Metadata: Voertuigkilometer

Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) - Team Verkeersmodellen

24-10-2025

Voertuigprestaties in Vlaanderen en Brussel worden berekend via een geoptimaliseerde versie van het propagatiemodel FLOMOVIA.

FLOMOVIA is een propagatiemodel dat de vervoersvraag van wegverkeer toedeelt op het verkeersnetwerk. Het resultaat is een verkeersnetwerk dat het aantal gereden kilometers van personenwagens en zwaar verkeer (vrachtverkeer en bussen) per wegsegment bevat.

Het model vertrekt van de vervoersvraag, m.n. herkomst-bestemmingsmatrices uit het Strategisch Personenmodel Vlaanderen (SPM) versie 4.2.3. Deze matrices bevatten het aantal gemodelleerde verplaatsingen voor elke combinatie van herkomst- en bestemmingszones voor elk uur van een typische werkdag.

De vervoersvraag van de herkomst-bestemmingsmatrices wordt op het netwerk toegedeeld en vervolgens gekalibreerd zodat de modelcijfers overeenkomen met geobserveerde voertuigtellingen. Het model propageert deze tellingen, zodat ook de links waarop geen telpost zit, toch gekoppeld kunnen worden aan een (combinatie van) telpost(en). Voor toedeling en kalibratie worden verschillende databronnen aangewend:

• Permanente voertuigtellingen afkomstig van de dubbele meetlussen op de snelwegen
• Tijdelijke voertuigtellingen op het onderliggend wegennet
• Tellingen o.b.v. Telraamdata
• Floating Car Data (voor snelheden en reistijden)
• OBU-data voor modellering van het vrachtverkeer. Dit zijn gegevens afgeleid van de gps-signalen van de ‘On Board Units’ die de verplaatsingen van het vrachtverkeer registreren en op basis waarvan hun kilometerheffing wordt berekend.
• De dienstregeling van de bussen van De Lijn. Deze gegevens maken het mogelijk om zwaar verkeer op te splitsen in vracht en bus

Het resultaat op dagniveau wordt tenslotte opgehoogd naar jaarniveau. Hiervoor worden eveneens bovenstaande databronnen gebruikt.

Voertuigkilometer:

De geoptimaliseerde versie van het propagatiemodel FLOMOVIA is een verkeersmodel dat gevoed wordt met veel gegevens: demografische data, gegevens van camera’s en tellussen op het wegennet, gegevens over arbeidsmarkt, aanbod openbaar vervoer, …

FLOMOVIA is een propagatiemodel dat enerzijds gevoed wordt met verkeerstellingen (structurele dubbele lussen op de snelwegen en tijdelijke tellingen op het onderliggend wegennet). Anderzijds wordt Floating Car Data gebruikt voor inzicht in de realistische snelheden en reistijden. FLOMOVIA propageert deze tellingen, zodat ook de links waarop geen telpost zit, toch gekoppeld kunnen worden aan een (combinatie van) telpost(en).

Voor vrachtverkeer wordt nu ook gebruik gemaakt van OBU-data. Dit zijn gegevens afgeleid van de gps-signalen van de ‘On Board Units’ die de verplaatsingen van het vrachtverkeer registreren en op basis waarvan hun kilometerheffing wordt berekend.

Ook zijn de dienstregeling van de bussen van De Lijn opgenomen in het geoptimaliseerde model, wat in staat stelt om zwaar verkeer op te splitsen in vracht en bus.

Deze statistiek geeft de totale afstand weer die elke inzittende van een gemotoriseerd voertuig gedurende een jaar bij elkaar hebben gereden op wegen in het Vlaams Gewest. Dit zijn zowel Belgische als buitenlandse voertuigen, en de inzittenden van de voertuigen kunnen zowel Belgische als buitenlandse identiteit hebben.

• Voertuigkilometer algemeen
  (Voertuigkilometer: een kilometer die wordt afgelegd door een (gemotoriseerd) voertuig, ongeacht het aantal inzittenden, op snelwegen, andere gewestwegen en gemeentewegen.)

• Voertuigkilometer naar type weg (Snelwegen, gewestwegen, lokale wegen)

• Voertuigkilometer naar type voertuig (Personenwagen of zwaar vervoer. Zwaar vervoer kan verder opgesplitst worden in vrachtverkeer, bussen De Lijn en andere bussen/coaches.)

/

De betrouwbaarheid van de modelresultaten variëren per type weg wegens verschillen in beschikbaarheid van voertuigtellingen.

• De snelwegen zijn permanent bemeten d.m.v. dubbele meetlussen waardoor de resultaten op het hoofdwegennet zeer betrouwbaar zijn.
• Op het onderliggend wegennet zijn minder voertuigtellingen beschikbaar. De meeste tellingen meten ook slechts een beperkte periode binnen het jaar. Voertuigkilometers per wegsegment op gewestwegen en lokale wegen zijn daarom niet betrouwbaar. Voertuigkilometers van gemeentes waar weinig tellingen zijn uitgevoerd zijn ook niet betrouwbaar.

Omdat de vervoersvraag volgens bepaalde kansverdelingen over het netwerk verdeeld worden, is het mogelijk om een uitspraak te doen over foutenmarges van voertuigkilometers op verschillende aggregatieniveaus. In de veronderstelling dat de vervoersvraag correct gecapteerd wordt door de herkomst-bestemmingsmatrices, is er volgens de huidige methodiek een foutenmarge van 1% voor het totaal aantal voertuigkilometers op Vlaams niveau. Op lagere niveaus, zoals gemeenten en wegsegmenten, liggen de foutenmarges een pak hoger.

Vergelijkbaarheid in de ruimte: De nieuwe methodologie geldt enkel voor het Vlaamse Gewest. De 2 andere gewesten hanteren nog steeds de oude methode waardoor de cijfers over de gewesten niet vergeleken kunnen worden.

Vergelijkbaarheid in de tijd: In het verleden werden voorgangers van het huidige propagatiemodel gebruikt. Deze resultaten hiervan zijn niet te vergelijken met de die van het huidige propagatiemodel, en behoren ook niet tot deze statistiekreeks. Cijfers zijn enkel vergelijkbaar binnen een versie van het propagatiemodel. Hier zijn enkel de jaarcijfers vanaf 2021 te vergelijken.

Voorgangers van het huidige propagatiemodel zijn:

• Cijfers tot en met 2012: berekening door de Federale Overheidsdienst (FOD) Mobiliteit en Vervoer.
• Vanaf 2013 tot en met 2016: modelresultaten van het propagatiemodel PROMOVIA.
• 2017-2020: modelresultaten van het propagatiemodel PROMOVIA voor de snelwegen, en extrapolaties voor het onderliggend wegennet (niet-snelwegen).
• Voor de cijfers van 2019 was een extra berekening/veronderstelling nodig. Er was enkel een gezamenlijk cijfer beschikbaar voor het aantal voertuigkilometer voor personenwagens en bestelwagens. Dat is opgesplitst op basis van hun respectievelijk aandeel in 2018. Daarna kon berekening zoals uitgelegd bij bovenstaande definities uitgevoerd worden.
• Vanaf 2021 zijn de cijfers gebaseerd op modelresultaten van het propagatiemodel FLOMOVIA 1.

Het huidige propagatiemodel:

• Vanaf 2022 zijn de cijfers gebaseerd op modelresultaten van het propagatiemodel FLOMOVIA 2 (een optimalisatie van FLOMOVIA 1).

Voertuigkilometer