Metadata: Bevolking naar nationaliteit

Bron

Statbel & Eurostat, bewerking Statistiek Vlaanderen

Definities

Wettelijke bevolking: Statbel rapporteert over de ‘wettelijke bevolking’ (‘legally resident population’) op basis van het Rijkregister van de natuurlijke personen. Standaard geeft deze statistiek de stand weer op 1 januari van het kalenderjaar, zoals kan worden afgeleid uit de inschrijvingen in het bevolkingsregister (Belgen en buitenlanders die gemachtigd zijn tot vestiging op het Belgisch grondgebied) en het vreemdelingenregister (buitenlanders die toegelaten of gemachtigd zijn tot een verblijf van meer dan 3 maanden op het Belgisch grondgebied, hetzij voor bepaalde of onbepaalde duur). Bepaalde categorieën buitenlanders (vb. diplomatiek en consulair personeel) zijn vrijgesteld van inschrijving in de bevolkingsregisters. In sommige gevallen kunnen zij op eigen vraag wel ingeschreven worden. Enkel in dat geval worden zij meegerekend in de bevolkingscijfers.

Het Rijksregister omvat verder ook het wachtregister voor asielzoekers (verzoekers om internationale bescherming) waarin asielzoekers ingeschreven worden door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) evenals een wachtregister voor EU-burgers in afwachting van woonstcontrole (waarna deze worden ingeschreven in het vreemdelingenregister en worden meegeteld in de bevolkingscijfers). Sinds 1995 worden personen ingeschreven in het wachtregister voor asielzoekers (verzoekers om internationale bescherming) niet meer meegeteld in de bevolkingscijfers van Statbel. Pas nadat asielzoekers worden overgeschreven van het wachtregister voor asielzoekers naar een regulier bevolkingsregister, na erkenning als vluchteling, na toekenning van een statuut subsidiaire bescherming of na verwerving van een verblijfsvergunning om een andere reden, worden zij opgenomen in de bevolkingsstatistieken van Statbel.

Gewoonlijk verblijvende bevolking: het Europese statistiekbureau Eurostat rapporteert over de ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’ (‘usually resident population’), dat wil zeggen de bevolking die op het aangegeven territorium (land/regio/gemeente) gewoonlijk verblijf houdt. De ‘gewone verblijfplaats’ slaat meer bepaald op de plaats waar een persoon normaal leeft, ongeacht tijdelijke afwezigheden om reden van recreatie, verloven, bezoeken aan vrienden of bekenden, werkomstandigheden, medische verzorging of religieuze bedevaarten. Worden enkel als gewoonlijke residenten beschouwd: 1) de personen die al langer dan 12 maanden vóór de referentietijd (1 januari van het aangegeven jaar) in de verblijfplaats leven, en 2) degenen die binnen de laatste 12 maanden vóór de referentietijd zijn gearriveerd met de bedoeling om er langer dan een jaar te verblijven (cf. Verordening (EG) nr. 862/2007 van het Europese Parlement en de Raad betreffende communautaire statistieken over migratie en internationale bescherming).

Belangrijk in de Europese bepaling is dat ook de asielzoekers worden meegeteld, tenminste voor zolang ze langdurig (>12 maanden) in het ontvangstland verblijven (ingeschreven zijn) of althans de intentie daartoe hebben. In de praktijk hanteren de EU-lidstaten diverse methodes om – bij benadering – te voldoen aan de Europese bepalingen over de ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’ en de ‘internationale migraties’. Vanaf 2011 rapporteert lidstaat België aan Eurostat over de ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’ volgens de Europese definitie. Die telt iets meer leden dan de ‘wettelijke bevolking’ (ongeveer 30.000 extra voor België en 10.000 extra voor het Vlaamse Gewest).

Aantal inwoners per nationaliteitsgroep op 1 januari van het jaar: de aantallen worden afgezet ten opzichte van het totaal aantal inwoners op 1 januari van het jaar.

Personen met de Belgische nationaliteit: personen met een huidige Belgische nationaliteit, inclusief de personen met een dubbele nationaliteit waaronder de Belgische nationaliteit.

Personen met een buitenlandse nationaliteit: personen zonder huidige Belgische nationaliteit. Deze groep kan verder worden opgedeeld per nationaliteit of nationaliteitsgroep.

