Digitaal Vlaanderen zet sterk in op een kwalitatief beheer en bijwerking van de Basiskaart.
Omgeving verandert voortdurend
Onze omgeving is voortdurend onderhevig aan veranderingen. Denk maar aan wegen- en rioleringswerken, het aanleggen van nieuwe verkavelingen en industrieterreinen, hernummeringen van huisnummers,…
Het GRB bevat gegevens over terreinobjecten die bij deze activiteiten veranderen: gebouwen en hun adres, percelen, waterlopen, spoorbanen, wegen en hun inrichting en nog veel meer. Het GRB-product bevat eveneens gegevens uit andere databanken, die zelf ook kunnen veranderen, zoals het Adressenregister en de Vlaamse Hydrografische Atlas (VHA).
Daarnaast kan het GRB ook fouten bevatten, of misschien zijn sommige terreinobjecten ten onrechte niet opgenomen tijdens de kartering.
Het GRB moet dus voortdurend bijgewerkt worden zodat het de meest actuele terreinsituatie weerspiegelt. Het wegwerken van fouten en onvolledigheden én het actualiseren van het GRB noemt men de GRB-bijhouding.
Van 2006 tot en met april 2023 werd het GRB door verschillende types bijhoudingsprojecten bijgewerkt.
Sinds 1 juni 2023 verloopt de bijhouding via managed service waarbij wordt ingezet op een versnelling van de bijhouding van de Basiskaart Vlaanderen (GRB). Dit zorgt voor een meer actuele Basiskaart, wat alle gebruikers ten goede komt.
Principes
In de bijhouding van het GRB staan drie principes centraal:
1. Anomalieën als input voor de bijhouding
GRB-gebruikers melden terreinmutaties, fouten en onvolledigheden volgens de GRB-meldingsprocedure. Alle gemelde en opgespoorde GRB-afwijkingen worden door Digitaal Vlaanderen gecontroleerd. De goedgekeurde GRB-afwijkingen worden bewaard als anomalieën. Daarnaast verzamelt Digitaal Vlaanderen ook informatie over mutaties uit andere gegevensbronnen waaronder het GIPOD, CADGIS van de AAPD en het Adressenregister. Alle anomalieën bevatten de informatie die nodig is om het GRB bij te werken. Op basis van deze anomalieën start Digitaal Vlaanderen bijhoudingskarteringen op en werkt het de GRB-databank bij.
De GRB-bijhouding wordt gestuurd door de anomalieën. Dat zijn goedgekeurde meldingen van terreinmutaties, fouten of onvolledigheden in het GRB. Deze anomalieën worden door Digitaal Vlaanderen verzameld en komen uit verschillende (authentieke) gegevensbronnen.
- Sinds 2005 is het GRB Meldingssysteem(opent in nieuw venster) beschikbaar voor het melden van GRB-afwijkingen. De GRB-meldingsplichtigen (dat zijn onder meer steden en gemeenten, provincies, Vlaamse overheid en nutsbedrijven) melden terreinmutaties aan Digitaal Vlaanderen. Ook als ze fouten of onvolledigheden in het GRB opmerken, kunnen ze die melden. Ze geven belangrijke informatie voor de GRB-bijhouding, voornamelijk over werken op het openbaar domein. Meer over afwijkingen in het GRB melden.
- Digitaal Vlaanderen ontvangt ook meldingen via de AAPD (het kadaster) over gebouwen.
- Via een koppeling met het generiek informatieplatform openbaar domein (GIPOD) capteert Digitaal Vlaanderen meldingen over grotere wegenwerken en aanleg van nieuwe wegen. GIPOD brengt informatie over hinder op het openbaar domein samen in 1 databank. Heel wat van die hinder wordt veroorzaakt door wegenwerken die ook in het kader van de GRB-bijhouding moeten gemeld worden. Een GIPOD-gebruiker kan van een GIPOD-werkopdracht een terugmelding doen naar het GRB. Het GIPOD-platform bouwde hiervoor de meldingsservice (GTMF API) in.
- Het Adressenregister is de authentieke bron van adressen in Vlaanderen. Adressen worden beheerd door de steden en gemeenten. Sommige activiteiten voor het beheer van adressen leiden ook tot een GRB-melding. Digitaal Vlaanderen synchroniseert hiervoor dagelijks de informatie van het Adressenregister naar de Basiskaart Vlaanderen (GRB).
De anomalieën zijn noodzakelijk voor de sturing van de bijhouding. Indien we op de hoogte zijn van fouten, onvolledigheden en mutaties kunnen we sneller, gerichter en efficiënter de Basiskaart Vlaanderen (GRB) actualiseren.
Anomalieën maken ook deel uit van het GRB-product als entiteit anomalie (Ano). Zo geven ze de GRB-gebruiker ook waardevolle informatie over de actualiteit van het GRB-product.
2. De GRB-databank wordt centraal beheerd door Digitaal Vlaanderen
Het centrale beheer biedt de beste garantie voor een homogene kwaliteit en consistente gegevens. Naast het inrichten van een centraal aangestuurde bijhouding via managed service worden er ook GRB-conforme as-builtplannen geïntegreerd voor de actualisatie van het GRB.
De actualisatie van het GRB is een continu proces dat ervoor zorgt dat de GRB-databank voortdurend up-to-date blijft. Er zijn meerdere initiatieven die instaan voor de bijhouding: de recuperatie van GRB-conforme as-builtplannen en bijhouding via managed service.
