Twee alternatieven voor de strandzones: Ter plaatse en Zeewaarts
Op dit moment zijn er nog twee mogelijke alternatieven voor de strandzones. We noemen ze ‘Ter Plaatse’ en ‘Zeewaarts’. Ze zijn allebei technisch haalbaar en kunnen in stappen uitgevoerd worden.
In beide alternatieven zit een waaier aan mogelijkheden om de kust, inclusief badplaatsen en duingebieden voor een lange tijd te beschermen tegen de zeespiegelstijging en stormen. Hoe verschillen ze van elkaar?
Ter plaatse
Eigenschappen
- De hoog- en laagwaterlijn blijven waar ze vandaag zijn.
- Het nat strand (het strand tussen de hoogwaterlijn en de laagwaterlijn) blijft even breed als vandaag.
- Het strand wordt met de tijd stap voor stap verhoogd. Het groeit als het ware mee met de zeespiegelstijging.
- De kustbeschermingsmaatregelen nemen een deel in van het droog strand (boven de hoogwaterlijn).
- Dijken en duinen moeten verhoogd en versterkt worden om voldoende veiligheid te bieden.
- Aan de badsteden zal vaak geen plaats zijn voor hogere of nieuwe duinen. In dat geval kijken we naar flexibele maatregelen: bijvoorbeeld multifunctionele dijken of grasdijken zoals in Westende.
Voordelen
De maatregelen bij alternatief ‘Ter plaatse’ vereisen minder ruimte dan die bij alternatief ‘Zeewaarts’. Daarnaast is er op veel locaties voldoende plaats om een combinatie te maken van ‘harde maatregelen’ zoals een dijk, en hybride maatregelen, dat zijn combinaties tussen harde en zachte maatregelen (bijvoorbeeld een grasdijk). Zo’n combinatie is niet enkel positief voor de fauna en flora aan de kust, maar ook voor de aantrekkelijkheid voor bewoners en bezoekers.
Zeewaarts
Eigenschappen
- We verschuiven de hoog- en laagwaterlijn gemiddeld een honderdtal meter in zee. Het nat strand (het strand tussen de hoog- en laagwaterlijn) blijft even breed als vandaag.
- Het droog strand (het deel boven de hoogwaterlijn) schuift op richting zee. Het blijft minstens even breed als nu en wordt op vele plaatsen iets breder.
- Het strand wordt met de tijd stap voor stap verhoogd.
- We kunnen bijkomende kustbeschermingsmaatregelen inpassen voor de bestaande zeewering, zonder dat het strand kleiner wordt. Denk aan duinen, dijken of combinaties daartussen (hybride maatregelen).
- Ter hoogte van bestaande duinen is er voldoende ruimte om nieuwe duinen te laten aangroeien.
Voordelen
We kunnen de breedte van het huidige droog strand behouden, zelfs vergroten op veel plaatsen. Die bijkomende ruimte kan op verschillende manieren worden ingevuld. Bijvoorbeeld met een multifunctionele dijk met sport- en recreatiefaciliteiten of een duinenpark. Ook de promenade kan verbreed worden. De kust kan een aaneengesloten robuust duinenlandschap worden, van de Franse tot de Nederlandse grens.
Mogelijke invulling bij de badplaatsen
Hieronder zie je een aantal mogelijke invullingen van de alternatieven ‘Ter plaatse’ en ‘Zeewaarts’ bij een badstad. Dat doen we aan de hand van enkele schetsen.
Deze schetsen tonen per alternatief enkele types kustbeschermingsmaatregelen die genomen kunnen worden, afhankelijk van de mate van zeespiegelstijging en de noden en wensen op dat moment. Deze maatregelen staan met andere woorden nog niet vast. Ze geven een indicatie van de ruimte die nodig is. De alternatieven vormen een pakket aan inspiratie voor toekomstige beleidsmakers om weloverwogen keuzes te maken.
- Stap 1
Bij alternatief ‘Ter plaatse’ blijft de hoogwaterlijn behouden zoals deze nu is. De kustbeschermingsmaatregelen worden zo ontworpen dat ze weinig ruimte innemen. Op die manier gaat er zo min mogelijk ruimte aan recreatief strand verloren.
