Metadata: Sociale bijstand

Bron

Programmatorische Overheidsdienst (POD) Maatschappelijke Integratie, Federale Pensioendienst (FPD) & Directie-Generaal (DG) Handicap van Federale Overheidsdienst (FOD) Sociale Zekerheid, bewerking Statistiek Vlaanderen

Definities

De federale overheid probeert via de sociale bijstandsuitkeringen de armoedesituatie van de minst gegoede inwoners te verbeteren. Het gaat om:

het leefloon en het equivalent leefloon
de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) die het vroegere gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB) vervangt
de inkomensvervangende tegemoetkoming voor personen met een handicap (IVT).

Het leefloon vormt een minimuminkomen voor mensen die niet over voldoende bestaansmiddelen beschikken. Het equivalent leefloon is er voor mensen die niet in aanmerking komen voor het leefloon maar die zich in een vergelijkbare noodsituatie bevinden. In de praktijk wordt het vooral uitgekeerd aan personen die een verzoek hebben ingediend voor internationale bescherming (asielzoekers) en aan vreemdelingen die niet in het bevolkingsregister zijn ingeschreven.
Het bedrag van het (equivalent) leefloon hangt af van de woonsituatie. Er bestaan in dit verband 3 categorieën: personen die alleen wonen, personen die samenwonen en personen met een gezin ten laste met minstens 1 minderjarig kind. Het bedrag van het leefloon wordt verminderd met de inkomsten waarover de aanvrager zelf kan beschikken. De hier opgenomen cijfers van de POD Maatschappelijke Integratie over het aantal (equivalent) leefloners hebben betrekking op het aantal personen met een leefloon in de maand januari van het jaar.

Slechts een beperkt aantal 65-plussers ontvangt een leefloon omdat zij specifieke regelingen kennen: het gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB) dat sinds 2002 geleidelijk werd vervangen door de inkomensgarantie voor ouderen (IGO). Meestal gaat het om een toeslag bovenop het pensioen, zodat men een bedrag bekomt dat vergelijkbaar is met het leefloon. De hier opgenomen cijfers over IGO en GIB zijn gebaseerd op gegevens van de Federale Pensioendienst en hebben betrekking op de situatie bij het begin van het jaar.

Personen met een handicap kunnen een beroep doen op een inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) indien zij door hun handicap geen of minder mogelijkheden hebben om een betaalde baan uit te oefenen. Daarnaast bestaat er voor hen ook een integratietegemoetkoming (IT) indien zij moeilijkheden hebben bij het uitvoeren van hun dagelijkse activiteiten. De hier opgenomen cijfers over IVT en IT zijn gebaseerd op gegevens van de DG Handicap van de FOD Sociale Zekerheid en hebben betrekking op de situatie op 31 december van het voorgaande jaar. De cijfers van 2022 hebben dus eigenlijk betrekking op de situatie op 31 december 2021.

De cijfers over de bevolking met sociale bijstandsuitkering worden berekend door de som van het totaal aantal personen met een (equivalent) leefloon, IGO, GIB, IVT en/of IT af te zetten ten opzichte van het totale aantal inwoners op 1 januari van het jaar. Er wordt daarbij geen rekening gehouden met het feit dat bepaalde uitkeringen gecombineerd kunnen worden door eenzelfde persoon.

Opmerkingen bij de kwaliteit

Het (equivalent) leefloon wordt aangevraagd bij en toegekend door het lokale OCMW waardoor er over de gemeenten heen verschillen kunnen bestaan in toekenningswijze en -frequentie van het (equivalent) leefloon.