Grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs
Grensoverschrijdend gedrag kan voorkomen in je onderwijsinstelling. Denk aan (cyber)pesten, seksueel grensoverschrijdend gedrag, geweld, discriminatie en andere vormen. Maar wat houdt dit precies in en hoe herken je het? Waar vind je hulp?
Voor wie?
Deze informatie is voor basis- en secundair onderwijs, CLB’s, leersteuncentra, onderwijsinternaten, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en hoger onderwijs.
Grensoverschrijdend gedrag herkennen en aanpakken
Hoe voorkom je grensoverschrijdend gedrag? En hoe pak je het aan als het toch gebeurt? Deze tips helpen je op weg.
Grensoverschrijdend gedrag is elk gedrag dat je een onveilig gevoel geeft, zowel fysiek als psychologisch. Dit kan pesten, ongewenst seksueel gedrag, discriminatie, geweld of machtsmisbruik zijn, zowel online als offline.
Als leraar speel je een belangrijke rol in het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag.
Dit kan je doen:
- Bouw aan een warm en veilig klimaat in je klas, waar elke leerling zichzelf kan zijn
- Maak duidelijk dat grensoverschrijdend gedrag niet kan
- Laat leerlingen weten bij wie ze terechtkunnen met vragen of meldingen
- Werk het hele schooljaar actief aan groepsvorming en zelfvertrouwen van je leerlingen
- Sta stil bij je eigen houding:
- Zijn er bepaalde frustraties, ligt de lat te hoog of net te laag?
- Durven leerlingen je aanspreken over bezorgdheden of vragen?
- Ben je zelf misschien negatief over een bepaalde leerling of laat je soms merken dat je sommige leerlingen minder leuk vindt?
- Bespreek grensoverschrijdend gedrag in je klas. Werk rond weerbaarheid en respect.
Let op volgende signalen bij slachtoffers:
- Vaak afwezig of ziek
- Slechtere resultaten
- Angstig, onzeker, neerslachtig of verdrietig
- Boos, opstandig of teruggetrokken gedrag
- Krijgt vaak spottende of kleinerende opmerkingen
- Altijd als laatste gekozen bij groepjes of samenwerken
- Vaak alleen tijdens pauzes of blijft dicht bij de leraar
- Komt voor de les begint of blijft na de les hangen
- Blauwe plekken, gescheurde kledij of beschadigde spullen
Let ook op signalen van leerlingen die pesten of ander grensoverschrijdend gedrag stellen:
- Vaak tegendraads, impulsief en dwingend gedrag
- Intimiderend naar anderen, zoekt medestanders
Let op met je interpretatie. Ook trauma of moeilijke thuissituaties kunnen achter het gedrag schuilgaan. Lees hoe je met trauma omgaat.
Grensoverschrijdend gedrag vraagt een snelle en zorgvuldige aanpak. Als bestuur en directie ben je eindverantwoordelijk voor het welzijn van personeel, leerlingen, cursisten en studenten in je onderwijsinstelling. Ook als leraar speel je een belangrijke rol.
Ondersteuning: lesmateriaal en tools
Grensoverschrijdend gedrag aanpakken doe je niet alleen. Vind lesmateriaal, tools en andere ondersteuning.
Voor directies, administraties en besturen
Wil je grensoverschrijdend gedrag in je onderwijstelling voorkomen en aanpakken? Dan heb je nood aan een goed onderbouwd beleid. Vind ondersteuning.
Een klacht over grensoverschrijdend gedrag
Grensoverschrijdend gedrag is een ernstig psychosociaal risico. Elke onderwijsinstelling is wettelijk verplicht om dit aan te pakken.
Heb je te maken met grensoverschrijdend gedrag?
Extra informatie
Documenten
- Brochure Werken aan een verbindend schoolklimaat (pdf, 80 p.)
- Beleidsplan welzijn en welbevinden in onderwijsinstellingen (pdf, 85 p.)
Verwante pagina’s
- Stress, burn-out en pesten op het werk
- Gezondheidsbeleid
- Omgaan met trauma
- Noodplanning in onderwijsinstellingen
Websites
- Maak beleid rond integriteit en betrek je team (Grenswijs)(opent in nieuw venster)
- Tijdens een incident: hoe je reageer je op situaties (Grenswijs)(opent in nieuw venster)