, in zorginstellingen en in onze eigen gebieden - door Hildegard van Looveren, Hans Van Dyck, Ben Somers en Hans De Schryver
- 2024 | Over natuur en gezondheid(opent in nieuw venster) - Sara Adriaensen en Pepijn Verheyen
Nature Contact Disorder en de principes van Nature Contact Training - 2023 | Hoe kan de natuur personen met dementie helpen?(PDF bestand opent in nieuw venster) - Dirk Avonts, Hans Keune en Roy Remmen
Het effect van samen tuinieren en wandelen op de levenskwaliteit - 2023 | Natuur op doktersvoorschrift. Hoe buiten zijn ons gezond houdt (opent in nieuw venster)- Dirk Avonts, Hans Keune en Roy Remmen
Welk effect heeft meer natuur op het hart? Bestaat er een optimale dosis groen? Waarom werkt het natuurmedicijn anders bij mannen dan bij vrouwen? - 2023 | Natuur en gezondheid: Van intuïtief verband tot meervoudige maatschappelijke kansen en uitdagingen(opent in nieuw venster) - Raf Aerts, Tom Cornu, Geert De Blust, Ben Delbaere, Hans Keune, Irina Spacova, Dirk Vandenbussche en Hans Van Dyck
Een inleidende synthese (Natuurfocus) van de huidige kennis en inzichten, inclusief enkele praktijkvoorbeelden. - 2022 | Natuur als booster voor de geestelijke gezondheid (PDF bestand opent in nieuw venster)- Joël Bulwick, Joke Vandenbroucke, Hans Keune en Roy Remmen
Is dit reeds wetenschappelijk onderbouwd? Lees erover in dit artikel, incl. praktische handvaten om natuur in te zetten bij therapie en preventie - 2022 | Natuur als therapie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Lotte Mortier De Borger, Hans Keune en Lieve Peremans
Leer via dit wetenschappelijk artikel (Huisarts Nu) meer over hoe behandelende artsen een natuurbezoek kunnen faciliteren - 2019 | Wroeten in de grond is gezond(opent in nieuw venster) - Johan Lemmens, Herman Vereycken
Tuinieren is in opmars, ook in de zorg. Welke impact heeft tuintherapie op het welbevinden? En waar moet je op letten wanneer je tuintherapeutische activiteiten organiseert?
Natuur: Natuurcreatie
Websites
- ANB | Dossier natuur in de zorg(opent in nieuw venster)
Lessen van de oproepen ‘Natuur in je buurt’ - HOGent | Biodivers zorggroen(opent in nieuw venster)
Kennis en inspiratie over biodivers zorggroen
Tools
- Regionaal landschap | Vergroenen in de zorg(PDF bestand opent in nieuw venster)
Draaiboek met een leidraad voor zorginstellingen
Websites
- Website | Natuur op wandelafstand(opent in nieuw venster)
Project om biodiverse en klimaatadaptieve zorgomgevingen te creëren.
- 2022 | Doctor Flower : De therapeutische kracht van bloemen(opent in nieuw venster) - Sara Adriaensen
Boost je gemoed met bloemen! 2020 | Therapeutische tuinen(opent in nieuw venster) - Terra-Therapeutica
Inspiratie voor ontwerpen binnen de ouderenzorg2018 | Praktijkboek tuintherapie(opent in nieuw venster) - Terra-Therapeutica
Betekenisvolle buitenactiviteit voor de ouderenzorg
Organisatie
Tools
- Duurzaamheidsrapportage
Onderzoeksrapport ‘Duurzaamheid in ziekenhuizen: een sectorale dubbele materialiteitsanalyse’(PDF bestand opent in nieuw venster) - Vlerick Business School
= Leidraad voor ziekenhuizen die aan de slag willen gaan met duurzaamheidsrapportage
Of te gebruiken als beleidsondersteunend document voor ziekenhuizen die hun MVO-strategie willen ontwikkelen/verfijnen.
- Procesoptimalisatie | Optimalisatie instrumentensets via data-analyse effectief gebruik - Noorderhart en DEO.care
- 23 november 2023 | Green Team kick-start België
- 8 mei 2024 | Duurzaamheid in actie(s): waar zit de impact?
- 4 november 2024 | Een blik op CSRD, VSME en het principe van dubbele materialiteit
- 4 november 2024 | Green teams in zorginstellingen
- 4 november 2024 | Verduurzamen in de organisatie: aanpak en geleerde inzichten
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Zorgpunt Waasland
- 11 februari 2025 | Webinar Green Deal storytelling: ervaring Green teams
- Opname(opent in nieuw venster) - UZ Gent en ZAS
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - UZ Gent en ZAS
- Praktijkervaringen(PDF bestand opent in nieuw venster)
- Green Team routekaart(PDF bestand opent in nieuw venster) - Groene Zorgalliantie
Verlichting
- 30 januari 2025| Workshop Verlichting
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - vzw Groen Licht Vlaanderen
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - KU Leuven
Voeding
Websites
- Halfhalf- een narratief voor de eiwitshift(opent in nieuw venster)
Getuigenissen, tips en recepten voor meer lekker plantaardig eten in je leven
- 4 november 2024 | De kleintjes tellen - Emmaüs
- 4 november 2024 | Slim en lekker naar meer plantaardig met halfhalf
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) – Mosquito in the room en GD Eiwitshift op ons bord (Dep. Omgeving)
Water
Websites
- Uitdagingen circulair watergebruik(opent in nieuw venster)
Vind hier een uitdagingenbundel die informeert over uitdagingen en oplossingen voor circulair watergebruik uit lopende projecten en initiatieven.
Tools
- Gratis expertenadvies(opent in nieuw venster)
Ontdek hier hoe je bij VITO advies op maat kan krijgen voor je waterprojecten - Waterscan(opent in nieuw venster)
Waterverbruik optimaliseren? Bekijk de voorwaarden en vraag je gratis waterscan van VLAIO aan - Waterbarometer(opent in nieuw venster)
Deze tool van VITO heeft je meer inzicht in je watermanagement en stelt gerichte optimaliseringsacties voor
- Inspiratievideo | Waterzuivering Aquafin(opent in nieuw venster)
- Inspiratievideo | Duurzaam waterbeheer(opent in nieuw venster) bij De Hagewinde
- Artikel | Hoe pakt Nederland medicijnresten in het water aan?(opent in nieuw venster)
- 8 mei 2024 | Workshop geneesmiddelen in het water
Praktijkgerichte interventies ter voorkoming van geneesmiddelen in water & innovatieve benaderingen- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) - Vlakwa, Zereau en InOpSys
- 16 mei 2024 | Themaoverleg ‘Sustainable health care: aquatic ecological risks of pharmaceutical use in hospitals’ (in het Engels)
- 8 oktober 2024 | Waterbesparing in de zorg
Infosessie o.a. over de uitdagingen en belang van water in de zorg, een overzicht van tools, ondersteuning en concrete tips voor waterbesparing, en een toelichting over hergebruik en innovaties - door Vlakwa, Universiteit Gent, VITO, Verso en Departement Zorg (VIPA) - 20 mei 2025 | Geneesmiddelen in water: Praktijkcases die inspireren tot duurzame en integrale gezondheidsoplossingen
- Presentatie (PDF bestand opent in nieuw venster)- VITO Kennispunt Water en ZAS/NZHI
- 20 mei 2025 | Waterbesparing, hergebruik en innovatie binnen een zorgvoorziening
- Presentatie(PDF bestand opent in nieuw venster) ‘Hemelwater in een zorgcontext’ - VITO
Deel deze pagina