Transformatie stadsregionale boulevards

De stadsregionale boulevards die Antwerpen verbinden met haar randgemeenten, zoals de N177 (Boomsesteenweg -A12), N116 (Herentalsebaan – Boterlaarbaan) of N120 (Bisschoppenhoflaan- Merksemsebaan), vervullen een belangrijke verbindende rol tussen de stad en haar rand. Vroeger hadden deze boulevards een bepaalde grandeur, functioneerden ze als groene corridors en waren ze de dragers van verstedelijking in de 20e eeuw. Vandaag kampen ze echter vaak met conflicten. Enerzijds is er een grote verscheidenheid aan functies die niet op elkaar zijn afgestemd, zoals (vaak verouderde) woonblokken, grootschalige baanwinkels, kleinschalige handel of industriegebieden. Anderzijds is de openbare ruimte voornamelijk ingericht op haar verkeersfunctie. Als gewestwegen zijn ze namelijk belangrijke verzamelwegen voor autoverkeer waar doorstroming primeert. Dit leidt tot een onleesbare stedelijke ruimte met een lage verblijfskwaliteit.

Het potentieel van de stadsregionale boulevards voor zowel de stad Antwerpen als de Antwerpse buurgemeenten is evenwel groot. Het streefdoel is om een samenhangende en leesbare stedelijke ruimte te creëren, met een hoogwaardige bereikbaarheid van voorzieningen langs deze multimodale assen. Het openbaar domein biedt bovendien opportuniteiten voor nieuwe (geharmoniseerde) bouwmogelijkheden en een verhoogde beeld- en belevingskwaliteit. Deze verdichting kan een impuls zijn om een ingrijpende transformatie van de boulevards in gang te zetten. Tegelijkertijd zijn de boulevards bij uitstek geschikt voor de verdere uitbouw van duurzame mobiliteit en kunnen ze als ecologische corridors een belangrijkere rol opnemen in de regionale ontwikkeling van een groenblauw netwerk.

Het onderzoek zou na een vergelijkende quickscan van de verschillende stadsregionale boulevards kunnen inzoomen op de Bisschoppenhoflaan als testcase. Als streefdoel wordt een herwaarderingsplan voor de boulevard vooropgesteld. Via ontwerpend onderzoek naar de stapsgewijze transformatie moet het onderzoek inzicht geven in de verschillende problematieken en ruimtevragen.

Voor het projectgebied en de gerelateerde omgeving wordt een conceptstudie opgemaakt dat de potenties voor de stedelijke verblijfsruimte (doorwaadbaarheid, ontharding en vergroening) en de reconversie van bestaande bouwblokken (architectuur, beeldkwaliteit, erfgoedwaarde) in een geïntegreerd concept vastlegt.

De aangevraagde conceptsubsidie kadert in een duidelijk ruimtelijke en programmatorische visie op de hernieuwde ontwikkeling van de historische stedelijke boulevards. De jury is benieuwd naar de invulling van het concept van voorwaardelijke stedenbouw op basis van de Antwerpse transformatieleidraad. En hoe ruimtelijk en programmatorisch wordt ingezet op stedenbouwkundige lasten. Het voorstel is complex, maar beschikt tegelijk over concrete en realistische uitgangspunten en handvaten.

Het eindrapport van de conceptstudie wordt verwacht in 2027.