Van juli tot en met oktober 2024 heeft de Vlaamse Milieumaatschappij PFAS gemeten in de depositie: dat wat neervalt in de omgeving.

• Lees meer over de resultaten van het onderzoek naar PFAS in de lucht in Ronse.

Bodemonderzoeken in 2021

• Wegens de textielnijverheid gevestigd langs de Molenbeek startte de OVAM in 2018 een historisch onderzoek met aandacht voor niet-klassieke parameters, zoals PFAS en broomhoudende vlamvertragers.
• In 2019 werd een tweede luik van het onderzoek opgestart waarbij een beperkte staalname en analyse van oever- en waterbodems langs en in de Molenbeek werd uitgevoerd met aandacht voor dezelfde niet-klassieke parameters. In totaal werden 4 oeverbodemstalen en 6 waterbodemstalen bemonsterd en geanalyseerd over een traject van ongeveer 10 kilometer.
• Het onderzoek werd in juli 2021 gefinaliseerd. De resultaten toonden verhoogde concentraties van broomhoudende vlamvertragers en PFAS in de oeverbodem.
• De OVAM gaf opdracht aan een erkende bodemsaneringsdeskundige om in de Molenbeek en de ruimere omgeving bijkomende stalen te nemen van zowel het oppervlaktewater, de waterbodem, de bodem en het grondwater. Het bijkomende onderzoek is een gebiedsgerichte staalname. De deskundige heeft in iedere woonzone een aantal representatieve locaties bepaald.
• Uit dat bijkomende verkennende PFAS-onderzoek(PDF bestand opent in nieuw venster) in het najaar van 2021 blijkt dat de verontreiniging beperkt is tot een zone van 20 meter rond de oevers van de Molenbeek, Lievensbeek en Vloedbeek.

• Na een evaluatie van de resultaten bleek dat er nog weinig geweten was over de verontreiniging in het grondwater. Daarom werden in april en mei 2022 grondwater- en putwaterstalen geanalyseerd.

  • Op meer locaties dan verwacht werden verhoogde concentraties aan PFAS in het grondwater vastgesteld. In juli 2022 adviseerde het agentschap Zorg en Gezondheid dan ook om de perimeter van 20 meter rond de verschillende waterlopen (de Molenbeek, Lievensbeek en Vloedbeek) uit te breiden naar 500 meter. In die perimeter zijn de no regret-maatregelen voor grondwater van toepassing. Op 4 juli 2022 werden die adviezen gepubliceerd op de websites van de Stad Ronse en van PFAS Vlaanderen.

  • De stalen werden ook geanalyseerd op gebromeerde vlamvertragers. Zowel in de bodem als in het grondwater werden verhoogde concentraties aangetroffen, maar die bleven onder de norm.

• In het voorjaar van 2023 werd het onderzoeksverslag(PDF bestand opent in nieuw venster) van het onderzoek van 2022 afgewerkt. Het verslag bevat een overzicht van het uitgevoerde veldwerk en een evaluatie van de resultaten van het grondwateronderzoek. Ook de resultaten van de bodemonderzoeken die in 2022 in opdracht van de OVAM werden uitgevoerd ter hoogte van de wijk Delfossestraat, het Bruulpark en het cultuurcentrum De Ververij zijn in dit verslag opgenomen. En de resultaten van het bodemonderzoek van 2021 werden getoetst aan de actuele waarden voor PFAS.

Download de onderzoeksverslagen

• Samenvattend overzicht van het verkennende onderzoek naar PFAS en gebromeerde vlamvertragers in Molenbeek, Ronse(PDF bestand opent in nieuw venster) (november 2021)
• Onderzoeksverslag tweede fase van het bodemonderzoek in de Molenbeek en de omgeving van Ronse(PDF bestand opent in nieuw venster) (18 oktober 2022)

Wat zijn PFAS? Waarom zijn ze een probleem? En welke maatregelen zijn nodig? Vind meer informatie op ‘Over PFAS: kenmerken, verspreiding, risico’s en maatregelen’.

Niet in dit geval. We kunnen het risico op blootstelling inschatten door PFAS-metingen in de bodem en het water en met verdere berekeningen met een blootstellingsmodel. Daarna worden er eventueel maatregelen voorgesteld om de blootstelling te beperken. Het meten van concentraties in bloed is van beperkt nut, omdat we de gemeten concentratie niet kunnen verbinden aan een kans om ziek te worden. Wie een hoge bloedwaarde zou hebben, kan alleen zijn blootstelling beperken. En of dat nodig is, kunnen we dus ook inschatten op basis van de bodem- en watermetingen.

