Hoe stapt u af van fossiele brandstoffen?
Door de invoering van het Europees emissiehandelssysteem ETS 2 zullen fossiele brandstoffen onvermijdelijk duurder worden. We hebben 2 keuzes: meer betalen voor fossiele brandstoffen, of minder fossiele brandstoffen gebruiken en investeren in alternatieven.
Hoe bereidt u zich voor op ETS 2?
Vanaf 2027 wordt het gebruik van fossiele brandstoffen voor verwarming en vervoer duurder door ETS 2, het nieuwe Europese emissiehandelssysteem.
Goed nieuws: wie nu al investeert in minder gebruik en hernieuwbare alternatieven, is straks beter beschermd tegen die extra kosten.
Verwarming: gebruik minder, investeer slim
- Monitor uw energiegebruik en stuur bij waar mogelijk.
- Isoleer uw woning: goede isolatie zorgt ervoor dat u minder hoeft te verwarmen, met gas of elektriciteit.
- Is uw woning nog niet warmtepompklaar? Begin dan met bij-isoleren.
- Start met de meest kostenefficiënte isolatiemaatregelen. Denk aan spouwmuurisolatie, zoldervloerisolatie, kelderplafondisolatie.
- Daarna kunt u meer ingrijpende renovatiewerken doen, zoals extra dakisolatie, het vervangen van ramen, en ten slotte buitenmuurisolatie en eventueel vloerisolatie.
- De tool ‘warmtepompklaar(opent in nieuw venster)’ toont u welke schildelen nog onvoldoende geïsoleerd zijn.
- Werkt uw huidige ketel nog goed? Combineer die dan met maatregelen die uw fossiel gebruik verminderen.
- Voorzie een warmtepompboiler voor sanitair warm water, eventueel met zonnepanelen.
- Gebruikt u een lucht-luchtwarmtepomp voor koeling tijdens de zomer (bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen)? Zet deze warmtepomp dan ook in voor verwarming tijdens de tussenseizoenen.
- Moet uw ketel vervangen worden en is uw woning warmtepompklaar(opent in nieuw venster)? Ga dan voor een volwaardige warmtepomp als fossielvrije oplossing.
- Moet uw ketel vervangen en is uw woning nog niet warmtepompklaar? Ga voor hybride oplossingen.
- Plaats een hybride warmtepomp (combinatie van warmtepomp met ketel).
- Voorzie een warmtepompboiler voor sanitair warm water, eventueel met zonnepanelen.
- Gebruikt u een lucht-luchtwarmtepomp voor koeling tijdens de zomer (bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen)? Zet deze warmtepomp dan ook in voor verwarming tijdens de tussenseizoenen.
- Check Mijn VerbouwLening en Mijn VerbouwPremie voor premies voor isolatiewerken en de plaatsing van (hybride) warmtepompen.
- Neem contact op met een Energiehuis(opent in nieuw venster) in uw buurt voor advies op maat.
- Eigenaar of huurder? Verlaag je energiegebruik en CO2-uitstoot met de tips van EnergyWatchers(opent in nieuw venster) (federale overheid) en Energieverbruik en -kosten verminderen | Vlaanderen.be.
Vervoer: verplaats u met minder CO2-kost
Maak zoveel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer of de fiets.
Maak gebruik van een (elektrische) deelwagen als u niet over een elektrische of hybride wagen beschikt.
- Plant u de aankoop van een wagen? Ga dan voor elektrisch (of minstens hybride) rijden.
Veelgestelde vragen
Europa wil vanaf 2040 stoppen met verwarmen op louter fossiele brandstoffen, zoals aardgas of stookolie. De EU-lidstaten – ook België - nemen daarom beleidsmaatregelen om die overstap mogelijk te maken. Deze maatregelen kunnen bestaan uit verplichtingen en stimulansen en komen in het nationaal renovatieplan.
Op dit moment zijn in Vlaanderen nog geen exacte maatregelen vastgelegd om deze doelstelling te realiseren.
Meer informatie volgt zodra de Vlaamse regelgeving concreter wordt. Als u nu voor een nieuw verwarmingstoestel kiest, hou er dan rekening mee dat een ketel op louter fossiele brandstoffen op termijn niet meer zal toegelaten zijn. Als u nog niet voor de keuze staat, kunt u uw woning in tussentijd al warmtepompklaar maken.
Heeft u onlangs een nieuwe gasketel laten installeren? Dan mag u die gewoon blijven gebruiken. U kunt zich voorbereiden op hogere prijzen voor fossiele brandstoffen door uw gasgebruik stap voor stap te verlagen. Enkele mogelijkheden:
Monitor uw energiegebruik
Een eerste stap in het verminderen van het verbruik van fossiele brandstoffen is het meten ervan en bij te sturen waar mogelijk.
Isoleer extra
Is uw woning nog niet klaar voor een warmtepomp? Met extra isolatie vermindert u meteen uw gasgebruik. Via de tool ‘Is mijn woning warmtepompklaar?’ kunt u dit nagaan.
Plaats een warmtepompboiler
Die maakt warm water zonder gas, waardoor uw gasketel minder hoeft te draaien, het ganse jaar door.
