Groene ademruimte voor Sluizeken-Tolhuis-Ham

De nood aan groene ontmoetingsruimten en speelruimten, én waterbufferende en verkoelende capaciteit in Sluizeken-Tolhuis-Ham is groot. Via dit project maakt ruim 1,3 hectare verhard binnengebied plaats voor verkoelend en waterbufferend groen, worden belangrijke trage doorsteken in het dense wijkweefsel gecreëerd en krijgt de wijk een essentiële nieuwe ontmoetingsplek waar zal worden ingezet op een vernieuwd buurtgevoel en verhoogd eigenaarschap. Dit sociaal knooppunt zal verder versterkt worden door de aanwezigheid van het aangrenzende wijkgezondheidscentrum ten noorden, de jeugdwerking van vzw Jong ten westen en de toekomstige aangrenzende scholencampus ten zuiden van het park waarin onder meer een sporthal en verschillende ontmoetingsruimtes worden voorzien. De programmatie en het ontwerp van het park worden via een doorgedreven participatietraject vormgegeven, waarbij sterk wordt ingezet op een tijdelijke invulling van de huidige site. Het nieuwe park heeft de ambitie om het meest inclusieve park van Gent te worden.

Daarnaast wil de stad het park als hét onthardingsvoorbeeld voor Gent en bij uitbreiding Vlaanderen ontwikkelen. Om hier meer inzicht in te krijgen wordt het park ingericht als proeftuin voor ontharding waarbij, in samenwerking met partners zoals het Forest & Nature Lab van de UGent, het Proefcentrum voor Sierteelt en Breekijzer vzw, wordt nagegaan welke combinaties van onthardingsmethodes, bodembewerkingen en mogelijkheden tot plaatsgebonden vegetaties (spontane groei, zaaien, planten…) duurzaam en klimaatadaptief zijn én tot realiseerbaar recreatief groen leiden. Door hier actief buurtbewoners bij te betrekken wordt een onthardingsaanpak uitgewerkt die budgetvriendelijk en praktisch realiseerbaar is, ook op schaal van particulieren.

Gekoppeld aan dit proeftraject wordt in samenwerking met verschillende partners een sensibiliserings- en co-creatietraject rond ontharding en klimaatadaptatie gestart in de ruimere buurt. Er wordt samen met particuliere bewoners én grotere instellingen in de wijk concreet aan de slag gegaan om de wijk te ontharden en te vergroenen op plaatsen waar nog veel onthardingspotentieel ligt (zoals de sites van VDAB en Luminus). Dat wil de stad onder meer doen door een ‘onthardingsbrigade’ uit te werken naar het voorbeeld van de geveltuinbrigade voor particulieren, en door de meerwaarde van een groepsaankoop ontharding voor private instellingen te onderzoeken. De stad hoopt vanuit het park als voorbeeld, experiment en katalysator een onthardingsgolf in de hele wijk te realiseren. De ambitie is om met het wijkpark rechtstreeks minstens 1,1 hectare kwalitatief te ontharden en vergroenen, en deze oppervlakte tot minstens 1,5 hectare uit te breiden via bijkomende ontharding en vergroening op private gronden, in samenwerking met minstens 500 bewoners en private instellingen.

De jury is enthousiast over een groot aantal aspecten in dit dossier. De basis voor een veelbelovend project, waarin aspiraties van ecologische, stedelijke, en sociale duurzaamheid mooi op elkaar inhaken, lijkt aanwezig. De jury waardeert de integrale benadering, waardoor de vraag om te ontharden en te ver-parken een vraag wordt om te sleutelen aan de stad in haar geheel, en niet enkel de her-aanleg betreft van een stukje openbaar domein. De samenwerkingsverbanden in het project zijn divers, en goed uitgewerkt. Zowel wat betreft bredere co-creatie met de buurt (jeugddienst, dienst lokaal sociaal beleid, dienst regie gezondheid en zorg, sportdienst, dienst ontmoeten en verbinden, …) als wat betreft de inventieve strategieën om dode gecompacteerde grond op kostenefficiënte wijze weer bio-divers aan te planten (ForNaLab, PCS, Breekijzer en GMF, …).

Aan het project ‘Groene ademruimte voor Sluizeken-Tolhuis-Ham’ werd een subsidie van 350.000 euro toegekend in het kader van de thematische oproep 2023 ‘Klimaatrobuuste wijkinrichting ter versterking van de levenskwaliteit’.

• 2024: Voorstudies parkontwerp: biotiek, abiotiek, milieu, nutsleidingen, cultuurhistoriek; Uitwerken van 1e ruwe praatplan vanuit voorstudies en input participatietraject/tijdelijke invulling.
• 2025: Opmaak voorontwerp en bijstelling raming vanuit praatplan en verdere input participatietraject/tijdelijke invulling; Bijsturing voorontwerp in functie van formele interne en externe adviezen, tijdelijke invulling en participatietraject.
• 2026: Opmaak ontwerp en bijstelling raming vanuit voorontwerp en verdere input participatietraject/tijdelijke invulling; Bijsturing ontwerp in functie van formele interne en externe adviezen, tijdelijke invulling en participatietraject; Opmaak en indiening omgevingsvergunning.
• 2027: Opmaak, publicatie en gunning aanbestedingsdossier; Start aanleg wijkpark.
• 2028: Verdere aanleg wijkpark en ingebruikname park.

Her­ont­wik­ke­ling Fluviussite(opent in nieuw venster)