U kunt regenwater blijven gebruiken. PFAS en broomhoudende vlamvertragers accumuleren, maar niet in regenwater.

Bodemonderzoeken in 2021

De onderzoeken zijn gestart in de Drieborrebeekstraat en in de Bakkereel. Daarna werden de geselecteerde woonzones onderzocht. In de derde fase werden de parkzones onderzocht. Tot slot werden ook de landbouwzones bemonsterd.

Bodemonderzoeken in 2025-2026

• Eind 2025 zijn er bijkomende staalnames uitgevoerd op binnen- en buitenstof in een school in de buurt van textielbedrijf Utexbel. De resultaten hiervan worden verwacht begin 2026.
• De OVAM heeft Utexbel gevraagd een bodemonderzoek naar PFAS uit te voeren op haar terrein en in de onmiddellijke omgeving

Nee. In de eerste plaats worden verontreiniging van bodem en grondwater gemeten om de verspreiding van de verontreiniging te kennen. Is die hoog? Dan kan in een volgende fase eventueel beslist worden om ook voedingsproducten te meten.

De eerste aandacht zal daarbij gaan naar vlees, eieren, melk, omdat PFAS vooral in die producten voorkomt en er gestandaardiseerde meetmethoden zijn. Dat zorgt voor heel betrouwbare metingen.

PFAS concentreert zich minder in groenten en fruit. Bovendien zijn er voor groenten en fruit nog geen gestandaardiseerde meetmethoden en maar een paar labs die dat kunnen meten.

Nee, het bijkomende onderzoek is een gebiedsgerichte staalname. De deskundige heeft in iedere woonzone een aantal representatieve locaties bepaald. Het is momenteel niet mogelijk om op alle percelen in het onderzoeksgebied of buiten dat gebied staalnames uit te voeren.

De no regret-maatregelen gelden alleen binnen de afgebakende zones.

Kinderen mogen zeker nog buiten spelen. Spelen ze in het zand rond de oevers van de Molenbeek, de Lievensbeek en Vloedbeek, in het Bruulpark en aan CC De Ververij? Dan moeten ze na het spelen wel goed hun handen wassen en hun voeten vegen.

Het bodemdecreet is gebaseerd op het principe ‘de vervuiler betaalt’. In dit geval moet er nog onderzocht worden of er effectief sprake is van saneringsplicht en wie de mogelijke veroorzakers zijn. Dat maakt geen deel uit van het geplande bijkomende onderzoek in en rond de Molenbeek. De bedoeling van dit onderzoek is om de mogelijke risico’s van de verontreiniging aan te duiden.

Liever niet. Het is aangewezen om met graafwerken te wachten tot er meer resultaten zijn. Hebt u grond uitgegraven of staat er losse grond klaar om te vervoeren? Dek die dan af met folie om verstuiving te vermijden. De grond kan vervuild zijn met PFAS en gebromeerde vlamvertragers.

Een staalname op elk perceel afzonderlijk is niet voorzien en niet nodig. De deskundigen voeren een gebiedsgericht onderzoek uit in woonzones, parkzones en landbouwzones, en houden rekening met het gebruik van die percelen (moestuin, speelterrein, kippenren, akkerbouw, weiland, …). Het doel is om zo een duidelijk algemeen beeld te krijgen van al die verschillende zones.

De onderzoekers gaan risicogebaseerd te werk. Ze onderzoeken eerst de bovenste bodemlagen omdat daar de grootste kans op verontreiniging bestaat (overstromingen van oppervlaktewater, slibruimingen, verstuivingen, …). Zo krijgen ze zicht op de verontreinigingstoestand in de brede omgeving (inclusief in de woonzones).

Bij de staalnames bij de verschillende particulieren houden de onderzoekers rekening met de historiek van de grond. Er wordt telkens navraag gedaan rond aanvulgrond en ophogingen. Ze nemen vervolgens stalen van originele gronden of bewerkte originele gronden (bv. moestuinen die ontstaan zijn uit de originele gronden).

Overschrijven de resultaten de bodemsaneringsnormen? Dan doen de onderzoekers bijkomend onderzoek (horizontaal en verticaal) in functie van afperking, risicobepaling en saneringsnoodzaak. Of de verontreiniging al dan niet toeneemt op grotere diepte zal blijken uit het verticaal afperkend onderzoek.