Ga voor een hybride oplossing voor verwarming
Een lucht-lucht-warmtepomp kan uw woning koelen tijdens de zomer (bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen) én verwarmen in het tussenseizoen. Of plaats een hybride warmtepomp naast uw gasketel, en laat het verwarmen tijdens het tussenseizoen aan het warmtepompgedeelte over. Zo gebruikt u de gasketel minder.
Met deze ingrepen maakt u uw woning toekomstbestendig en daalt uw energiefactuur. Ook voor een volgende eigenaar is dat interessant. Dat maakt uw woning meer waard op de woningmarkt.
Ook in een appartementsgebouw zijn er mogelijkheden om over te stappen naar een duurzaam verwarmingssysteem, zoals een warmtepomp. De oplossing hangt af van de huidige situatie (verwarmingsinstallatie en isolatiegraad):
Verwarmt elk appartement met een individuele gasketel? Dan kan een overstap naar een individuele lucht-waterwarmtepomp, een individuele lucht-luchtwarmtepomp, of een hybride systeem een optie zijn.
Is er een collectieve verwarmingsinstallatie? Dan biedt een collectieve warmtepomp vaak meer voordelen, zeker voor grotere gebouwen (vanaf 15 wooneenheden). Dat is doorgaans goedkoper in investering per appartement. Er zijn verschillende technische opties, zoals:
Geothermie (als er voldoende ruimte rondom het gebouw is)
Luchtwaterwarmtepomp met één buitenunit op het dak of in de publieke ruimte.
Verwarmt u nu elektrisch (bv. via accumulatie)? Dan is verwarmen met een warmtepomp meteen 3 tot 4 keer goedkoper in gebruik. Bekijk de mogelijkheden voor appartementen met elektrische verwarming.
Overleg met uw VME (vereniging van mede-eigenaars) en de andere bewoners is cruciaal. Samen kunt u een toekomstplan uitwerken, eventueel via een renovatiemasterplan.
Let op:
In sommige gemeenten gelden er voorwaarden of beperkingen voor het plaatsen van een buitenunit. Neem contact op met uw lokaal bestuur. Voor bezorgdheden zoals geluid of zichtbaarheid van buitenunits bestaan technische oplossingen.
Houtverbranding veroorzaakt luchtvervuiling, vooral fijn stof. Daarom moedigt de Vlaamse overheid houtverbranding niet aan als verwarmingsoptie.
We zetten al jaren in op toekomstgerichte alternatieven zoals warmtepompen en warmtenetten, die duurzaam, energiezuinig en beter voor de luchtkwaliteit zijn. Meer info daarover: Naar woningverwarming met warmtepomp of warmtenet | Vlaanderen.be.
Daarnaast geeft de Vlaamse Milieumaatschappij duidelijke richtlijnen om hinder door houtverbranding te beperken. Gemeenten kunnen ook zelf regels opleggen bij geur- of rookhinder door houtstook.
Kortom: hout valt op dit moment niet onder ETS 2, maar het is geen milieuvriendelijke verwarmingskeuze. Wie wil investeren in een gezond en duurzaam verwarmingssysteem, kiest beter voor een warmtepomp of warmtenet.
Biobrandstoffen, zoals ‘groene stookolie’ of ‘biopropaan’, zijn hernieuwbare energiebronnen die helpen de CO2-uitstoot te verminderen. De CO₂ die vrijkomt bij de verbranding van biomassa, is eerder door diezelfde biomassa opgenomen. Voor volledig of bijgemengde ‘duurzame’ biobrandstoffen hoeven geen ETS 2-emissierechten betaald te worden.
Uitdagingen en voorwaarden
Om als ‘duurzame’ biobrandstoffen te worden beschouwd, moet aan strikte voorwaarden voldaan zijn.
Een van de belangrijkste voorwaarden is dat de productie geen overmatige impact mag hebben op landgebruik en ontbossing. Als niet aan alle voorwaarden wordt voldaan, worden de volledige of bijgemengde biobrandstoffen niet als ‘duurzaam’ beschouwd, en moeten er wél ETS 2-rechten voor betaald te worden.
Biobrandstoffen zijn schaars én vaak duurder dan fossiele stookolie of propaan.
De productie van duurzame biobrandstoffen is duurder dan de productie van fossiele brandstoffen. Bovendien is de vraag naar duurzame biobrandstoffen internationaal sterk gestegen, wat de prijs opdrijft. Die stijging is het gevolg van strengere klimaatwetgeving, verplichte bijmenging in de transportsector en een beperkt aanbod aan duurzame grondstoffen. Ook geopolitieke spanningen en concurrentie met voedselproductie spelen een rol in de prijsontwikkeling.
Biobrandstoffen kunnen een rol spelen in de energietransitie, zoals via bijmenging voor wegtransport. Voor de verwarming van gebouwen zijn biobrandstoffen echter niet de voorkeursoplossing binnen het Vlaamse beleid. U kiest best voor een warmtepomp of een aansluiting op een warmtenet. Deze opties zijn doorgaans het meest toekomstgericht, energie-efficiënt én kostenefficiënt voor gebouwverwarming.