De uitstoot van de afvalsector bedroeg in 2023 2 Mton CO2-eq, goed voor aan aandeel van 5% in de totale ESR-emissies. De broeikasgasemissies die bij de sector afval worden gerekend, hebben betrekking op afvalverbranding, stortplaatsen, composteren en het behandelen van afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties. Afvalverbranding creëert het grootste deel van de emissies voor de sector, met een aandeel van 68% in 2023.
Doelstellingen
De sectorale emissiedoelstelling voor de afvalsector werd vastgelegd op een uitstoot van 1,4 Mton CO2-eq in 2030.
Om de emissies van de afvalsector te doen dalen, wordt er gestreefd naar het vermijden van zoveel mogelijk afval en de selectieve inzameling en recyclage van afval, om zo een daling van de beschikbare hoeveelheid niet-recycleerbaar brandbaar afval te realiseren. Naarmate het Vlaams aanbod brandbaar afval daalt, kan de verbrandingscapaciteit stelselmatig en proportioneel worden afgebouwd. Concreet wordt via het VEKP gestreefd naar een daling van de hoeveelheid Vlaams afval dat verband wordt in en buiten Vlaanderen met 35% in 2030 t.o.v. 2017.
Maatregelen
Om bovenstaande doelstellingen te realiseren, introduceert het VEKP verschillende maatregelen. Concreet wordt er in de komende jaren werk gemaakt van o.a. volgende prioriteiten:
- de uitwerking van een strategie om de afvalverbrandingscapaciteit stelselmatig aan te passen in functie van het (dalende) aanbod;
- onderzoek naar de toepassing van CCUS op afvalverbrandingsinstallaties;
- extra maatregelen op het vlak van preventie (voorkomen van voedselverlies, vermijden van verpakkingsafval, bevorderen van hergebruik …) en meer gescheiden inzameling (uitgebreide pmd, evenementenbeleid, selectieve inzameling bioafval, gescheiden inzameling bij bedrijven …);
- handhaving van de selectieve inzamelplicht en de sorteerplicht, en de invoering van van gewichtsdiftarisering;
- hervormen van de afvalheffing tot een transparante set van enkele basistarieven die stapsgewijs toenemen in de tijd, waarbij ook het incorporeren van een (vermijdbare) CO2-component wordt onderzocht.
Prognoses
In het VEKP wordt een inschatting gemaakt van de evolutie van de afvalemissies in de komende jaren tot en met 2030. Daarbij wordt rekening gehouden met de maatregelen en ambities die in het plan worden vooropgesteld.
In de periode 2005-2030 wordt een daling verwacht van de emissies in de afvalsector met 53%. De stortplaatsemissies worden daarbij gereduceerd met 81% in 2030 ten opzichte van 2005.