Metadata: Statuut chronische aandoening

Vlaamse Statistische Autoriteit

6-10-2025

Deze statistiek maakt gebruik van administratieve gegevens in de IMA databank Populatie (IMA = Intermutualistisch Agentschap). In deze databank worden sinds 2002 alle socio-economische en demografische indicatoren van de populatie binnen de verplichte ziekteverzekering (dus quasi de totale Belgische bevolking) geregistreerd. Het IMA beschikt voor deze databank over een tijdsreeks sinds 2002. Omwille van de noodzaak van een systematisch gebruik van deze databank voor quasi alle projecten, heeft deze databank in de loop der jaren een systematische verdieping, verfijning en verbetering van de erin aanwezige data gekend. Chronische aandoeningen worden systematisch geregistreerd in de IMA databank Populatie.

Jaarlijkse extractie van gegevens uit deze databank voor het berekenen van deze statistiek.

Hetzelfde principe wordt toegepast voor de geneesmiddelen afgeleverd in apotheken (openbare officina) of in het ziekenhuis, die volledig of gedeeltelijk terugbetaald worden door de ziekteverzekering.

In de IMA-Atlas kan men indicatoren raadplegen over socio-demografische kenmerken en het gebruik van gezondheidszorgen. Deze indicatoren zijn beleidsrelevant en opgesteld op basis van de permanente databanken van het InterMutualistisch Agentschap. Als bezoeker heeft men toegang tot op verschillende geografische niveaus. Indien statistisch relevant worden indicatoren tot op niveau van wijk en statistische sector berekend. Omwille van privacy worden sommige indicatoren niet weergegeven tot op dit detailniveau. Specifieke indicatoren zijn beschikbaar per ziekenhuis.

Alle rechthebbenden binnen de verplichte ziekteverzekering (quasi de totale Belgische bevolking).

Deze statistiek is beschikbaar voor het volledige Vlaamse Gewest, verder opgesplitst naar gemeentelijk niveau.

De statistiek verwijst telkens naar een volledig kalenderjaar.

• Percentage rechthebbenden met een statuut van persoon met een chronische aandoening.
• Percentage rechthebbenden met een statuut van persoon met een chronische aandoening per geslacht, leeftijdscategorie en recht op verhoogde tegemoetkoming (VT).

Meeteenheid is %.

De classificatie gebeurt op basis van de variabelen PP3015 (financieel criterium), PP3016 (forfait chronisch zieken) en PP3017 (zeldzame ziekte/weesziekte). Er is geen hiërarchie tussen deze criteria; een persoon kan aan meerdere voldoen, maar wordt slechts onder één criterium gekend in de dataset. De variabele wordt als binaire variabele gebruikt (heeft statuut: ja/nee).

Teller: Aantal rechthebbenden met een statuut van persoon met een chronische aandoening. De zogenaamde statuten chronische aandoening worden geregistreerd in de IMA DB Populatie op basis van drie variabelen, overeenkomstig de verschillende mogelijke criteria om het statuut te bekomen (variabelen pp3015 t/m pp3017). Een rechthebbende wordt meegeteld in de teller als minstens één van deze variabelen verschillend is van 0 (opening of verlenging van het statuut):

• Statuut Chronische Aandoening – Financieel criterium (pp3015): wordt automatisch geopend door het ziekenfonds waarbij de betrokken rechthebbende is ingeschreven of aangesloten, voor een bepaald kalenderjaar indien gedurende de twee voorgaande kalenderjaren aan de voorwaarde werd voldaan om gedurende 8 opeenvolgende kwartalen minstens 300 euro uitgaven voor geneeskundige verzorging te hebben gehad (KB van 15 december 2013 tot uitvoering van artikel 37 vicies/1).
• Statuut Chronische Aandoening – Forfait Chronische Ziekte (pp3016): wordt automatisch geopend door het ziekenfonds waarbij de betrokken rechthebbende is ingeschreven of aangesloten, op grond van het genot van de forfaitaire toelage chronische ziekte die wordt toegekend indien er een grensbedrag aan remgelden is overschreden gedurende twee opeenvolgende jaren (KB van 15 december 2013 tot uitvoering van artikel 37 vicies/1).
• Statuut Chronische Aandoening – Weesziekte (pp3017): wordt geopend op basis van een medisch getuigschrift, opgesteld door een geneesheer-specialist, waarin wordt bevestigd dat de rechthebbende door een zeldzame ziekte of weesziekte getroffen is (hoofdstuk IV van het KB van 15 december 2013 tot uitvoering van artikel 37 vicies/1).

Noemer: Totaal aantal rechthebbenden

De algemene accuraatheid van de statistiek “statuut chronische aandoening” wordt gewaarborgd door het gebruik van de IMA databank Populatie, die quasi de volledige Belgische bevolking binnen de verplichte ziekteverzekering omvat. De databank wordt systematisch verdiept, verfijnd en verbeterd, met jaarlijkse updates en kwaliteitscontroles. De dekking bedraagt ongeveer 98% van het Rijksregister, met kleine afwijkingen zoals grensarbeiders en buitenlandse studenten. De cijfers zijn gebaseerd op volledige jaarpopulaties, inclusief alle rechthebbenden die overleden of geboren werden in het kalenderjaar. De overeenkomst tussen het aantal rechthebbenden in de IMA Atlas en het aantal inwoners volgens het Rijksregister op 1 januari is een aantal procent verwijderd van 100%. Voor het actuele percentage van het meest recente jaar kan het “READ ME”-bestand met algemene opmerkingen worden geraadpleegd.

Er is geen sprake van steekproeffout (“sampling error”) in deze statistiek, aangezien de cijfers gebaseerd zijn op volledige populaties en niet op steekproeven. Alle rechthebbenden binnen de verplichte ziekteverzekering worden meegenomen in de berekening.

Mogelijke niet-steekproefgebonden fouten (“non-sampling error”) kunnen ontstaan door:

• Onvolledige of foutieve registratie van gegevens in de databank (bv. onvolledige adresinformatie, fouten bij het toekennen van het statuut).
• Wijzigingen in de criteria of definities van het statuut chronische aandoening doorheen de tijd (bv. overgang van statuut chronisch zieke naar statuut chronische aandoening in 2013).
• Verschillen in beschikbaarheid en precisie van geboortedata: vanaf 2014 is de geboortedatum exact beschikbaar, voor oudere gegevens is enkel het geboortejaar of geboortejaar en maand beschikbaar.
• Zelfstandigen worden niet meegerekend in de cijfers voor jaren vóór 2008, wat invloed heeft op de populatiebasis.

De gemeente zijn de kleinste beschikbare geografische niveaus. Geen internationale vergelijkingen mogelijk.

De vergelijkbaarheid over tijd wordt beïnvloed door enkele belangrijke wijzigingen in de statistiek en de onderliggende databank:

• Sinds 2013 wordt het statuut chronische aandoening gebruikt; daarvoor werd het statuut chronisch zieke toegepast. De criteria en toekenningswijze zijn gewijzigd, waardoor cijfers van vóór en na 2013 niet rechtstreeks vergelijkbaar zijn.
• Vanaf populatiejaar 2014 is de geboortedatum exact beschikbaar voor alle rechthebbenden in de IMA databanken. Voor oudere gegevens is enkel het geboortejaar of geboortejaar en maand beschikbaar. De leeftijd wordt uniform berekend als: leeftijd = kalenderjaar – geboortejaar. Dit kan kleine verschillen veroorzaken in de leeftijdsverdeling over de jaren heen.
• Zelfstandigen worden niet meegerekend in de cijfers voor jaren vóór 2008. Dit betekent dat de populatiebasis verschilt tussen oudere en recentere jaren.
• Jaarlijkse updates en eventuele revisies worden in de metadata en documentatie vermeld, zodat gebruikers rekening kunnen houden met eventuele wijzigingen in definities, methoden of populatie.

• De IMA-databanken worden gebruikt in samenwerking met andere instellingen, zoals het Rijksregister, ziekenfondsen en het RIZIV. Dit zorgt ervoor dat de gegevens en definities zoveel mogelijk op elkaar afgestemd zijn.

• De systematische verdieping, verfijning en verbetering van de databank draagt bij aan de coherentie tussen verschillende domeinen, zoals gezondheidszorg, sociale zekerheid en demografie.

InterMutalistisch Agentschap: IMA-Atlas(opent in nieuw venster)

Statuut chronische aandoening