Algemeen kan binnen de groep personen met een buitenlandse nationaliteit een opdeling gemaakt worden tussen personen met een nationaliteit van één van de EU-landen en personen met een niet-EU-nationaliteit. Die 2 groepen kunnen ook verder opgedeeld worden in onderstaande meer gedetailleerde groepen:

EU27-nationaliteit:

Buurlanden: Nederland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg
West- en Noord-EU14-landen (zonder buurlanden): Ierland, Oostenrijk, Denemarken, Zweden en Finland
Zuid-EU14-landen: Italië, Spanje, Portugal, Griekenland
EU13-landen: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Slovenië, Bulgarije, Roemenië, Kroatië, Malta en Cyprus.

Niet-EU27-nationaliteit:

Europa niet-EU: Zwitserland, Noorwegen, Albanië, Wit-Rusland, Kosovo, Moldavië, Rusland, Bosnië, Oekraïne, Liechtenstein, Andorra, Monaco, San Marino, Macedonië, Verenigd Koninkrijk, IJsland, Servië en Montenegro
Turkije
Maghreb-landen: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië en Mauritanië
Democratische Republiek Congo, Burundi, Rwanda
Overige landen: andere landen dan diegene vermeld in bovenstaande groepen en onbekende nationaliteit.

Opmerkingen bij de kwaliteit

De cijfers over de bevolking naar nationaliteit zijn gebaseerd op de officiële bevolkingscijfers van het Belgische statistiekbureau Statbel. Bij Europese vergelijkingen worden voor de EU-landen en België de cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat gebruikt. De cijfers voor de gewesten in de Europese vergelijking worden niet gerapporteerd door Eurostat, maar werden aangevraagd bij Statbel.

De Statbel-data over de ‘wettelijke bevolking’ zijn gebaseerd op het Rijksregister. Het Rijkregister omvat het bevolkingsregister (Belgen en buitenlanders die gemachtigd zijn tot vestiging in België) en het vreemdelingenregister (buitenlanders die toegelaten of gemachtigd zijn tot een verblijf van meer dan 3 maanden in België voor bepaalde of onbepaalde duur). Bepaalde categorieën buitenlanders (bijvoorbeeld diplomatiek en consulair personeel) zijn vrijgesteld van inschrijving in de bevolkingsregisters. In sommige gevallen kunnen zij op eigen vraag wel ingeschreven worden. Enkel in dat geval worden zij meegerekend in de bevolkingscijfers. Het Rijksregister omvat verder ook het wachtregister waarin verzoekers om internationale bescherming (vroeger asielzoekers) ingeschreven worden door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) evenals EU-burgers in afwachting van woonstcontrole (waarna deze worden ingeschreven in het vreemdelingenregister en worden meegeteld in de en bevolkingscijfers). Sinds 1995 worden personen ingeschreven in het wachtregister niet meer meegeteld in de bevolkingscijfers van Statbel. Pas nadat verzoekers om internationale bescherming worden overgeschreven van het wachtregister naar een regulier bevolkingsregister na erkenning als vluchteling, na toekenning van een statuut subsidiaire bescherming of na verwerving van een verblijfsvergunning om een andere reden, worden zij opgenomen in de bevolkingsstatistieken van Statbel.

Voor de buitenlandse bevolking in de EU-landen wordt gebruik gemaakt van de gegevens van Eurostat over de ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’. Die worden opgemaakt door de verschillende lidstaten (voor België aangeleverd door Statbel) en worden door Eurostat zo veel mogelijk geharmoniseerd. Door Eurostat wordt een buitenlander pas opgenomen in de bevolkingscijfers als hij of zij minstens 12 maanden in het land verblijft. Door Eurostat worden in tegenstelling tot bij de Statbel-cijfers ook verzoekers om internationale bescherming meegeteld die ingeschreven zijn in het wachtregister. Hierbij dient opgemerkt te worden dat een negatieve uitkomst van de asielprocedure niet automatisch leidt tot een schrapping uit het wachtregister waardoor personen die inmiddels het Belgische grondgebied hebben verlaten toch nog ingeschreven kunnen staan in het wachtregister. De ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’ van Eurostat telt iets meer leden dan de ‘wettelijke bevolking’ van Statbel (ongeveer 30.000 extra voor België en 10.000 extra voor het Vlaamse Gewest).

Met personen die onwettig in het land verblijven, wordt geen rekening gehouden in de gepresenteerde cijfers.