Press

Back to overview

De meest bedreigde inheemse boomsoort herstelt zich langs de Gemeenschappelijke Maas


De Europese zwarte populier is een van de vele soorten die dreigt uit te sterven in de komende decennia als gevolg van ontbossing, exoten, destructief landgebruik, klimaatverandering en vervuiling. De aanwezigheid van zwarte populier is essentieel voor de ontwikkeling van ooibossen: op natuurlijke wijze ontstaat bos langs rivieren. Ooibossen temperen de kracht van het water en beschermen zo omliggende bewoonde gebieden tegen de grillen van de rivier.

In 2001 zijn het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, De Vlaamse Waterweg en Limburgs Landschap begonnen met het aanplanten van zwarte populieren langs de Gemeenschappelijke Maas, om op die manier te proberen een genetisch gevarieerde populatie van deze bedreigde boomsoort te creëren om de soort te redden. “Vorig jaar al en ook dit jaar zagen we zaden op tientallen exemplaren zwarte populieren: de soort plant zich dus voort, en de herintroductie is een succes,” aldus An Vanden Broeck, onderzoeker van het INBO.

De Europese zwarte populier is ongetwijfeld de meest zeldzame inheemse boomsoort in Vlaanderen: natuurlijke populaties zijn volledig verdwenen, er staan alleen hier en daar nog enkele geïsoleerde bomen die slechts een handvol genetisch verschillende exemplaren vertegenwoordigen en zo te zwak zijn om zich aan te passen aan een veranderend klimaat.

De Gemeenschappelijke Maas is de enige rivier in Vlaanderen waar de natuurlijke rivierdynamiek wordt hersteld: haar oever- en grindbanken zijn een geschikt leefgebied om de zwarte populier opnieuw een kans te geven. De Maas vormt over meer dan 55 km de grens tussen Vlaanderen en Nederland, en wordt door beide landen samen beheerd. Hier heeft De Vlaamse Waterweg nv als rivierbeheerder de rivier meer ruimte gegeven binnen de contouren van het winterbed met als gevolg een betere bescherming van de bevolking tegen overstromingen en meer ruimte voor natuur.

De aanplantingen gebeurden vooral op de locaties Negenoord en Groeskens in Dilsen-Stokkem. Het doel was om een zaadbron te creëren met voldoende genetische variatie voor spontaan herstel van zachthout-ooibos met zwarte populier als sleutelsoort. Dit doel blijkt nu bereikt te zijn. Naast de zaden vinden we op de grindbanken ook vele zaailingen van populier. Genetisch onderzoek moet uitwijzen of de zaden en zaailingen soortzuiver zijn, dan wel tot stand gekomen zijn door kruising met de Canadapopulier die er van oudsher stond.

De eerste resultaten van het genetisch onderzoek van de zaden en zaailingen zijn alvast veelbelovend en geven aan dat de zaden soortzuiver zijn en de zaailingen op de grindbanken afkomstig van de Europese zwarte populier. De Europese zwarte populier is dus succesvol geherintroduceerd langs de Gemeenschappelijke Maas, en het lijkt er sterk op dat de meest bedreigde inheemse boomsoort zich opnieuw zal herstellen in dit gebied.

Ook voor andere Vlaamse rivieren, zoals de Dijle, worden plannen ontwikkeld om rivieren meer ruimte te geven en zo wateroverlast te beperken. Die maatregelen zijn belangrijk, want door de klimaatopwarming stijgt het risico op wateroverlast in Vlaanderen. Ze bieden eveneens nieuwe kansen voor het herstel van de Europese zwarte populier elders in Vlaanderen.

Persinfo: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: An Vanden Broeck, tel. 0478 28 17 07 De Vlaamse Waterweg: Liliane Stinissen, tel. 0498 97 53 21 Limburgs Landschap: Dirk Ottenburghs, tel. 011 53 02 51