De fusie tussen Kruishoutem en Zingem was een van de kleinschaligste fusies in Vlaanderen tijdens de vorige legislatuur. Met 2 relatief kleine gemeenten, die samen maar zo’n 16.000 inwoners tellen, rijst de vraag of de kleinschaligheid een bewuste keuze was en of de bestuurskracht voldoende gegroeid is. Burgemeester Joop Verzele deelt zijn ervaringen, inzichten en uitdagingen.
- Fusienaam
Kruisem
- Startdatum
1 januari 2019
- Bedrag schuldovername
7.832.000,00 euro
- Inwonersaantal nieuwe gemeente
15.961
- Oppervlakte nieuwe gemeente
71.59 km²
- Provincie
Oost-Vlaanderen
- Regio
Vlaamse Ardennen
Meer bestuurskracht
Joop Verzele begint het gesprek met een duidelijke verklaring: “De belangrijkste reden voor de fusie was om onze bestuurskracht te versterken. Vlaanderen geeft steeds meer bevoegdheden door aan lokale besturen. Als kleine gemeente met een kleine ploeg konden we het nog moeilijk bolwerken. Met maar 8.000 inwoners zaten we op ons tandvlees met het beschikbare personeel en was het soms onmogelijk om alle taken naar behoren uit te voeren.”
De fusie met Zingem verdubbelde het aantal inwoners en het personeelsbestand, wat volgens Joop Verzele meteen merkbare voordelen had: “We hebben nu meer personeelsleden per dienst en daardoor meer back-up. Vroeger lag een dienst plat als iemand langdurig uitviel, maar nu kunnen we de continuïteit garanderen.”
Voor- en nadelen
Hoewel de fusiegemeente Kruisem relatief klein is, ziet burgemeester Verzele zowel voor- als nadelen. “We wilden fuseren om te voorkomen dat een grotere stad ons zou opgeslokken. De kleinschaligheid hield een bepaalde band met de burger in stand, iets wat ik als burgemeester altijd belangrijk vond. Toch merken we nu dat deze fusie misschien niet groot genoeg is om echt robuust te zijn in de toekomst.”
Joop Verzele wijst erop dat er ondertussen al nieuwe plannen zijn geweest voor een grotere fusie met gemeenten zoals Oudenaarde en Kluisbergen. “We maakten zelfs een oefening om samen met 3 andere gemeenten een fusie van 60.000 inwoners te vormen. In dat geval kunnen we een centrumstad worden in de Vlaamse Ardennen, iets wat volgens mij broodnodig is in deze regio.”
We wilden fuseren om te voorkomen dat een grotere stad ons zou opgeslokken. Toch merken we nu dat deze fusie misschien niet groot genoeg is om echt robuust te zijn in de toekomst.
Gelijkwaardige partners
Ook over de complexiteit van de fusie is burgemeester Verzele duidelijk: “2 gelijkwaardige gemeenten samenvoegen is anders dan een grote stad die een kleine gemeente opslokt. In ons schepencollege voelde niemand zich minderwaardig, maar de verschillen in de manier waarop we inhoudelijk werkten, waren duidelijk. Waar Zingem prioriteit gaf aan wegenwerken, investeerden wij vooral in ontmoetingscentra en cultuur. Het duurde even voordat we een gezamenlijk standpunt konden innemen, vooral op het gebied van ruimtelijke ordening.”
Joop Verzele benadrukt dat de beginperiode lastig was: “Bij de start hield iedereen zich vast aan het oude. We moesten over bijna alles een compromis vinden en dat was een grotere uitdaging dan verwacht. Dat werd ook duidelijk toen een audit ons een negatieve beoordeling gaf, terwijl we dachten dat we goed op weg waren. We leerden veel uit die lessen en hebben de nodige aanpassingen doorgevoerd.”
Toekomst
“We draaien nu goed, maar op termijn zullen we waarschijnlijk toch moeten uitbreiden. De regiovorming en de nood aan meer bestuurskracht dwingen ons bijna om opnieuw naar fusies te kijken. Ik wil liever proactief praten over een grotere fusie dan wachten tot het verplicht wordt. De vraag is niet of we nog een keer moeten fuseren, maar wanneer en met wie. Een fusie is zoals een huwelijk: je kunt het vragen, maar je kunt niemand dwingen. Toch moeten we deze gesprekken blijven voeren, want op termijn kunnen we niet blijven functioneren in de huidige vorm. Het is belangrijk om op tijd op de kar te springen, anders wordt er voor ons beslist.”
Advies
Tot slot geeft Verzele advies aan gemeenten die ook een fusie overwegen: “De integratie van het personeel is heel belangrijk, maar tegelijk het moeilijkste onderdeel van een fusie. Mensen zijn gehecht aan hun oude cultuur en het kan een uitdaging zijn om ze te motiveren en hen te laten samenwerken in een nieuwe omgeving. Dit mag je niet onderschatten. Daarnaast moet je de inwoners blijven informeren en betrekken bij het proces, zodat ze zich gehoord voelen, ook al zijn ze in eerste instantie misschien tegen veranderingen.”
De integratie van het personeel is heel belangrijk, maar tegelijk het moeilijkste onderdeel van een fusie.
Tijdlijn fusietraject
- Stap 12/122016
Principiële beslissing Kruishoutem
- Stap 15/122016
Principiële beslissing Zingem
- Stap 14/112017
Definitieve beslissing Kruishoutem
- Stap 14/112017
Definitieve beslissing Zingem
- Stap 4/52018
Bekrachtiging Vlaamse Regering
De fusie in cijfers
Kruishoutem | Zingem | |
---|---|---|
Provincie | Oost-Vlaanderen | Oost-Vlaanderen |
Regio | Vlaamse Ardennen | Vlaamse Ardennen |
Oppervlakte (km²) | 46,73 | 23,93 |
Inwoners (01/01/2018) | 8.086 | 7.552 |
Coalitie | CD&V | SAMEN |
Politiezone | 5425 Vlaamse Ardennen | 5425 Vlaamse Ardennen |
Hulpverleningszone | Vlaamse Ardennen | Vlaamse Ardennen |