Het voor advies voorgelegde ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering strekte ertoe de bijlage te vervangen bij het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023 tot uitvoering van het decreet van 23 juni 2023 over wonen in eigen streek, die de lijst bevat van de zogenaamde WIES-gemeenten (WIES staat voor “Wonen in Eigen Streek”: artikel 2, 5°, van het decreet van 23 juni 2023 ‘over wonen in eigen streek’).

Krachtens artikel 3, §1, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, onderwerpen onder meer de leden van de gemeenschaps- of gewestregeringen de tekst van alle ontwerpen van reglementaire besluiten aan het met redenen omklede advies van de afdeling Wetgeving. Reglementaire besluiten in de zin van die wetsbepaling zijn besluiten waarbij algemene regels worden uitgevaardigd die toepasselijk zijn op de rechtsonderhorigen in het algemeen of op een onbepaalde groep van rechtsonderhorigen die zich in dezelfde objectieve toestand bevinden en niet alleen op één van hen of op een naar aantal beperkte groep. Het gaat met andere woorden om besluiten die nieuwe, dwingende voorschriften bevatten die een onpersoonlijke en abstracte rechtstoestand regelen en die gelden voor een onbepaald aantal gevallen en van toepassing zijn op de rechtsonderhorigen in het algemeen, dan wel op een onbepaalde groep, niet individualiseerbare, rechtsonderhorigen die zich in eenzelfde objectieve toestand bevinden (zie adv.RvS 55.835/VR van 2 april 2014 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende de vaststelling van het rooilijnplan 1M3D8E G 024931 01, opmerking 3.2, en adv.RvS 57.016/3 van 20 februari 2015 over een ontwerp dat heeft geleid tot het besluit van de Vlaamse Regering van 13 maart 2015 tot aanpassing van diverse besluiten inzake gezondheidszorg ter uitvoering van de besparingsmaatregel, opmerking 2. Zie ook VAN DAMME M. en DE SUTTER B., Raad van State II. Afdeling Wetgeving, Brugge, die Keure, 2013, 120, nr. 175; SALMON J., JAUMOTTE J. en THIBAUT E., Le Conseil d’État de Belgique, I, Brussel, Bruylant, 2012, 199-205, nrs. 85.1 en 85.2; zie ook Raad van State, Jaarverslag 2008-2009, 35).

Opdat een ontwerptekst dat voor advies wordt voorgelegd als “reglementair” als vermeld in artikel 3, §1, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State zou kunnen worden beschouwd, moet die tekst rechtsregels, met andere woorden dwingende voorschriften, bevatten, wat impliceert dat die voorschriften de algemeenheid van de rechtzoekenden of van een of meer categorieën van rechtzoekenden moeten betreffen. Die rechtsregels moeten bovendien nieuw zijn. Als een besluit geen nieuwe dwingende voorschriften toevoegt aan de bestaande rechtsordening, maar alleen neerkomt op de toepassing in een concreet geval van normen die al bestaan, betreft het geen “reglementair besluit” in de zin van het voormelde artikel 3, §1, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State (zie in die zin: RvS 26 januari 1994, nr. 45.758, Brouillard e.a.; RvS 23 februari 2005, nr. 141.109, la Zone de police Chapelle-lez-Herlaimont/Manage/Morlanwez/Seneffe; RvS 4 februari 2011, nr. 211.026, Jacobs; zie ook: adv.RvS 51.19¼ van 23 april 2012 over een ontwerp van koninklijk besluit tot uitvoering van het artikel 57/6/1, vierde lid, van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, houdende de vastlegging van de lijst van veilige landen van herkomst; adv.RvS 52.589/2 van 27 december 2012 over een ontwerp van koninklijk besluit tot vaststelling van de lijst van landen waar [het] verkrijgen van akten van geboorte onmogelijk is of op zware moeilijkheden botst; adv.RvS 55.835/VR van 2 april 2014 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende de vaststelling van het rooilijnplan 1M3D8E G 024931 01; adv.RvS 76.697/16 van 5 juli 2024 over een ontwerp dat heeft geleid tot het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2024 houdende de definitieve aanduiding van het watergevoelig openruimtegebied ‘De Alk’ in Alken’).

Het voor advies voorgelegde ontwerp van besluit strekte er alleen toe de lijst vast te stellen van de gemeenten die overeenkomstig artikel 2 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023 WIES-gemeenten waren (in tegenstelling tot het ontwerp dat had geleid tot het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023, waarover de Raad van State, afdeling Wetgeving, advies 74.577/3 van 31 oktober 2023 had gegeven, dat daarnaast regels bevatte ter uitvoering van het decreet van 23 juni 2023).

Volgens artikel 3, eerste lid, van het decreet van 23 juni 2023 over wonen in eigen streek moest de Vlaamse Regering op basis van de hoogste vastgoedprijs een lijst vaststellen van de gemeenten die binnen het toepassingsgebied van dat decreet vielen. De criteria aan de hand waarvan die lijst werd vastgesteld, werden nader geregeld in artikel 2 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023.

De rechtsgevolgen van het gegeven dat een gemeente aldus werd aangewezen als een WIES-gemeente, vloeiden voort uit het decreet van 23 juni 2023 en het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023. Zo werd in artikel 3, tweede lid, van het decreet van 23 juni 2023 bepaald dat de gemeenten die opgenomen waren in de lijst bij gemeentelijk reglement konden bepalen dat de overdracht van de onroerende goederen, vermeld in artikel 4, §1, van het decreet, onderworpen was aan overdrachtsvoorwaarden. Die overdrachtsvoorwaarden werden bepaald in artikel 5, eerste lid, van hetzelfde decreet (in het derde lid van die bepaling werden de gemeenteraden van de WIES-gemeenten gemachtigd om in het gemeentelijk reglement strengere voorwaarden vast te stellen en werden de voorwaarden over het onroerend bezit en inkomen nader geregeld in artikel 3 en 4 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023).

Als het ontwerp van besluit dat voor advies was voorgelegd, ertoe beperkt was de gemeenten aan te wijzen die als een WIES-gemeente werden beschouwd, voegde het geen nieuwe rechtsregels aan de bestaande ordening toe.

In die omstandigheden kon het om advies voorgelegde ontwerp niet worden beschouwd als een reglementair besluit in de zin van artikel 3, §1, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. De conclusie was dan ook dat de Raad van State niet bevoegd was om advies te geven over het voor advies voorgelegde ontwerp. ( Advies 77.444/3 van 27 februari 2025 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2023 tot uitvoering van het decreet van 23 juni 2023 over wonen in eigen streek, p.3-4)