Belanghebbendeninspraak in statistiekinstellingen
Om de inspraak van belanghebbenden en gebruikers vorm te geven volgens beproefde methoden, onderzochten we de beste praktijken uit andere nationale statistische instituten (NSI’s) via interviews, aangevuld met deskresearch. Vooreerst onderzochten we het algemeen kader voor belanghebbendeninspraak, waaronder het juridisch kader, de richtlijnen en de planningsinstrumenten. Vervolgens komen de kanalen en methoden voor gebruikersinspraak en de topics van inspraak aan bod. Het rapport is beschikbaar voor geïnteresseerden en kan opgevraagd worden bij de Vlaamse Statistische Autoriteit(opent in uw e-mail applicatie).
Doel en opzet van het onderzoek
Statistiek Vlaanderen wil meer aandacht schenken aan belanghebbendeninspraak om zijn dienstverlening en werking te verbeteren, alsook om de relevantie van zijn statistische producten te verhogen. Om deze inspraak vorm te geven volgens beproefde methoden, onderzochten we de beste praktijken uit andere NSI's via interviews, aangevuld met deskresearch.
De deelnemende statistiekbureaus waren Eurostat, het Centraal Bureau voor de Statistiek (Nederland), het Office of National Statistics (Verenigd Koninkrijk), ScotStat (Schotland), Statistics Poland (Polen) en Statistics Canada (Canada). Het onderzoeksrapport werd ook afgetoetst met de geïnterviewden.
Richtlijnen en impact op de statistische programma’s
Sommige landen en regio’s, waaronder de Vlaamse overheid, werkten in hun regelgeving richtlijnen uit voor de gebruikersinspraak. De Europese Commissie nam ook de inspraak van andere belanghebbenden op in zijn regelgeving.
Verder kunnen richtlijnen, waaronder de Praktijkcode voor de Europese statistieken(opent in nieuw venster), ontwikkeld worden om de belanghebbendenwerking te promoten. De bredere belanghebbendeninspraak wordt in Nederland en bij Eurostat ingezet bij de opmaak van het (statistische) meerjarenprogramma. Statistics Poland ontwikkelde een apart meerjarenprogramma specifiek voor de belanghebbendeninspraak.
Kanalen en methoden voor gebruikersinspraak
De gebruikte kanalen voor gebruikersinspraak zijn afhankelijk van de doelgroep die men wil bereiken alsook van de gewenste inbreng van deze doelgroep. Onderstaand schema vat dat samen.
Wat de werking van de gebruikersgroepen betreft, valt het op dat ze eigenaarschap krijgen over hun werking. Er zijn meerdere bijeenkomsten per jaar. Ze kunnen (gedeeltelijk) hun agenda of samenstelling zelf bepalen of events (mee) organiseren. Verder worden ze tussen de verschillende bijeenkomsten op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen binnen de statistiekinstelling en is men transparant over wat er met hun advies gebeurde.
De ‘Engagement Toolkit: Methods, tips and best practices to design effective participatory processes(PDF bestand opent in nieuw venster)’ van de ‘European Food Safety Authority’ beschrijft meer dan 50 online en offline methoden die de belangrijkste trends in participatieve processen vastleggen. Deze methoden kunnen heel wat inspiratie bieden om bovenstaand schema verder aan te vullen.
Verder wordt er werk gemaakt van directe contacten met belangrijke belanghebbenden via accountmanagers of relatiebeheerders. Zo kan men anticiperen op belangrijke wijzigingen, opportuniteiten voor samenwerking bespreken, de samenwerking evalueren en verbeteren of de bestaande relaties onderhouden. De contacten worden bijgehouden voor verder gebruik in nieuwe projecten. Her en der wordt ook geëxperimenteerd met een CRM-systeem (Customer Relationship Management) om alle contacten met belanghebbenden te registreren.
Topics van inspraak
De advies- en gebruikersraden in de geïnterviewde organisaties werden betrokken in heel wat processen. Het kon gaan over:
- de bedrijfsvoering in het algemeen
- het meerjarenprogramma en het werkprogramma
- de strategie, het beleid en de implementatie op het gebied van informatiebescherming en ICT
- de datavisie en digitale strategie
- methodologische vragen
- gebruikersbehoeften
- de dienstverlening naar gebruikers van microdata of de pers
- de verspreiding en de distributie van statistische informatie
- de responslast voor bedrijven die deelnemen aan vragenlijsten.
Interesse?
Hebben we je interesse kunnen prikkelen? Het volledige rapport kan opgevraagd worden bij de Vlaamse Statistische Autoriteit(opent in uw e-mail applicatie).