Bosvitaliteitsindex

In 2024 was 22,4% van de bosbomen in het bosvitaliteitsmeetnet beschadigd. Dat blijkt uit resultaten van het meetnet dat de vitaliteit of kwaliteit van de bossen in het Vlaamse Gewest opvolgt.

Het aandeel beschadigde bomen is hoger bij loofbomen dan bij naaldbomen en bedraagt respectievelijk 29,0% en 13,5%. Het percentage beschadigde bomen is bij zomereik (39,4%), beuk (28,6%) en Corsicaanse den (24,1%) hoger dan het algemeen cijfer.

Tot 1995 steeg het aandeel beschadigde bosbomen in de Vlaamse bosvitaliteitsinventaris (open definitie) . Tussen 2000 en 2008 was er sprake van een verbetering. Vanaf 2009 nam het aandeel beschadigde bomen weer geleidelijk toe. Tussen 2012 en 2016 werd een afname waargenomen maar na 2016 steeg het aandeel beschadigde bosbomen bijna jaarlijks tot 2020. In 2021 was er een kortstondige verbetering van de algemene toestand. Na een toename in 2022 volgde opnieuw een afname van het aandeel beschadigde bomen in 2023, maar niet tot op het niveau van 2021. Het aandeel in 2024 was ongeveer even hoog dan in 2023. 2023 en 2024 waren nattere jaren in vergelijking met de jaren ervoor. Dat heeft voor een verbetering van de gezondheidstoestand gezorgd.

Een veelheid aan factoren beïnvloedt de bosgezondheid: onder meer atmosferische deposities, klimaatwijziging, bosbeheer en natuurlijke factoren zoals insecten en schimmels. Bij beuk wordt de variabiliteit van het bladverlies ook bepaald door de mastjaren. Een mastjaar is een jaar met hoge zaadproductie. Doorgaans gaat dit gepaard met een verminderde bladbezetting.

De weersomstandigheden waren in 2024 gunstig voor de steekproefbomen. Er viel veel neerslag maar zonder negatieve gevolgen. In vergelijking met het voorgaande jaar was er wel meer stormschade in de proefvlakken.

In 2023 werd 31,4% van de bomen in 27 Europese landen (niet enkel EU-landen) als beschadigd beschouwd. Het aandeel beschadigde bomen was het hoogst bij eik (zomereik/wintereik). Bij de naaldboomsoorten haalde fijnspar de hoogste score.
De langetermijntrends van het blad- of naaldverlies zijn in Europa toenemend. Dat betekent dat de gezondheidstoestand van de bossen tussen 2004 en 2023 verslechterd is. Het aandeel beschadigde bomen in de Europese landen ligt al enkele jaren hoger dan het Vlaamse cijfer (22,6% in 2023). Cijfers van 2024 zijn voor de Europese landen nog niet beschikbaar.

Het vergelijken van cijfers tussen regio’s en landen moet wel met de nodige voorzichtigheid gebeuren. De boomsoortensamenstelling verschilt van land tot land en er zijn ook verschillen qua bodemeigenschappen en hoogteligging.