Rekeningenstelsels

De rekeningstelsels die de lokale besturen gebruiken zijn:

• de algemene rekeningen (open definitie) , met inbegrip van de algemene rekeningen voor de budgettaire verrichtingen
• de beleidsvelden (open definitie)
• de economische-sectorcodes (open definitie)
• de codes voor de budgettaire entiteiten (open definitie) .

De beleidsvelden “activering van tewerkstelling” (code 0904) en “werkgelegenheid” (code 0550) integreren tot het beleidsveld “Tewerkstelling en activering” (code 0550).

De volledige lijst met de beschrijving van de beleidsvelden(PDF bestand opent in nieuw venster).

Vanaf 2026 bevat het rekeningenstelsel voor de algemene boekhouding in de rubriek “pensioenen en soortgelijke verplichtingen” 4 extra rekeningen (MAR) die een transparantere en meer eenvormige registratie en rapportering over de pensioenlasten mogelijk maken:

• MAR 6242 - Bijdrage herverzekering pensioenen politiek en vast benoemd personeel
• MAR 6243 - Bijdrage herverzekering werkgeversbijdragen wettelijke verzekeringen
• MAR 6244 - Onttrekking herverzekering pensioenen politiek en vast benoemd personeel (-)
• MAR 6245 - Onttrekking herverzekering werkgeversbijdragen wettelijke verzekeringen (-)

Vanaf 2026 boeken de lokale besturen hun transacties voor de bijdrage aan en de aanwending van “reservefondsen” bij een herverzekeraar in het kader van pensioenverplichtingen van het lokaal bestuur op die specifieke rekeningen. De mutaties en de stand van de “reservefondsen” die de verzekeraars beheren voor de financiering van de gemeentelijke pensioenverplichtingen houden de gemeenten bij op 4 nieuwe rekeningen in de klasse 0 (Rubriek 04 - Aandeel van de herverzekeraar in de pensioenverplichtingen van het bestuur):

• MAR 040/1 - Fonds voor pensioenen politiek en vast benoemd personeel
• MAR 042/3 - Fonds voor werkgeversbijdragen wettelijke verzekeringen.

De 8 bovenvermelde rekeningen laten toe om ook bij een herverzekering van de lokale pensioenverplichtingen de effectieve stromen (de verschuldigde basis- en responsabiliseringsbijdragen aan de RSZ, de verschuldigde pensioenen aan gepensioneerde mandatarissen) en de compenserende aanwending van het “reservefonds” uit te drukken in de boekhouding en er aan de Vlaamse overheid transparanter over te rapporteren via de digitale rapportering over de jaarrekening.

Het gebruik van de onderscheiden algemene rekeningen geeft de raadsleden en de Vlaamse overheid een beter inzicht in:

• de werkgeversbijdragen die de lokale besturen aan de RSZ werkelijk verschuldigd zijn voor de basis- en de responsabiliseringsbijdrage voor de financiering van de wettelijke pensioenen (1^e pensioenpijler) van hun vast benoemde personeelsleden
• de (jaarlijkse) premie of bijdrage die het bestuur betaalt aan de herverzekeraar voor de opbouw van het “reservefonds pensioenbijdragen” bij de herverzekeraar
• het bedrag van het “reservefonds pensioenbijdragen” dat is aangewend om (een deel van) de pensioenverplichtingen van een bepaald jaar te dragen
• de stand en de mutatie van het “reservefonds pensioenbijdragen”
• de betaalde pensioenen aan gewezen uitvoerende mandatarissen en eventuele gepensioneerde ex-statutairen die niet onder het Gesolidariseerd Pensioenfonds vallen
• de (jaarlijkse) premie of bijdrage die het bestuur betaalt aan de herverzekeraar voor de opbouw van het “reservefonds pensioenen” bij de herverzekeraar
• het bedrag van het “reservefonds pensioenen” dat is aangewend om (een deel van) de pensioenverplichtingen van een bepaald jaar te dragen
• de stand en de mutatie van het “reservefonds pensioenen”.

Het rekeningenstelsel bevat vanaf 2026 een gedetailleerde onderverdeling met algemene rekeningen waarop de lokale besturen hun opbrengsten per soort retributie boeken. De indeling van die rekeningen is grotendeels analoog met de indeling van de rekeningen waarop de lokale besturen hun opbrengsten boeken die volgen uit de toepassing van lokale belastingreglementen.

Voor de registratie van de ontvangsten volgens de soort retributie bevat het rekeningenstelsel 37 algemene rekeningen in de rubriek 700 (opbrengsten uit retributies). De inkomsten die op die rekeningen worden geboekt, hebben als grondslag een retributiereglement. Voor de toewijzing aan de gepaste algemene rekening binnen de rubriek voor de retributies is de aard van de ontvangst bepalend. Wie de gebruiker is en binnen welk beleidsveld de transactie zich situeert, speelt daarbij geen rol. De informatie over het gemeentelijke beleidsdomein waarbinnen de transactie plaatsvindt, volgt uit de toewijzing van de ontvangst aan het gepaste beleidsveld. Voorbeeld: de retributie-ontvangsten uit de verhuur van een sportzaal worden geboekt op de algemene rekening 70060 (huur van lokale infrastructuur) met als beleidsveld 0742 (sportinfrastructuur).

Voorbeelden van prestaties waarvoor gemeenten een retributie kunnen heffen:

• de afgifte van identiteitskaarten en verblijfsdocumenten
• de aanvraag van omgevingsvergunningen
• het ophalen van huisvuil
• het gebruik van het openbaar domein
• de aansluiting op het rioolnet

Is de grondslag voor de inkomsten een belastingreglement, dan wordt de ontvangst geboekt op een rekening van de rubriek 731/8 (fiscale opbrengsten). Vergoedingen voor prestaties waarvoor de grondslag niet in een belasting- of retributiereglement ligt, worden geboekt op rekeningen van de rubriek 701/6 (andere verkopen en dienstprestaties).

Lees meer over het verschil tussen een retributie en een belasting.

De rubriek voor de boetes maakt vanaf 2026 een onderscheid tussen 5 categorieën om de rapportering over de inkomsten uit gemeentelijke administratieve sancties en boetes in het kader van lage emissiezones te verbeteren.

Voor de schulden uit leasingcontracten en soortgelijke overeenkomsten (bv. erfpachten) maakt het rekeningenstelsel vanaf 2026 een onderscheid tussen:

• schulden aan kredietinstellingen (MAR 1721 en 4221)
• schulden aan andere entiteiten dan kredietinstellingen (MAR 1722 en 4222).

Voor die laatste rekeningen duidt het bestuur met een verplicht eindcijfer ook het type schuldeiser aan (bv. een gemeente, provincie of intergemeentelijk samenwerkingsverband).

Met die bijkomende codes kunnen de lokale besturen in een toelichting bij (het schema over) hun financiële schulden op een meer gedifferentieerde wijze rapporteren over de aard van hun financiële schulden. Daarin kan een bestuur bijvoorbeeld wijzen op het deel van de schuld dat slaat op langlopende termijnovereenkomsten (bv. erfpachten, PPS) of het bedrag van de schuld dat betrekking heeft op investeringen voor de verledding van de openbare verlichting en dat gedelgd wordt met (jaarlijkse) kapitaalsverminderingen in de participatie in de energie-intercommunale.