Microagressies zijn voortdurende (vaak goedbedoelde) opmerkingen en uitlatingen over persoonskenmerken zoals iemands gender, leeftijd, geaardheid, taal, uiterlijk, nationaliteit, religie of rol als moeder. Denk bijvoorbeeld aan opmerkingen zoals “Waar kom je echt vandaan?”, “Ben je niet wat jong om dit project te leiden?” of “Dit is de eersteklaswagon hoor!”. Je zou microagressies als onschuldig kunnen bestempelen, maar toch zijn ze kwetsend.

Het is niet gemakkelijk om te praten over microagressies. Wie er het slachtoffer van is, zal er niet gauw een melding over maken. En wie zich schuldig maakt aan microagressies, zal bijgevolg niet weten wat er aan de hand is. Zo kom je in een vicieuze cirkel van onwetendheid en gekwetst zijn.

In november 2023 nodigde de dienst Diversiteitsbeleid onderzoeker Delia Mensitieri uit naar de commissie Diversiteit. Zij lichtte daar haar onderzoek toe naar het creëren van inclusieve organisaties. Een belangrijk onderdeel van dat onderzoek gaat over microagressies.

Vaak lijken microagressies op het moment zelf onbeduidend. Maar als ze vaak voorkomen, heeft dat een negatieve impact op mensen. Wie vaak het mikpunt is van microagressies, gaf in het onderzoek van Mensitieri aan zich niet gewaardeerd te voelen of zich een buitenstaander te voelen. Daardoor hadden die mensen de neiging om delen van hun identiteit te verbergen.

Daarnaast hebben microagressies over het algemeen een negatieve impact op iemands mentale welzijn en gevoel van veiligheid.

Uit het onderzoek van Mensitieri blijkt dat 93% van de slachtoffers niet actief reageert. Vaak vinden mensen het lastig om te reageren op een microagressie, omdat ze niet zeker weten of een opmerking wel negatief of kwetsend bedoeld was. Mensen denken al snel dat ze te gevoelig zijn of overdrijven.

Bovendien ligt een structurele ongelijkheid in de maatschappij aan de basis van microagressies: ze zijn gebaseerd op negatieve stereotypes over groepen mensen die de maatschappij als minderwaardig beschouwt. Daardoor voelen slachtoffers en omstaanders zich vaak niet sterk genoeg om te reageren.

Zwijgen draagt echter bij tot het voortbestaan en het versterken van het probleem.

Het is belangrijk dat er op de werkvloer een cultuur ontstaat waarin mensen zich veilig voelen om het gesprek aan te gaan. Daarbij hoeven ze niet bang te zijn voor negatieve gevolgen. Leidinggevenden kunnen het goede voorbeeld geven en ook collega’s kunnen hun steentje bijdragen door slachtoffers te ondersteunen en te verdedigen.

Wil jij mee het taboe rond microagressies doorbreken? Schrijf je dan in voor een omstaanderstraining. Daar leer je hoe je kunt reageren op ongewenst gedrag, niet alleen als slachtoffer maar ook als getuige.

De dienst Diversiteitsbeleid organiseert in samenwerking met het Agentschap Integratie en Inburgering een aantal sessies:

• VOLZET dinsdag 30 april 2024 (13 tot 16 uur, Herman Teirlinckgebouw)
• VOLZET donderdag 16 mei 2024 (13 tot 16 uur, Herman Teirlinckgebouw)
• VOLZET vrijdag 17 mei 2024 (9.30 tot 12.30 uur, Herman Teirlinckgebouw)

*UPDATE 25 maart 2024: alle sessies zijn intussen volzet. inschrijven is niet meer mogelijk.

Meer informatie of een vraag? Lees meer op de webpagina ‘Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie’.