Warmtepomp
Een warmtepomp behoort - samen met warmtenetten - tot de meest energie-efficiënte en toekomstgerichte verwarmingsoplossingen. In een woning die nog niet goed geïsoleerd is, kan een hybride warmtepomp een tussenoplossing zijn. Wat moet u weten?
Werking van een warmtepomp
Terwijl klassieke verwarmingssystemen volledig op fossiele brandstoffen of elektriciteit draaien, zal een warmtepomp maar deels beroep doen op elektriciteit. Want 60 tot 80% van de nodige energie haalt de warmtepomp uit de omgeving.
Eigenlijk heeft u al een kleine warmtepomp in huis: uw koelkast. Die haalt warmte uit een koude plaats (de koelkast) en geeft dit af aan een warme plaats (de achterkant van de koelkast). Een warmtepomp doet dat ook. Een warmtepomp heeft geen hitte nodig, het maakt gebruik van de aanwezige omgevingswarmte uit de bodem, het grondwater of de lucht. Een warmtepomp is namelijk uitgerust met een koelvloeistof die al op lage temperatuur kookt en gasvormig wordt. Een pomp drukt het gas samen en zo stijgt de temperatuur. De warmte wordt aan het verwarmingssysteem afgegeven. De druk wordt verlaagd, het gas wordt terug vloeistof en de hele cyclus kan opnieuw beginnen.
Om het rendement van de warmtepomp hoog te houden, vereist de woning
- een goede isolatie
- verwarmingselementen die bij lage temperatuur veel warmte kunnen afgeven, zoals vloerverwarming, aangepaste radiatoren, ventiloconvectoren of muurverwarming.
Soorten warmtepompen
De meest toegepaste types warmtepompen in woningen zijn de
- bodem-waterwarmtepomp, ook gekend als ‘geothermische’
- lucht-luchtwarmtepomp
- lucht-waterwarmtepomp.
Het eerste deel van de naam verwijst naar de warmtebron (bodem of lucht), het tweede deel naar hoe de warmte de woning opwarmt (via lucht of water). Elke soort heeft zijn typische kenmerken.
Is uw woning nog niet klaar voor een warmtepomp dan kunt u eventueel als tussenstap kiezen voor een hybride warmtepomp. Dat is een combinatie van een warmtepomp en een gasketel. Een bestaande verwarmingsketel is over het algemeen vrij eenvoudig te vervangen door een hybride warmtepomp. Het blijft de bedoeling om verder te isoleren zodat u op termijn helemaal kunt afstappen van fossiele brandstoffen.
Welke warmtepomp u het best kiest, hangt af van vele factoren in en rond uw woning. Laat u adviseren door een RESCert-installateur en twijfel er niet aan om verschillende offertes op te vragen.
Efficiëntie van warmtepompen
- Hoe kleiner het temperatuurverschil tussen de warmtebron en de gevraagde werkingstemperatuur, hoe efficiënter de warmtepomp. Een efficiënte warmtepomp heeft een lager energiegebruik en dus een grotere winst op de energiefactuur.
| Type warmtepomp | Temperatuur warmtebron (in °C) | Seizoenschommelingen | Energiewinst |
|---|---|---|---|
| Geothermisch 5 tot 7 m diep | 10 tot 12 (bodem) | blijft stabiel | hoog en stabiel |
| Geothermisch | 10 tot 14 (grondwater) | blijft stabiel | hoog en stabiel |
| Geothermisch 1m diep | 4 tot 17 (bodem) | ja | veranderlijk |
| Lucht-lucht of lucht-water | wisselend | ja | veranderlijk |
- Warmtepompen kunnen ook sanitair water verwarmen, maar met minder energiewinst.
- ‘Coefficiënt of Performance’ of COP
De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt via de ‘Coefficiënt of Performance’ of COP. Een COP van 3,5 betekent dat een warmtepomp met 1 kW elektriciteit 3,5 kW warmte kan produceren, of een rendement van 350% heeft. De COP wordt bepaald onder fabrieksomstandigheden. De seasonal performance factor of SPF geeft de prestatie in reële omstandigheden weer, over de 4 seizoenen.
Kostprijs
De aankoopprijs varieert van gemiddeld 2.500 tot 25.000 euro (incl. plaatsing en 6% btw) en hangt af van het type. Een lucht-luchtwarmtepomp is doorgaans het goedkoopst, een bodem-waterwarmtepomp het duurst. Daartegenover staat dat een bodem-waterwarmtepomp de laagste verbruikskosten zal hebben voor de warmte (en koude) die ze levert, dit type warmtepomp heeft als extra voordeel dat het passief kan koelen.
Steun voor warmtepomp
Vind een RESCert-installateur
Om in aanmerking te komen voor de premie moet de installatie geplaatst of gevalideerd worden door een RESCert-installateur, dat is een installateur met een ‘certificaat van bekwaamheid’:
- Lijst van gecertificeerde installateurs van warmtepompen(opent in nieuw venster)
- Lijst van gecertificeerde installateurs van ondiepe geothermische warmtepompen(opent in nieuw venster)
De vraag naar warmtepompen is enorm gestegen. Dat leidt tot wachttijden van enkele maanden. Laat u niet ontmoedigen, bekijk alvast of uw woning helemaal klaar is voor verwarmen op lage temperatuur en welk type warmtepomp u het meest interesseert. Meld u ondertussen al aan op de wachtlijst van een RESCert-installateur, zodat u snel aan de beurt bent wanneer de achterstand weggewerkt is.
Vergunning of melding?
- Huishoudelijke warmtepompen zijn meestal niet vergunnings- of meldingsplichtig tenzij
de warmtepomp een geïnstalleerde totale drijfkracht van 5 kW of meer heeft.
De geïnstalleerde totale drijfkracht komt overeen met het elektrische vermogen van de warmtepomp. Het elektrische vermogen ligt heel wat lager dan het thermische vermogen van de warmtepomp.er verticale diepteboringen uitgevoerd moeten worden, bij een geothermische warmtepomp dus. Afhankelijk van de diepte van de boring is een meldings- of vergunningsplicht van toepassing. De dieptegrens hangt af van de bodemkenmerken en de grondwaterhuishouding op uw adres.
Raadpleeg uw woningpas(opent in nieuw venster). U krijgt een indicatie voor uw adres in het luik ‘advies’ onder het thema ‘installaties’, onderdeel ‘verwarming’.
Informeer ook steeds bij uw gemeentebestuur.
Geluid beperken
- Warmtepompen die hun warmte uit de buitenlucht halen en hybride warmtepompen hebben een buitenunit met ventilator, die geluid maakt. Overleg met de installateur waar de buitenunit het best geplaatst kan worden, zodat u noch uw buren het geluid als storend ervaren. Er bestaan ook geluiddempende kasten.
- Een warmtepomp die warmte uit de bodem haalt, maakt amper geluid.
Steun voor grootschalige warmtepomp
Voor de installatie van een grootschalige warmtepomp geeft de Vlaamse overheid onder bepaalde voorwaarden financiële ondersteuning.
Ook zonnepanelen?
De combinatie warmtepomp-zonnepanelen is bijzonder interessant als de warmtepomp ook het sanitair warm water opwarmt, omdat u zo uw zelfverbruik kan vergroten.
- Met een sturingsapparaat voor elektrische warmte of via de instellingen van uw warmtepomp is het perfect mogelijk om uw sanitair water automatisch op te warmen wanneer uw zonnepanelen stroom produceren, tussen 11u en 15u bijvoorbeeld. Het thermisch voorraadvat houdt het water nog vele uren warm. Van de lente tot de herfst kunnen uw zonnepanelen grotendeels instaan voor het energiegebruik van uw warmtepomp voor de aanmaak van sanitair warm water.
- Het afstemmen van ruimteverwarming op zonnepanelen is iets uitdagender.
