Actieplan naar aanleiding van aanbevelingen van Europese peer review bekend
In december 2021 vond een Europese peer review plaats van een aantal statistische instellingen in België die een rol spelen in de productie van Europese statistieken. Uit de resultaten van de doorlichting blijkt dat de Europese statistieken in ons land globaal beschouwd in lijn zijn met de internationale kwaliteitsstandaarden en principes. Het rapport bevatte ook een aantal aanbevelingen. De doorgelichte entiteiten, waaronder de Vlaamse Statistische Autoriteit (VSA), werkten een concreet actieplan uit voor de periode 2023 – 2027 om aan de aanbevelingen te kunnen voldoen.
Naast Statbel werden ook enkele andere nationale autoriteiten (ONA’s) doorgelicht. De deelnemende ONA’s waren het Instituut voor de Nationale Rekeningen, de FOD Binnenlandse Zaken, de Directie Energie van de FOD Economie en de VSA. Europese statistieken worden geproduceerd volgens internationale kwaliteitsnormen en principes. Een groep onafhankelijke experten, het peer review comité, hield die principes tegen het licht en formuleerde een aantal aanbevelingen. Deze aanbevelingen werden door de doorgelichte autoriteiten vertaald naar concrete verbeteracties. Hieronder volgt een greep uit de voorgestelde verbeteracties door de VSA. Voor enkele van deze verbeteracties zal de VSA ook samenwerken met Statbel en de andere doorgelichte ONA’s.
- Betere samenwerking tussen alle statistiekproducenten
Om de samenwerking tussen Statbel en de ONA’s te versterken beveelt het peer review team aan om systematische uitwisselingen en opleiding tot stand te brengen over hun statistiekproductie, methoden en kwaliteitsnormen. De ontwikkeling van competenties en vaardigheden op het gebied van statistiek kan ook ondersteund worden door de mobiliteit van statistici tussen de organisaties aan te moedigen.
De VSA zal meewerken aan een overzichtsnota met verwachtingen ten aanzien van eventuele personeelsuitwisselingen met aansluitend de uitwerking van een standaardovereenkomst voor tijdelijke detachering en aan het in kaart brengen van opleidingsbehoeften en -kansen en de implementatie van een opleidingsprogramma.
Statbel zal vanuit zijn coördinerende rol een kwaliteitskader voor Europese statistieken opstellen. De VSA zal, samen met de ONA’s, meewerken aan de uitwerking van dit kader en de nodige instrumenten ontwikkelen om dit kwaliteitskader te promoten en ondersteunen bij de producenten van Statistiek Vlaanderen. Hierbij zal de VSA rekening houden met het eigen wettelijk en institutioneel kader.
- Nieuwe data-uitdagingen
Om een antwoord te kunnen bieden op de vraag naar relevante, tijdige en actuele statistieken op basis van zowel klassieke bevragingen bij burgers, bedrijven en organisaties, administratieve data en nieuwe databronnen neemt de VSA verschillende verbeteracties op.
De toename van nieuwe statistiekbehoeften en nieuwe beleidsprioriteiten maken de ontwikkeling van methodologieën om nieuwe gegevensbronnen te gebruiken, noodzakelijk. De VSA zal bij de opmaak van de jaarlijkse begroting bij de bevoegde verantwoordelijken pleiten voor het behoud, of indien mogelijk verhoging, van de huidige beschikbare middelen (budget en personeel).
Om beschikbare, soms privacygevoelige, data optimaal te benutten, is de ontwikkeling van een passende institutionele omgeving met administratieve en andere datahouders noodzakelijk. Een belangrijke voorwaarde is het juridische kader. Daartoe werkt de VSA aan de aanpassing van het besluit Vlaamse openbare statistieken met organisatorische en technische maatregelen voor zowel de uitoefening van haar rol als Trusted Third Party als voor de uitbouw van het statistisch datawarehouse, inclusief de mogelijkheid van datakoppelingen. Deze maatregelen garanderen de kwaliteit, de vertrouwelijkheid en de veiligheid van de gegevens en het statistische geheim.
Verder heeft de VSA als ambitie om een sterkere rol op te nemen op het vlak van dataverwerving, -koppeling en -verspreiding van microdata voor statistisch en wetenschappelijke doeleinden.
Veranderende en nieuwe strategische en operationele behoeften vereisen de nodige vaardigheden, competenties en expertise. Op basis van internationale kaders worden de nodige competenties binnen de VSA in kaart gebracht en worden trajecten opgestart om de ontbrekende competenties verder te ontwikkelen. Bijkomend zal de VSA in samenwerking met de betrokken partners binnen Statistiek Vlaanderen een data science opleidingsaanbod uitwerken en een haalbaarheidsstudie over een e-learning community opzetten.
Om de innovatieve databronnen en privégegevens optimaal te kunnen benutten voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van officiële statistieken, moeten de nodige IT-tools beschikbaar zijn. De VSA zal niet alleen inzetten op het verwerven van innovatieve databronnen en privégegevens, maar zal ook bijkomend analyseren hoe organische data geïntegreerd kunnen worden binnen het statistisch datawarehouse dat momenteel ontwikkeld wordt voor klassieke gestructureerde microdata.
- Aandacht voor de gebruikers
Het gebruik van statistieken is afhankelijk van de mate waarin statistieken zichtbaar en gekend zijn door de gebruiker. Op dat vlak beveelt het peer review team aan om de zichtbaarheid van alle Europese statistieken die binnen het Belgische statistische systeem worden geproduceerd, te verbeteren door een webportaal op te zetten, inclusief een lijst van de Europese statistieken, een link naar hun publicatie met eveneens een overzicht van de regelingen voor voorafgaande toegang. De VSA zal hiervoor de nodige inhoud aanleveren.
Het waarborgen van transparantie en gelijke toegang tot informatie voor alle gebruikers is immers van fundamenteel belang om de onafhankelijkheid en geloofwaardigheid van het Belgisch statistisch systeem te behouden.
De aanbevelingen, samen met een inkijk in het Belgisch statistisch systeem, worden beschreven in het rapport van het peer review comité(PDF bestand opent in nieuw venster).
De voorgestelde verbeteracties zijn terug te vinden in het actieplan(PDF bestand opent in nieuw venster). De voortgang van de realisatie van het actieplan zal jaarlijks gerapporteerd moeten worden aan de Europese Commissie (Eurostat).