Omgevingsvergunning: Een gebouw van functie wijzigen (woning, toerisme, winkel, bedrijf, ...)

Voor het wijzigen van de functie van een gebouw heeft u in principe steeds een omgevingsvergunning nodig (de vroegere bouwvergunning). Zelfs als u geen werken uitvoert, moet u een vergunning aanvragen om de hoofdfunctie van een gebouw te wijzigen.

Dit geldt ook wanneer u een gebouw dat niet als woning gebruikt wordt, toch als woning wilt gaan gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn:

een hoeve in landbouwgebied gebruiken als woning, zonder bijhorende landbouwactiviteit
een gebouw in recreatiegebied permanent bewonen
een loods omvormen tot woning

Wilt u echter in een woongebouw functies uitoefenen die complementair zijn aan het wonen? Denk bijvoorbeeld aan een kantoorfunctie, dienstverlening en vrije beroepen, verblijfsrecreatie of toeristische kamerverhuur, detailhandel, restaurant, café en bedrijvigheid. Dan is er onder voorwaarden een vrijstelling van de vergunningsplicht. In dat geval kunt u de werken uitvoeren zonder voorafgaande procedures.

Informeer ook altijd bij uw gemeente

Let op: Deze pagina bevat enkel algemene informatie. Lokale regels kunnen echter strenger zijn. Zo kan een gemeente bijkomende voorwaarden of andere procedures opleggen. Informeer dus altijd bij de gemeente.

Vergunningsplichtig of vrijstelling?

In principe heeft u voor een functiewijziging altijd een vergunning nodig. Enkel voor complementaire functies geldt onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling van de vergunningsplicht.

Ga na of uw project voldoet aan de voorwaarden voor een vrijstelling (zie hieronder).

We bieden een aparte webpagina aan voor het toeristisch verhuren van kamers.

Voorwaarden voor een vrijstelling van de vergunningsplicht

het woongebouw is gelegen in een woongebied of in een daarmee vergelijkbaar gebied
de woonfunctie blijft de hoofdfunctie van het gebouw
de complementaire functie beslaat minder oppervlakte dan de woonfunctie en nooit meer dan 100 vierkante meter
de complementaire functie is niet strijdig met de voorschriften van stedenbouwkundige verordeningen, ruimtelijke uitvoeringsplannen, plannen van aanleg en minder dan 15 jaar oude verkavelingen.
Een tijdelijke gebruikswijziging van een gebouw, met een maximale duur van vier keer dertig dagen per jaar, is ook vrijgesteld van vergunning.
Het project is niet strijdig met:
- voorschriften van een bijzonder plan van aanleg (BPA), gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of minder dan 15 jaar oude verkavelingsvergunning, tenzij de gemeente dit plan of de vergunning heeft opgenomen in een lijst waarbinnen de Vlaamse vrijstellingsregeling voorrang krijgt op de voorschriften van het plan.
- stedenbouwkundige verordeningen van gewest, provincie of gemeente. Merk op dat de gewestelijke verordening rond hemelwater vaak oplegt dat u gebouwen en verhardingen enkel kan oprichten als u een infiltratievoorziening voor hemelwater aanlegt.
- uitdrukkelijke voorwaarden van de bestaande stedenbouwkundige vergunningen en omgevingsvergunningen.
- andere wetgeving, zoals:
  - erfdienstbaarheden (wegen, waterwegen, spoorwegen)
  - burgerlijk wetboek (lichten en zichten, gemene muur, ...)
  - natuurwetgeving
De gemeente
- heeft de vrijstelling voor de ingreep in kwestie niet meldings- of vergunningsplichtig gemaakt.
- heeft geen bijkomende voorwaarden opgelegd.

Voldoet uw project niet aan al deze voorwaarden? Dan moet u een vergunning aanvragen.

Erfgoedwaarden?

Let op: In onderstaande situaties mogen vrijgestelde werken enkel uitgevoerd worden na het verkrijgen van een machtiging van het agentschap Onroerend Erfgoed:

op percelen met beschermde monumenten,
in beschermde cultuurhistorische landschappen of aangeduide erfgoedlandschappen,
in beschermde stads- en dorpsgezichten,
in beschermde archeologische monumenten.

Als uw project niet aan al deze voorwaarden voldoet, is het vergunningsplichtig. Doorloop dan onderstaande stappen.

Een omgevingsvergunning aanvragen

Stap 1
Voor het wijzigen van de hoofdfunctie van een gebouw, zonder verdere werken, is de medewerking van een architect niet vereist.
Stap 2
De wet voorziet een ‘gewone’ procedure (met openbaar onderzoek) en een ‘vereenvoudigde’ procedure (zonder openbaar onderzoek). De gemeente kan u informeren over
welke procedure van toepassing is voor uw aanvraag
tot welke overheid u de aanvraag moet richten (gemeente, provincie of Vlaams gewest).
een eventuele dossiertaks verbonden aan het indienen van een aanvraag.
Stap 3
Doe de aanvraag door aan te melden in het digitale loket(opent in nieuw venster) en te kiezen voor ‘Een nieuw project starten’ → ‘aanvraag omgevingsproject’.
Hoe aanmelden in het omgevingsloket (als buitenlander, organisatie, exploitant...)?

Bereid uw aanvraag voor:
op papier:
Wilt u weten welke vragen precies gesteld worden in de normale invoer van het omgevingsloket, welke stukken toegevoegd zullen moeten worden, of wilt u uw digitale aanvraag op papier voorbereiden, dan kunt u dit doen met onderstaand formulier:
Formulier B01 - aanvraag van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen , de exploitatie van een ingedeelde inrichting of activiteit (IIOA), kleinhandelsactiviteiten, vegetatiewijzigingen(Word bestand opent in nieuw venster)

Het formulier kan met een letter-cijfer code (bv B25) verwijzen naar één of meerdere addenda. U vindt de addenda in de addendabibliotheek.
Technische voorschriften vindt u in de normenboeken voor dossiersamenstelling.
Er is ook een Toelichting bij aanvraagformulier B01(Word bestand opent in nieuw venster) beschikbaar
via het oefenloket:
U kunt het loket vrijblijvend verkennen met het oefenloket(opent in nieuw venster). De aanvragen die u in dit oefenloket ingeeft, worden niet door de bevoegde overheid behandeld.
Rechts in het oefenloket staan een aantal video’s die u wegwijs maken in de digitale loketomgeving.
Het is ook mogelijk te kiezen voor een aanvraag op papier. Hier leest u meer info over indienen op papier.

Wat na de aanvraag

Binnen de dertig dagen na het indienen van de aanvraag krijgt u bericht over de volledigheid en ontvankelijkheid van de aanvraag. U verneemt dan ook of de aanvraag onderworpen moet worden aan een openbaar onderzoek.

U kunt een beslissing verwachten binnen de drie (procedure zonder openbaar onderzoek) tot zes maanden (procedure met openbaar onderzoek). Deze termijnen zijn richtinggevend, niet bindend.

Positieve beslissing: vergunning verleend

Negatieve beslissing: vergunning geweigerd

Contact

Onderwerp	Instantie
Algemene en inhoudelijke vragen (over uw dossier, beslissingen, procedures, voorwaarden,..)	Contacteer de bevoegde overheid
Problemen met aanmelden	Bel gratis naar 1700 (elke werkdag van 9 tot 19u)
Technische of praktische problemen bij het gebruik van het Omgevingsloket	Tel: 078/78.78.54 Mail: helpdesk.omgevingsvergunning@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie)