Planning statistiekproductie in het Vlaams statistisch programma 2025-2029

De VSP-lijst is een lijst in het Vlaams statistisch programma (VSP) met een opsomming van de Vlaamse openbare statistieken (VOS’en) die relevant zijn voor het Vlaamse beleid of voor de bredere maatschappelijke ontwikkelingen. Met de opname van een statistiek op de VSP-lijst engageren de netwerkpartners zich ertoe inspanningen te doen om die statistiek te ontwikkelen, te produceren en te verspreiden volgens de richtlijnen uit de praktijkcode voor Europese statistieken, uiterlijk tegen het einde van de legislatuur. De lijst omvat tegelijk ook de statistieken die op dit moment al voldoen aan die richtlijnen.

Het volgende meerjarenprogramma heeft betrekking op het werkprogramma van 2025 tot 2029. Het nieuwe VSP 2025-2029 moet de nieuwe Vlaamse Regering ten laatste 10 maanden na zijn aantreden goedkeuren. Gegeven deze timing willen we een voorstel van VSP klaar hebben tegen het begin van 2025.

Het netwerk Statistiek Vlaanderen (netwerk SV) werkt in de loop van 2024, onder initiatief van de Vlaamse Statistische Autoriteit (VSA), aan een voorstel voor de lijst van de Vlaamse openbare statistieken voor het VSP 2025-2029.

We onderscheiden 4 actiedomeinen die met de netwerkentiteiten in de komende maanden zullen worden doorlopen om tot een VSP-lijst voor volgend meerjarenprogramma te komen.

Bepaling beleids- en maatschappelijk relevante statistieken

Het eerste actiedomein betreft de bepaling van relevante openbare statistieken die verschillende gebruikersgroepen binnen en buiten de Vlaamse overheid in staat stellen om het Vlaams beleid voor te bereiden, uit te voeren en op te volgen of een onderbouwd debat te kunnen voeren over relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Daarbij hebben we ook aandacht voor beleidsdomeinoverschrijdende en door wet- en regelgeving verplichte statistieken (wettelijke statistieken). De inschatting over de meest relevante statistieken wordt bepaald door de netwerkentiteiten in overleg met de VSA.

De VSA stelt daarbij een voorbereidend dossier op aan de hand van de informatie die bij VSA beschikbaar is. Er wordt vertrokken van de VOS’en op de lijst van het lopende VSP 2022-2024. Deze lijst wordt aangepast op basis van de gekende statistiekbehoeften die voortkomen uit helpdeskvragen, parlementaire documenten en beleidsvragen. Verder wordt ook gekeken naar de statistische programma’s en openbare statistieken van andere Belgische en Europese statistiekinstellingen. Op basis van deze informatie bezorgt de VSA een voorbereidend dossier aan de statistiekproducenten. Dit dossier bevat, per (sub)thema, de VOS’en op de huidige VSP-lijst (al dan niet met opmerkingen en suggesties voor verbetering) en mogelijke nieuwe statistieken voor de volgende VSP-lijst.

De netwerkentiteiten hebben uiteraard een betere kijk dan de VSA op de ontwikkelingen binnen hun beleidsdomein en hun bevoegdheden. Tevens reikt hun kijk op hun eigen statistiekproductie verder dan de huidige VSP-lijst. Zij zijn dan ook het best geplaatst om de VOS’en binnen hun beleidsdomein te evalueren, te bekijken welke statistieken bijkomend in aanmerking komen voor toevoeging aan de VSP-lijst of welke wettelijke statistieken ze produceren. Daarbij rekenen we ook de prestatie-indicatoren die worden opgemaakt in het kader van de beleids- en begrotingstoelichting (BBT). Verder kunnen terugkerende gebruikersvragen of nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen binnen hun beleidsdomein wijzen op hiaten in de huidige statistiekproductie. Ten slotte zijn het de netwerkentiteiten zelf die een inschatting moeten maken van de haalbaarheid van de ontwikkeling van nieuwe statistieken.

Ontwikkeling van een ontwerp van een thematisch VSP-lijst

Op basis van de verzamelde informatie bij de VSA en bij de thematisch betrokken netwerkpartners wordt een overleg opgezet om zo tot een gedragen ontwerp van een VSP-lijst voor dat thema te komen. De CVOS-vertegenwoordiger geeft voor zijn beleidsdomein aan wie deelneemt aan dit overleg en wanneer het gesprek zal plaatsvinden, rekening houdend met de planning van de VSA voor het opstellen van voorbereidende themadossiers. Hij zorgt er tevens voor dat de VSA 2 dagen voor het overleg beschikt over de voorbereiding vanuit het beleidsdomein en dat de juiste personen uit zijn beleidsdomein het voorbereidend dossier van de VSA tijdig krijgen.

Dit thematisch overleg heeft 2 doelstellingen. Ten eerste worden de voorstellen van de betrokken netwerkentiteiten en de VSA besproken, om te komen tot een ontwerplijst van de relevante statistieken per (sub)thema, met aandacht voor beleidsdomeinoverschrijdende en wettelijke statistieken. Bij de opmaak van de ontwerplijst wordt rekening gehouden met de haalbaarheid en bruikbaarheid van de statistieken. Ten tweede wordt tijdens de themagesprekken bepaald welke andere belanghebbenden (gebruikers, management, beleid enzovoort) betrokken dienen te worden in de volgende stappen. Het betrekken van relevante belanghebbenden kan helpen om prioriteiten af te toetsen, statistiekbehoeften in kaart te brengen en mogelijke issues beter te begrijpen. Zo snel mogelijk na afronding van de themagesprekken, wordt van de entiteiten verwacht dat ze de terugkoppeling naar hun management verzorgen.

Input gebruikersgroepen

Het derde actiedomein heeft als doel openstaande vragen bij de ontwerplijst met VOS’en te bevragen bij relevante gebruikersgroepen, waaronder het beleid en de politiek. Relevante gebruikersgroepen kunnen adviezen geven over de prioriteit en de kenmerken van de statistieken (opdelingen naar doelgroepen, regio’s, enzovoort). De gebruikersgroepen kunnen betrokken worden voor de afronding van de VSP-lijst, of in de looptijd van het komende VSP. Voorafgaand aan de officiële goedkeuring van de finale VSP-lijst wordt de ontwerplijst ook afgetoetst bij de nieuwe regering.

Wettelijk voorziene validering van de lijst

Het voorstel voor de VSP-lijst wordt ter advies voorgelegd aan de Raad voor Vlaamse Openbare Statistieken (RVOS) en goedgekeurd door het Coördinatiecomité voor Vlaamse Openbare Statistieken (CVOS). De lijst wordt ten slotte als onderdeel van het VSP 2025-2029 goedgekeurd door de nieuwe Vlaamse Regering, ten laatste 10 maanden na haar aantreden.

Dit artikel omschreef de nieuwe procedure voor de opmaak van de VSP-lijst zoals die werd besproken en goedgekeurd op het CVOS. Aangezien we deze procedure voor het eerst uitrollen, kan het zijn dat we vanuit de opgedane ervaringen of gekregen opmerkingen bepaalde elementen in de procedure nog bijstellen in de loop van 2024. Verder moeten een aantal aspecten nog verder uitgewerkt worden. We denken hier aan de behoefte aan beleidsdomeinoverschrijdende statistieken en de procedures om de gebruikersinspraak te realiseren. We houden het netwerk via deze nieuwsbrief hierover verder op te hoogte.

Voor meer informatie kan je terecht bij Marije Nouwen(opent in uw e-mail applicatie) (VSA).