Starten met een eigen zaak

Als u een eigen zaak wilt oprichten, is het belangrijk dat u zich terdege voorbereidt en dat u uw ondernemersvaardigheden en uw ondernemingsidee diepgaand analyseert. Zo krijgt u zicht op de sterke en zwakke punten en kunt u uw idee bijsturen. Als u er daarna van overtuigd bent dat uw zaak een succes kan worden, dan kunt u overgaan tot de formele stappen voor het oprichten van uw eigen zaak.

Onderzoek de haalbaarheid van uw zaak

Starten met een onderneming vereist een goede voorbereiding. Het is van cruciaal belang dat u nog vóór de start een goed zicht krijgt op de haalbaarheid van uw project.

Maak daarom werk van een ondernemingsplan (businessplan), zodat u weet waar u aan toe bent. Het ondernemingsplan is het totaalplaatje van het concept, de visie en de missie van uw onderneming. Het maken van een ondernemingsplan vraagt tijd, maar is heel nuttig. Het laat u nadenken over de verschillende domeinen, zoals een commercieel plan, organisatieplan, financieel plan… Werk al uw ideeën uit en schrijf ze concreet neer.
Het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) en zijn partnerorganisaties kunnen u daarbij helpen, onder meer via zijn ‘Gids voor het opstellen van een ondernemingsplan’. Ook het ‘Business Model Canvas’ van Alexander Osterwald is een veelgebruikte en overzichtelijke tool daarvoor.

Daarnaast stelt VLAIO u zijn Startkompas ter beschikking. Dat is een werkinstrument waarmee u de haalbaarheid van uw zaak onderzoekt. Het Startkompas helpt u bovendien om later uw ondernemingsplan op te stellen.

Hebt u nood aan meer begeleiding bij het uittekenen van uw ondernemingsplan en het analyseren van de haalbaarheid van uw project? Dan kunt u terecht bij projecten die de steun krijgen van VLAIO. De partners die die begeleiding bieden, vindt u in de expertisedatabank.

Gids voor het opstellen van een ondernemingsplan (VLAIO.be)(opent in nieuw venster)
Deze gids licht de essentiële elementen van een ondernemingsplan toe en is bedoeld voor zowel startende als bestaande ondernemingen.
Het business model van Osterwalder
Brochure • november 2015
Met deze tool wordt uw zakenmodel op een beknopte en overzichtelijke manier in kaart gebracht.
Startkompas. Onderzoek en bereken de haalbaarheid van uw zaak
Brochure • juli 2022
Oefeningen, tips, templates en contacten om uw ondernemersideeën aan te scherpen.
Expertisedatabank (VLAIO.be)(opent in nieuw venster)
Zoek voor het opstellen van een ondernemingsplan de nodige expertise via de expertisedatabank.

Voorwaarden

Wilt u een onderneming oprichten of vennoot worden in een bestaande vennootschap? Dan moet u:

meerderjarig zijn
uw burgerrechten genieten
handelingsbekwaam zijn.

Nationaliteit

Niet alle nationaliteiten kunnen zomaar een onderneming opstarten. Voor burgers uit de Europese Unie, Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland zijn er geen belemmeringen. Komt u uit een ander land? Dan moet u een verblijfsvergunning en een beroepskaart hebben.

Attesten en vergunningen

Het attest basiskennis bedrijfsbeheer en het attest beroepsbekwaamheid zijn niet meer vereist om een zaak op te starten in Vlaanderen.

Afhankelijk van de activiteit die u wilt opstarten, hebt u mogelijk bepaalde toelatingen of vergunningen nodig. U mag bijvoorbeeld niet zomaar naar eigen goeddunken uw toekomstige zaak verbouwen, muziek spelen in uw winkel, uw openingsuren kiezen of een rijschool beginnen. Enerzijds zijn er sector-overkoepelende vergunningen, zoals de omgevingsvergunning, anderzijds zijn er ook toelatingen en vergunningen die verbonden zijn aan een bepaald beroep of activiteit. Maak tijdig werk van de nodige vergunningen want u hebt ze nodig voordat u met uw activiteit start.

Als u eenmaal beslist hebt ondernemer te worden, kunt u overgaan tot de formele stappen voor het oprichten van uw eigen zaak.

