Gedaan met laden. U bevindt zich op: Van potloodschets tot polygonen - 25 jaar Basiskaart Vlaanderen Nieuws
Van potloodschets tot polygonen - 25 jaar Basiskaart Vlaanderen
Nieuwsbericht
•
3 november 2025
De Basiskaart Vlaanderen bestaat 25 jaar. In deze reeks spreken we met mensen voor wie de Basiskaart meer is dan een achtergrondlaag. Zoals Koen Van Daele, directeur informatie bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. Zijn verhaal toont hoe digitale kaarten het erfgoedbeheer ingrijpend hebben veranderd.
Toen Koen Van Daele in 2001 afstudeerde als archeoloog, was IT nog een randverschijnsel in de erfgoedsector. Vandaag leidt hij als directeur informatie bij het Agentschap Onroerend Erfgoed een team van twintig mensen dat dagelijks werkt met databanken, GIS-systemen en digitale kaarten. Zijn persoonlijke traject weerspiegelt een bredere evolutie: die van het erfgoedbeheer als papieren praktijk naar een datagedreven discipline.
“Als we niet weten waar ons erfgoed ligt, kunnen we er ook niets mee doen,” zegt Van Daele. “Dat is eigenlijk de essentie van onze job.”
De kaart als fundament
De Basiskaart Vlaanderen speelt daarin een sleutelrol. Waar het agentschap vroeger werkte met potloodschetsen op kadasterkaartjes, is vandaag elk beschermd monument of landschap digitaal afgebakend. “We zijn geëvolueerd van erfgoed als punt op een kaart naar erfgoed als polygoon “, legt Van Daele uit. Die omslag kwam er rond 2011, toen het agentschap besloot om automatisch Basiskaart-percelen te koppelen aan erfgoedobjecten.
Die digitalisering was niet alleen een efficiëntieslag, maar ook een juridische noodzaak. Bescherming heeft rechtsgevolgen: eigenaars moeten weten wat wel en niet mag. “Een villa op de zeedijk is niet genoeg als locatie-aanduiding. Je moet exact weten waar die begint en eindigt.”
We gebruiken de Basiskaart Vlaanderen als standaard. Als de data wijzigt, moeten wij mee. Daarom hebben we samen met Athumi een algoritme ontwikkeld om erfgoed- of andere polygonen automatisch te herberekenen.
Koen Van Daele
Directeur informatie bij het Agentschap Onroerend Erfgoed
Archeologen als dataspecialisten
Opvallend is dat veel archeologen, zoals Van Daele zelf, de overstap maakten naar IT- en datarollen. “We waren early adopters van GIS, omdat we opgravingen moesten intekenen. Dat profiel bleek verrassend goed te passen bij de noden van digitale erfgoedzorg.”
Zijn team bestaat vandaag uit een boeiende mix van archivarissen, geografen, businessprofielen en IT’ers. “Aan de ene kant heb je mensen die vanuit inhoudelijke interesse met data zijn beginnen werken en aan de andere kant technische profielen die steeds meer van de inhoud houden.”
De kaart is nooit af
Toch is het werk nooit ‘af’. Percelen veranderen, nieuwe beschermingen komen erbij, en de maatschappelijke blik op erfgoed verandert. “Wat in 1970 niet als erfgoed gold, zoals het Miljoenenkwartier in Gent, wordt vandaag wel beschermd.”
Ook de kaart zelf is niet heilig. “Elke kaart is een interpretatie van de werkelijkheid”, zegt Van Daele. “Zelfs de Basiskaart Vlaanderen, hoe objectief ook, bevat keuzes. En als lagen zoals wegen en percelen niet goed op elkaar afgestemd zijn, ontstaan er problemen.”
Samenwerken aan precisie
Hoewel het agentschap weinig direct contact heeft met de Basiskaart-beheerders, is de afhankelijkheid groot. “We gebruiken de Basiskaart Vlaanderen als standaard. Als de data wijzigt, moeten wij mee. Daarom hebben we samen met het Vlaams Datanutsbedrijf Athumi een algoritme ontwikkeld om erfgoed- of andere polygonen automatisch te herberekenen.”
De boodschap is duidelijk: zonder betrouwbare geodata geen degelijk erfgoedbeleid. En zonder mensen zoals Koen Van Daele, die bruggen slaan tussen inhoud en techniek, geen digitale transformatie.