- De ondergrond waarop de beschermingsmaatregelen worden ingeplant. In verschillende stappen hogen we dit gedeelte op en vullen het in met een van de voorbeelden 2 t/m 6.
- We kunnen een dijk bouwen die aansluit op de bestaande promenade, dicht bij de bestaande bebouwing, om zoveel mogelijk van het bestaande strand te behouden.
- We creëren een dijk iets verder weg van de bebouwing, met een begroeide overgang naar het strand. Die neemt dan een deel van het droog strand in.
- We leggen een getrapte dijk aan die rechtstreeks uitkomt op het strand. Ook hier wordt een stuk van het droog strand ingenomen.
- We kiezen voor een hybride oplossing: een dijk gecombineerd met duinen op het droog strand.
- Een andere hybride optie is een getrapte grasdijk, waarbij het begroeide deel de overgang naar het strand vormt.
- Stap 2
Bij dit alternatief verschuiven we de hoog- en laagwaterlijn ongeveer 100 meter naar de zee, waardoor er meer ruimte is voor de kustbeschermingsmaatregelen. Door de grotere ruimte en de bredere stranden is er meer ruimte om beschermingsmaatregelen in te passen en kunnen de dijken een stukje lager gehouden worden in vergelijking met het alternatief ‘Ter plaatse’.
- De ondergrond waarop de voorgestelde beschermingsmaatregelen worden ingeplant. In verschillende stappen hogen we dit gedeelte op en vullen het in met een van de voorbeelden 2 t/m 6.
- We kunnen nieuwe duinpartijen aanleggen of de aangroei van bestaande duinen stimuleren.
- We kiezen voor een zeewaartse dijk of zeewaartse verbreding van de promenade en de aanleg van een park.
- We kiezen voor een hybride oplossing, bijvoorbeeld een getrapte grasdijk gecombineerd met duinen op het droge strand.
- We leggen een dijk aan die aansluit op de bestaande promenade, dicht tegen de bewoning en in combinatie met een hoog en breed strand.
- Een andere mogelijkheid is een getrapte dijk, waarbij verharding en groen worden afgewisseld.
Mogelijke invulling bij de duinengebieden
- Stap 1
Ook ter hoogte van duingebieden kunnen we alternatief ‘Ter plaatse’ laten evolueren in kleinere stappen of net in grotere.
Indien er onvoldoende bescherming is, passen we eerst een zandsuppletie toe. Als dat niet volstaat, hogen we de duinen lokaal op, in combinatie met een zandsuppletie. Bij een verdere toenemende zeespiegelstijging worden de stranden en duinen lokaal verder opgehoogd. Lager gelegen duindoorgangen worden opgevuld.
- Stap 2
Net als alternatief ‘Ter plaatse’ kunnen we alternatief ‘Zeewaarts’ uitrollen in kleinere stappen of in hele grote stappen waarbij we meteen het strand zeewaarts verbreden.
De aanpak voor de duingebieden is gelijkaardig als die van ‘Ter plaatse’. Met het verschil dat alternatief ‘Zeewaarts’ het toelaat om het strand maximaal zeewaarts uit te breiden. Zo creëren we meteen de ruimte om kustbreed een zandige kustbescherming te realiseren mét behoud van het huidige droog strand en kunnen nieuwe duinen zeewaarts van de bestaande gecreëerd worden, in plaats van de bestaande duinen op te hogen. Bij het creëren van beschermende duinlichamen geven we de voorkeur aan natuurlijke aangroei.
We moeten niet overal zeewaarts verplaatsen. Tussen Oostende en De Haan volstaat het bijvoorbeeld om de duingangen op te hogen en duinen lokaal te suppleren om een vandaag al volledig zandige kustbescherming te blijven garanderen zonder verlies aan strandbreedte.
Mogelijke invulling per kustgemeente
Hieronder vind je een ‘mogelijke invulling’ van de twee alternatieven om onze kust te beschermen per kustgemeente. We geven voorbeelden voor zowel stedelijke invullingen om ons blijvend te beschermen tegen de stijgende zeespiegel, alsook voorbeelden in een meer natuurlijke omgeving.
Voor alle duidelijkheid, het gaat om voorbeelden. De echte kansrijke invulling is nu nog niet aan de orde.