Stap 1
Kies uw ondernemingsvorm
Kiest u voor een eenmanszaak of een vennootschap? En als u voor een vennootschap kiest, moet u ook beslissen voor welke vennootschapsvorm u kiest (vof, nv, bv...).
De keuze voor een bepaalde ondernemingsvorm is een belangrijke stap, want die keuze heeft grote gevolgen op het gebied van inkomen, boekhouding, aansprakelijkheid…
Stap 2
Open een zichtrekening
Voor een vennootschap móét de rekening op naam van de vennootschap staan. Ook voor een eenmanszaak kunt u het best een nieuwe rekening openen. Zo blijven handels- en privéverrichtingen gescheiden.
U moet het rekeningnummer (samen met de naam van de financiële instelling) op alle handelsdocumenten (brieven, facturen, enz.) vermelden.
Stap 3
Richt een vennootschap op (tenzij u voor een eenmanszaak kiest)
Als u niet voor een vennootschap kiest en in een eenmanszaak wilt werken, ga dan naar stap 4.
De oprichting van een vennootschap in acht stappen.
Stap 4
Vraag een ondernemingsnummer aan
Elke onderneming in Vlaanderen moet zich inschrijven bij een erkend ondernemingsloket. U krijgt dan een en uw onderneming wordt opgenomen in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).
Stap 5
Activeer uw btw-nummer
Uw btw-nummer is hetzelfde nummer als uw ondernemingsnummer, maar dan voorafgegaan door de letters BE.
U kunt uw btw-nummer tegen betaling laten activeren door het ondernemingsloket(opent in nieuw venster) of u kunt dat zelf doen: daarvoor moet u een online formulier(opent in nieuw venster) invullen.
Stap 6
Sluit u aan bij een sociaal verzekeringsfonds
Als zelfstandig ondernemer staat u, in tegenstelling tot een loontrekkende, zelf in voor uw sociale zekerheid. Elke zelfstandige, zowel in hoofdberoep als in bijberoep en ongeacht de ondernemingsvorm (eenmanszaak of vennootschap), moet zich daarom aansluiten bij een socialeverzekeringsfonds en sociale bijdragen betalen.
Stap 7
Sluit u aan bij een ziekenfonds
Daarna moet u uw ziekenfonds op de hoogte brengen van uw zelfstandige activiteit of, als u nog niet aangesloten bent, u aansluiten bij een ziekenfonds naar keuze of bij een gewestelijke dienst van de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering. Vanaf de aansluiting zijn u en uw gezin verzekerd voor kleine (raadplegingen huisarts, aankoop geneesmiddelen, …) en grote risico’s (bepaalde ziekten, ziekenhuisopname, bevallingen, …).

Uw sociaal statuut als zelfstandige

Als zelfstandige moet u zelf uw sociale zekerheid in orde brengen. Daarvoor moet u zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De aansluiting houdt in dat u onder het sociaal statuut van een zelfstandige valt, met bepaalde socialezekerheidsrechten en -plichten. Die rechten en plichten verschillen naargelang van uw statuut als zelfstandige(opent in nieuw venster).

Advies en begeleiding

Een eigen zaak oprichten doet u niet alleen. Laat u begeleiden en vraag voldoende advies aan:

VLAIO, het aanspreekpunt van de Vlaamse overheid voor alle ondernemers in Vlaanderen, ook voor starters
uw bank, die u kan helpen financiële situatie en ambities in te schatten
uw boekhouder, die u het best niet als een louter administratieve hulp kunt beschouwen, maar als een echte financiële partner
uw socialeverzekeringsfonds, dat u op maat kunt adviseren over uw sociaal statuut en uw sociale bijdragen.

Specifieke doelgroepen

Zowel voor jongeren als voor werkzoekenden die willen opstarten als zelfstandige, biedt VLAIO specifieke ondersteuning.

Ondernemers die starten in een van de onderstaande sectoren, kunnen, behalve bij VLAIO, ook meteen aankloppen bij de dienst die hun specifieke sector ondersteunt en begeleidt:

Flanders DC, het Vlaamse design- en modecentrum dat werkt aan een sterk toekomstgericht ondernemerschap in de design- en modesector
Cultuurloket, dat zakelijke ondersteuning biedt aan de cultuursector
het Departement Landbouw en Visserij, het centrale aanspreekpunt voor starters in de land- en tuinbouwsector.

Na de start

Zodra u uw activiteit formeel hebt opgericht, hebt u een aantal belangrijke verplichtingen. Zo moet u een heldere boekhouding beginnen te voeren en een aantal btw-formaliteiten vervullen. Daarnaast kunt u ook verschillende verzekeringen afsluiten: sommige daarvan zijn verplicht, andere niet.