Is de vingerprik een volwaardig alternatief om PFAS in bloed te meten bij kinderen jonger dan 12 jaar? Een validatiestudie die werd afgerond in het najaar van 2023 toont aan van wel.

Er namen 603 volwassenen deel aan de studie, 293 mannen en 310 vrouwen. Bij hen werd zowel via de elleboogprik als via de vingerprik bloed afgenomen. Dankzij het grote aantal deelnemers kon voor een aantal PFAS-componenten een omrekenfactor berekend worden om de resultaten via beide methodes met elkaar te vergelijken. Dat laat ons toe om de gegevens van kinderen zinvol te interpreteren.

• Download het rapport van de deelstudie ‘Validatiestudie capillaire afname’(PDF bestand opent in nieuw venster)

Ondertussen hebben al een paar duizenden inwoners hun persoonlijk resultaat gekregen van hun PFAS-meting in bloed. Groepsresultaten verwachten we tegen het voorjaar van 2025, nadat alle bloedafnames zijn afgerond en we alle resultaten ten gronde statistisch-wetenschappelijk hebben kunnen interpreteren. Verschillende deelnemers lieten hun bloed eerder ook al onderzoeken bij het bloedonderzoek in de zomer van 2021.

We stellen nu al vast dat er onverwacht veel lagere PFAS-waarden in hun bloed gemeten worden dan bij de meting in 2021. Dat is opmerkelijk, maar we moeten eerst verder onderzoeken hoe dat komt, voor we daar conclusies uit kunnen trekken of uitspraken over kunnen doen. Dat onderzoek loopt momenteel.

Meer bepaald onderzoeken we of we de huidige resultaten wel kunnen vergelijken met die van 2021 en zo ja, met welke variabelen en verschillen we rekening moeten houden bij een vergelijking. Het huidige bloedonderzoek en het bloedonderzoek van 2021 worden niet door hetzelfde labo uitgevoerd. Het is mogelijk dat zelfs kleine verschillen in de meetmethodieken en kwaliteitsprocedures van beide labo’s (deels) verschillen in resultaten kunnen geven. Er kan ook een daadwerkelijke daling zijn van (bepaalde) PFAS. We zien bij een eerste analyse dat de dalingen mogelijk niet bij alle types PFAS zijn. Ook dat vraagt verder onderzoek. Sowieso vraagt de interpretatie van PFAS-in-bloed-waarden veel voorzichtigheid. In onze lijst met veelvoorkomende vragen en antwoorden(PDF bestand opent in nieuw venster) vindt u alvast enkele mogelijke verklaringen voor een verschillend resultaat terug.

Om dit allemaal te onderzoeken:

• Zullen vergelijkende en technische analyses gevoerd worden tussen de beide labo’s die de bloedonderzoeken hebben uitgevoerd.
• Bekijken we in detail de technische karakteristieken en procedures van de gebruikte methodes door beide labo’s.
• Vergelijken we de databanken van de resultaten tussen 2021 en 2023 op persoonsniveau.

Uiteraard zijn beide labo’s en hun procedures al uitgebreid gecontroleerd en ook vergeleken met andere labo’s nog voor de bloedonderzoeken van start gingen. Nu gaan we ze nog meer gedetailleerd een-op-een vergelijken.

Het spreekt voor zich dat we kwaliteit en integriteit zeer hoog in het vaandel dragen. Daarom zullen we deze stappen respectievelijk voorleggen aan een ethische commissie en aan de toezichtcommissie van de biobank. Voor de onderzoeken zelf zullen we ons laten begeleiden door een onafhankelijk buitenlands referentielabo.

Dit onderzoek zal een aantal maanden duren. Intussen blijven we mensen aansporen om deel te nemen aan het lopende onderzoek. Dit grootschalige, wetenschappelijk onderbouwde bloedonderzoek zal ons waardevolle inzichten verschaffen.