Stadsgebouw 2.0

De Gentse bevolking groeit, verjongt en verkleurt. Deze trends, naast o.a. migratie en gezinsverdunning, creëren nieuwe maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen. Een ervan is het voorzien van third places: hangplekken voor de gemeenschap die naast de woonplek (first place) en werkplek (second place) cruciaal zijn om het sociaal leven te structureren en het samen-leven te versterken (The Great Good Place, Ray Oldenburg, 1989). De Gentse ruimte is echter schaars: het realiseren van dergelijke third places kan dan ook enkel door slim te verweven en waar mogelijk en wenselijk te verdichten. Om een antwoord te bieden op deze uitdagingen, heeft Stad Gent de ambitie om haar patrimonium om te vormen tot stadsgebouwen 2.0: multifunctionele gebouwen met optimaal ruimtegebruik, 7 dagen op 7 geopend en efficiënt beheerd waardoor een open en laagdrempelige plek voor de buurt en haar organisaties ontstaat en zo de sociale cohesie wordt versterkt. Een geïntegreerde omslag van functioneel, ruimtelijk, energetisch en ecologisch inefficiënte gebouwen tot stadsgebouwen 2.0 als duurzame en volwaardige publieke ruimte.

Deze conceptsubsidie kadert dan ook in een ruimere aanpak van Groep Gent rond het herdenken van haar stedelijk patrimonium. Via een stadsbrede aanpak waarin verschillende departementen en bevoegdheden samenkomen wil Groep Gent de uitbouw en diversiteit van haar stedelijke dienstverlening, de optimalisatie en kwaliteit van haar patrimonium en de strategische potentie van haar publiek vastgoed heroriënteren. De beleidsvisie Ruimte voor Gent vormt de ruimtelijke onderlegger voor deze aanpak, het stadsessay #04 “Stadsgebouw 2.0” van de Stadsbouwmeester de inhoudelijke verruiming ervan. Via deze conceptsubsidie in kader van de beheersvraagstukken rond meervoudig ruimtegebruik, wil stad Gent deze ambities verder vormgeven.

Stad Gent wil met de conceptsubsidie komen tot een typologie van stadsgebouwen vanuit de gewenste programmatie, functionaliteit en graad van collectiviteit. Daarenboven is Gent op zoek naar mogelijke beheersstructuren en technische randvoorwaarden. Er ligt immers veel op de plank. Verschillende projecten waarbij we op zoek gaan naar manieren om ruimte meervoudig te gebruiken en ten dienste te stellen van de buurt staan in de steigers, elk vanuit eigen doelstellingen en een specifieke context maar allen met de ambitie om via gericht beheer een toe-eigening van het stadspatrimonium door de Gentenaar te realiseren. Deze cases, verspreid over het Gentse grondgebied, leggen vanuit hun diversiteit de uitdagingen bloot waar we via deze conceptstudie een antwoord op willen bieden.

De jury meent dat de inzet van de conceptsubsidie voldoende relevantie heeft tot duurzame stadsvernieuwing en erkent de rol van het stedelijk patrimonium hierbij. De capaciteit van de stad en reeds opgestart studiewerk en experimenten is voldoende aanwezig om een ambitieuze conceptstudie uit te voeren met specifieke visievorming voor de Gentse context en generieke inzichten voor andere steden.

Aan het project ‘Stadhuis 2.0’ werd een subsidie van 72.000 euro uitgereikt. > De Stad voorziet de nodige ruimte bij de verschillende betrokken diensten om vanuit de projectstructuur de studie mee vorm te geven en op te volgen. Er werd reeds intern studiewerk verricht dat, net zoals de ervaring uit voorgaande projecten, mee als input voor de conceptstudie kan dienen.

In een eerste fase voorzien we een onderdompeldag waarbij het aangestelde studiebureau enerzijds het reeds uitgevoerde studiewerk wordt toegelicht en anderzijds de verschillende cases worden geduid, zowel vanuit het standpunt van de Stad als vanuit de betrokken externen. Daarbij wordt ook een overzicht gegeven van de momenteel verschillende betrokken stakeholders en de voorziene projectstructuur. Vertrekkend vanuit deze kennisoverdracht wordt een analysefase voorzien waarbinnen het studieteam de scope verder scherp stelt, hiaten detecteert en een samenvatting van de beschikbare kennis voorziet. Deze fase bedraagt zo’n 1.5 maand.

Binnen een tweede fase van ongeveer 3 maand gaat het studieteam aan de slag om vanuit de cases, beschikbare kennis, via benchmarking en in overleg met de stedelijke werkgroep en klankbordgroep enkele tools en kaders uit te werken die een antwoord bieden op de onderzoeksvragen en breed toepasbaar zijn binnen de verschillende typologieën van het stadsgebouw 2.0.

In een derde fase worden deze tools en kaders gericht toegepast op de bestaande cases om zo enerzijds de praktische bruikbaarheid ervan te toetsen en anderzijds binnen deze cases concrete stappen te zetten om tot het beoogde meervoudig ruimtegebruik te komen. Hiervoor wordt gemikt op een periode van 4 maand. Bijkomend wordt een maand voorzien om het studiewerk van de verschillende fases tot een lees- en bruikbaar eindrapport te bundelen. Van het multidisciplinair team wordt een frisse kijk verwacht op meervoudig ruimtegebruik, vanuit verschillende expertises (beheersmatig, ontwerpmatig, juridisch, ervaring in ontwikkelingsstrategieën, exploitatiemodellen, breed gebruik van stedelijk vastgoed…); een constructieve, flexibele en open houding; een kritische blik op de binnen de stadsorganisatie bestaande werkingen rond het onderzoeksthema en een gezonde dosis enthousiasme om de studie te willen vormgeven en zich te verdiepen in de verschillende cases

• De jury adviseert om te starten met een reflectie over de rol van de stad in de maatschappij en daarmee gekoppelde stedelijke dienstverlening, en dan de concrete projecten hieraan te toetsen.
• De jury adviseert de stad Gent om een stadsbrede betrokkenheid van de bevoegdheidsdomeinen duurzaamheid, energie/klimaat, wonen, onderwijs, groen, sport, cultuur, e.a. te garanderen.
• De jury vraagt de stad aandacht te hebben voor governance modellen die de traditionele tweedeling publiek-privaat doorbreken en daarbij voort te bouwen op het geleverde werk rond commons governance.
• De jury adviseert om inspirerende voorbeelden uit het buitenland te betrekken bij de inventarisatie en analyse.
• De jury adviseert om generieke inzichten te verwerven als leidraad voor stedelijk patrimonium in andere steden.

Het resultaat van de conceptsubsidie Stadsgebouw 2.0. is een digitaal handboek Stadsgebouw 2.0.

Hierin wordt het ‘waarom en hoe we moeten evolueren van een Stadsgebouw 1.0 naar een Stadsgebouw 2.0’ uitgediept.

Voorbeelden zijn terug te vinden van Gentse gebouwen:

• die evolueren richting stadsgebouw 2.0;
• die originele manieren laten zien om stadsgebouwen anders te gebruiken;
• die effectief tonen hoe gebouwen kunnen worden omgevormd naar een “stadsgebouw 2.0”
  • bij het beheer van gebouwen met meerdere functies e
  • bij het proces op vlak van programma en ontwerp.

Endeavour – Czvek Rigby - Quares

Diverse stadsdiensten