Recuperatie van GRB-conforme as-builtplannen
Sinds 1/1/2015 zijn GRB-partners (gemeenten, provincies, Vlaamse Overheid, nutbedrijven,…), die opdrachtgever zijn werken aan spoor-, water- en weginfrastructuur, verplicht om in nieuwe bestekken de opname van een GRB-conform as-builtplan te voorzien.
Door het gebruik van as-builtplannen hanteren we het principe ‘eenmalige inwinning, meervoudig gebruik’. Het recupereren van as-builtplannen vormt een aanvulling op de bijhouding via managed services. Daardoor wordt de doorlooptijd tussen de uitvoering van de werken en het ter beschikking stellen van een actueel GRB korter.
As-builtplannen moeten na voltooiing van de werken worden opgemaakt volgens de GRB-skeletbestekken. Ze omvatten minimaal de GRB-skeletcomponent GRB-basis. De plannen worden aan Digitaal Vlaanderen geleverd die ze controleert. Goedgekeurde GRB-conforme as-builtplannen worden ingepast of geïntegreerd in een uitsnede van de Basiskaart Vlaanderen (GRB). As-builtplannen worden maximaal 20 werkdagen na goedkeuring ingevoerd in het GRB.
Meer over de recuperatie van GRB-conforme as-builtplannen.
GRB-bijhouding via managed service
De centraal aangestuurde bijhouding wordt sinds 1 juni 2023 uitgevoerd via een managed service. Hierbij is één dienstverlener verantwoordelijk voor de hele bijhouding in een grote zone (ongeveer 1/7de van Vlaanderen). Hij staat hierbij zelf in voor de planning op basis van contractueel afgesproken actualiteitsvereisten, die variëren naargelang het type GRB-object.
In de bijhouding managed service worden niet alle gegevens met eenzelfde frequentie bijgewerkt. Er zijn verschillende actualiteitsvereisten afhankelijk van het type mutatie of type GRB-object. Deze actualiteitsvereisten zijn in overleg met de GRB-partners vastgelegd (zie onderstaande tabel). De termijn voor een individuele anomalie begint te lopen van zodra deze gevalideerd is bij Digitaal Vlaanderen. De dienstverlener dient zijn planning hierop te organiseren.
Actualiteitsvereiste
GRB-object of type mutatie (ingetekend als anomalie)
3 maanden
Aanleg nieuwe weg
6 maanden
Gebouw aan de grond opmeetbaar vanaf openbaar domein
Heraanleg van een weg
Windturbine
Cabine
Weg as
9 maanden
Weginrichting (vb .putdeksel, verkeersdrempel)
12 maanden
Overige kunstwerken en terreinen
18 maanden
Objecten gelegen in binnengebied (vb. spoorbaan, watergang, gebouwen niet aanmeetbaar vanaf het openbaar domein)
Om de basiskwaliteit van het GRB mee op peil te houden zal in de bijhouding managed service het grondgebied ook periodiek gescreend worden op mutaties die niet werden gemeld. Waar nodig zal het GRB ter hoogte van die wijzigingen worden bijgewerkt. Voor het openbaar domein wordt zo jaarlijks 12,5% van Vlaanderen nagekeken op het terrein en bijgewerkt, voor de zogenaamde binnengebieden (bepaalde gebouwen, waterlopen en -plassen, spoorbanen en kunstwerken) wordt jaarlijks 50% van Vlaanderen nagekeken via recente middenschalige luchtbeelden en geactualiseerd waar nodig.
3. Bestaande databanken worden geïntegreerd in het GRB
De kadastrale percelen (CADGIS), het wegennetwerk (Wegenregister), de waterlopen (VHA), spoorrails van treinen (Infrabel) en de straatnamen en huisnummers (Adressenregister) worden beheerd en bijgehouden in aparte, soms externe, databanken. Gegevens uit deze databanken worden geïntegreerd in het GRB met een frequentie die afgestemd is op de bijhouding van deze databanken.
Het GRB-product bevat gegevens uit verschillende databanken. Deze databanken zijn elk op zich onderhevig aan eigen bijhoudingsprocessen, waardoor de gegevens wijzigen. De gegevens uit al deze databanken worden met een frequentie eigen aan elke databank doorgedrukt naar het GRB-product.
Blijf op de hoogte waar het GRB verandert
De diverse bijhoudingsinitiatieven zorgen ervoor dat het GRB-product bijna dagelijks wijzigt. In het dashboard bijhouding per gemeente(opent in nieuw venster) is een overzicht beschikbaar van alle openstaande en verwerkte anomalieën (ano) sinds de start van de bijhouding via managed service op 1/06/2023, dit per gemeente en per thema op dashboard, kaart en lijstweergave. Dit rapport bevat ook de laatste bijwerkingsdatum voor de entiteit administratief perceel (adp).
Voor de actuele bijwerkingen is het rapport Wijzigingen Basiskaart Vlaanderen(opent in nieuw venster) beschikbaar. Dit rapport geeft een overzicht van het aantal wijzigingen in de Basiskaart Vlaanderen (GRB) voor verschillende thema’s zoals gebouw, kunstwerk, perceel, spoor, water, weg en terrein voor een periode die door de gebruiker zelf kan worden ingesteld.