Zorgzame buurtrenovatie Westerkwartier

Westerkwartier kampt met grote uitdagingen die de stad niet alleen aankan. Via het wijkverbeteringscontract wordt een programmawerking opgezet die vandaag ontbreekt, waarbij wordt ingezet op gemeenschapsvorming en sociale cohesie. Ook gaat er aandacht naar stadsbrede structurele aspecten. Tot op heden ontbreekt er structurele wijkregie die alle actoren en hun werkingen op elkaar afstemt. Oostende wil deze regierol uitbouwen en verankeren door de inzet van stadsmariniers/wijkopbouwwerkers en dit vanuit de doelstelling om hiaten weg te werken binnen het beleid en overlappingen tegen te gaan.

Thematisch is het centrale concept de Zorgzame Buurtrenovatie, wat bestaat uit vier sporen: de Verbonden buurt (een lint van veilige en zachte mobiliteit); de Verbindende buurt (gerichtere en performantere dienstverlening, acties om de leer- en onderwijsachterstand in te dammen, ontmoeting tussen de diverse bewoners stimuleren en de toegankelijkheid van het welzijnsaanbod verbeteren); de Gezonde buurt (ontharding, zachte mobiliteit, ontmoeting, klimaatbestendigheid, energetische buurtrenovatie gekoppeld aan hogere woonkwaliteit) en Experimenteerruimte op vlak van bestuurskracht, coproductie, laagdrempelige energie-ingrepen en collectieve energieproductie, vrijwilligerswerk etc.

Het wijkverbeteringscontract leidde tot twee nieuwe projecten, die voortbouwen op de gecreëerde dynamiek: een conceptstudie ‘Westerkwartier als wijk van de toekomst’ die opgestart werd in 2023 en intussen werd afgerond en een stadsvernieuwingsproject dat zal worden uitgevoerd vanaf 2026. Beide projecten focussen op het renovatievraagstuk in Westerkwartier en worden gesubsidieerd vanuit het Vlaams Stedenbeleid.

Aan het project ‘Zorgzame buurtrenovatie Westerkwartier’, werd een subsidie van 800.000 euro toegekend in het kader van de oproep wijkverbeteringscontracten (relancemaatregelen 2021).

De subsidie dient te worden besteed aan:

• personeel (projectmedewerker voor de implementatie van klimaatacties en twee wijkopbouwwerkers/projectmedewerkers);
• werkingskosten, waaronder onderzoek in het kader van het stadsatelier;
• investeringskosten (straatmeubilair en vergroening) (maximaal 20% van de subsidie).

Het project zet in op meerdere facetten die op elkaar aansluiten. De uitdagingen in Westerkwartier zijn groot. De wijk kan zeker als kwetsbaar worden beschouwd en het gebrek aan sociale cohesie is alarmerend. Geen van de vele partners kan deze uitdagingen alleen aan. Tot op heden ontbreekt er een structurele wijkregie die alle actoren en hun werkingen op elkaar doet afstemmen. De doelstellingen zijn concreet en doordacht geformuleerd. De jury merkt op dat er zeer veel acties voorzien zijn waarvoor het budget mogelijkerwijs niet toereikend is. Het is een veelomvattend project met een geïntegreerde aanpak: sociale, verbindende aspecten worden gekoppeld aan technische ingrepen (bv. herinrichting openbare ruimte) om de woonkwaliteit in de brede zin voor elke bewoner individueel op te krikken. Hierbij wordt de aanwezige diversiteit als een sterkte bekeken en benut. De systematische aanpak biedt een mogelijke voorbeeldfunctie voor andere wijken.

• In de geest van een “open stad” zoeken naar plekken die verschillende functies toelaten;
• Proefproject rond laagdrempelige energie-ingrepen en collectieve energieproductie;
• Proefprojecten rond vrijwilligerswerking;
• Rol stadsmariniers/structurele wijkregie;
• Fietstaxi’s als voorbeeld van “vervoer op maat” (early adopters);
• Opstart van buurtfuncties in woonzorgcentra (early adopters).

• Agentschap Integratie en Inburgering
• VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
• Welzijn
• Armoedebestrijding
• MOW (Mobiliteit en Openbare Werken)
• Departement Onderwijs
• Stadsatelier Oostende
• UGent en HOGent
• Externe woonzorgcentra
• Sociale huisvestingsmaatschappijen
• Koninklijke Renvereniging Oostende Wellington en Golf Wellington
• Private eigenaars, buurtbewoners, handelaars, scholen en verenigingen

En verder: verschillende stadsdiensten, autonome gemeentebedrijven en externe partners samen onder de regierol van de Stadsmariniers: dienst handhaving, dienst omgevingsbeleid, mobiliteit, openbaar domein, omgeving, communicatie en participatie, OCMW, welzijn, onderwijs, stedelijk woonzorgcentrum, stedelijke thuiszorgdiensten, De Antenne, OC De Schelpe en De Drie Gapers, Kunstacademie, Dienst OBG, wijkpolitie, Economisch Huis, Energiehuis EOS, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, Arktos VZW, Habbekrats, FMDO en Samen Divers.

• Conceptsubsidie “Westerkwartier als wijk van de toekomst”
• Stadsvernieuwingsproject “Zorgzame Buurtrenovatie Westerkwartier”
• Stedenbeleid - Wijkverbetering