Gedaan met laden. U bevindt zich op: Samen bouwen aan klimaatbestendige publieke ruimte Klimaatbestendige Omgeving
Samen bouwen aan klimaatbestendige publieke ruimte
Klimaatbestendige publieke ruimte vraagt om samenwerking, praktische tools én inzicht in wat werkt en wat niet. Binnen de Green Deal Klimaatbestendige Omgeving neemt de focusgroep ‘Klimaatbestendige publieke ruimte’ daarin het voortouw. Lien Loonbeek, expert lokaal klimaatbeleid bij Provincie Limburg en medetrekker van de focusgroep, licht toe hoe de groep te werk gaat en wat de grootste noden én kansen zijn.
Een divers netwerk als kracht
“De kracht van onze focusgroep zit in de diverse samenstelling,” vertelt Lien. “Van architecten- en landschapsbureaus tot steden en gemeenten, natuurorganisaties en beleidsmedewerkers uit de overheid. Die mix stimuleert waardevolle uitwisselingen.” In 2024, het startjaar van de Green Deal, kwamen de leden drie keer fysiek samen. “Daarnaast organiseerden we een excursie naar Vorselaar, waar we een inspirerende rondleiding kregen van de toenmalige burgemeester.”
Checklist als fundament voor beleid
Een van de eerste gezamenlijke acties was het opstellen van een checklist voor klimaatbestendige publieke ruimtes. “We ontwikkelden een voorlopig checklist en testten dit op twee projecten: het Rietensplein in Leuven en Park aan de Stroom in Hemiksem.” De deelnemers bespraken de projecten aan de hand van de checklist en gaven feedback, waarna het kader verfijnd werd,” licht Lien toe. Het doel? Een gevalideerd toegankelijk toetskader dat iedereen kan gebruiken.
“Daarnaast werken we aan een gebruiksleidraad, met een handig overzicht van websites en documenten voor concrete adviezen en inspiratie.”
Knelpunten zichtbaar maken én aanpakken
Op basis van praktijkervaring stelt de focusgroep ook een lijst op met veelvoorkomende knelpunten. “Denk aan bewonersprotest, jaarlijkse evenementen zoals een kermis of een bestuur dat niet mee wil,” legt Lien uit. “Door die knelpunten in kaart te brengen, kunnen we gericht naar oplossingen zoeken.” Dit overzicht van knelpunten en oplossingen vormt de tweede belangrijke uitwerking van de focusgroep.
Wegwijs in tools: van inspiratie tot besluitvorming
De focusgroep besteedt ook aandacht aan bruikbare instrumenten, zoals het Nature Smart Cities Business Model, ontwikkeld door de Universiteit Antwerpen. Lien: “Deze tool visualiseert de impact van ingrepen op o.a. biodiversiteit, luchtkwaliteit en sociale cohesie, en toont tegelijk welke maatregelen deze verbeteren. Bovendien geeft de tool een kostenraming, inclusief een inschatting van de besparingen op lange termijn.”
Later in het traject verdiept de groep zich verder in dit model en andere kaarten en tools. “Vanuit de provincies, die samen met Infopunt Publieke Ruimte de focusgroep trekken, ontwikkelden we een beslissingsboom die helpt om de juiste tools te kiezen. Ook die zullen we evalueren tijdens een volgende bijeenkomst.”
Krachten bundelen binnen de Green Deal
De Green Deal Klimaatbestendige Omgeving biedt voor Lien een grote meerwaarde. “Tijdens het Lerend Netwerk in maart vond ik het bijzonder leerrijk om dieper in te gaan op de landschapsreflex. We moeten inderdaad verder kijken dan enkel de publieke ruimte en linken leggen met het hele omliggende landschap om dat in zijn geheel te versterken.”
Daarnaast creëert de Green Deal waardevolle netwerkkansen. “Je komt in contact met experten die op een andere manier met klimaatbestendigheid bezig zijn. Dat werkt inspirerend en is een voedingsbodem om de werking van onze focusgroep verder te versterken.”
Meer kennis delen via webinars
Naast de fysieke bijeenkomsten kunnen ook webinars een grote meerwaarde zijn volgens Lien. Een terugkerende vraag in haar focusgroep is bijvoorbeeld hoe bewoners betrokken en geënthousiasmeerd kunnen worden. “Veel deelnemers zoeken handvatten om mensen mee te krijgen,” zegt Lien. Ze hoopt dan ook op webinars binnen de Green Deal die hierop inspelen.
De focusgroep komt ook met een eigen initiatief: een (vrijblijvend) webinar op 2 september 2025 over hemelwaterontkoppeling, met een toelichting en ruimte voor vragen. “We merken dat hier veel vragen rond bestaan.”
VIDEOREPORTAGE: Markt Gavere, klimaatbestendig voorbeeld voor Vlaanderen
De heraanleg van de Markt in Gavere is veel meer dan een facelift van een dorpsplein. Het project toont hoe een doordachte herinrichting van publieke ruimte tegelijk klimaatuitdagingen kan aanpakken, sociale functies kan versterken en de leefbaarheid van het centrum kan vergroten. Vanuit het engagement voor het Burgemeestersconvenant en een ambitieus klimaatplan groeide een project dat intussen model kan staan voor andere Vlaamse steden en gemeenten.
De Green Deal Klimaatbestendige Omgeving ging ter plekke en sprak met de betrokken partijen. Bekijk de videoreportage hier!
Over de focusgroep 'Klimaatbestendige infrastructuur'
Maak kennis met deze focusgroep en de ingediende projecten.