Besluiten van het Coördinatiecomité voor Vlaamse Openbare Statistieken (CVOS)

Het bestuursdecreet geeft aan dat we binnen het netwerk Statistiek Vlaanderen een Vlaams statistisch meerjarenprogramma (VSP) moeten opmaken. Het is de eerste keer dat we werken met een statistisch meerjarenprogramma dat de hele legislatuur zal overspannen. Ten laatste 10 maanden na het aantreden van de nieuwe Vlaamse regering moet het nieuw Vlaams Statistisch meerjarenprogramma (VSP) 2025-2029 zijn goedgekeurd. Ons streefdoel is dat we een voorstel van statistisch programma hebben tegen januari 2025.

Het nieuwe VSP zal bestaan uit 3 grote delen. In een eerste deel maken we een evaluatie van de verwezenlijkingen en werking van het netwerk Statistiek Vlaanderen van de afgelopen jaren gegeven de doelstellingen uit het voorgaand programma. In een tweede deel leggen we de doelstellingen van het netwerk vast voor de periode 2025-2029. Daarbij bouwen we verder op de algemene lijnen van de strategische blauwdruk die begin dit jaar werd afgeklopt binnen het netwerk. Het derde deel van het VSP bestaat traditioneel uit de lijst van bestaande en nieuwe Vlaamse openbare statistieken (VSP-lijst). Deze lijst geeft de geplande statistiekontwikkeling en -productie voor de volledige legislatuur weer, met weliswaar de mogelijkheid van tussentijdse aanpassingen.

Opmaak lijst VSP

De aanpak voor de opmaak van de VSP-lijst werd besproken op het CVOS van januari en van maart 2024. In mei 2024 werd de rol van de netwerkpartners en de aanpak van de gebruikersinspraak bij de opmaak van de lijst verduidelijkt. De opmaak van de VSP-lijst is een gezamenlijke oefening van de entiteiten van het netwerk Statistiek Vlaanderen en de Vlaamse Statistische Autoriteit (VSA) en bestaat uit een aantal opeenvolgende fasen.

Via dialoog tussen de netwerkentiteiten en de VSA wordt een ontwerp van de VSP-lijst opgemaakt met de relevante thema-specifieke statistieken waaronder de wettelijke statistieken en de beleidsdomein-overschrijdende statistieken. Dat gebeurt via volgende stappen:

• De VSA werkt een voorbereidend dossier uit op basis van de bestaande VSP-lijst, de beschikbare informatie over de gebruikersvragen en de kennis over het thema. Deze dossiers worden vanaf 15 mei 2024 naar de entiteiten verstuurd. De betrokken netwerkpartners becommentariëren het voorbereidend dossier en vullen het aan op basis van hun kennis over de relevante maatschappelijke ontwikkelingen in hun domein, hun statistiekontwikkeling en -productie, hun gebruikersinzichten en de beschikbare middelen, capaciteit en haalbaarheid. Voor de gebruikersbehoeften baseert men zich onder andere op helpdeskvragen, parlementaire documenten, persartikels over de Vlaamse openbare statistieken, bezoekcijfers voor de webpagina’s of het engagement op de sociale media.
• Er wordt een gesprek georganiseerd tussen de betrokkenen uit het netwerk en de VSA om een ontwerplijst op te maken vanuit hun thema. Wanneer er nog openstaande vragen zijn omtrent de gebruikersbehoeften worden deze uitgeklaard via gerichte consultaties voor thema-specifieke of thema-overschrijdende vragen. Voor thema-overschrijdende vragen kunnen hier ook samenwerkingen binnen de Vlaamse overheid (VO) of binnen het Interfederaal Instituut voor de Statistiek (IIS) opgezet worden.
• Vanuit de blauwdruk is er de expliciete vraag naar beleidsdomein-overschrijdende statistieken. Daaraan wordt de nodige aandacht besteed tijdens het gesprek tussen de netwerkentiteiten en de VSA. Daarnaast wordt aan de raad van gebruikers (RVOS) gevraagd om voorstellen te formuleren over relevante beleidsdomeinoverschrijdende statistieken op basis van transversale maatschappelijke trends en vraagstukken. Dit voorstel wordt vervolgens teruggekoppeld naar en geëvalueerd door de betrokken beleidsdomeinen.

Ten slotte wordt de ontwerplijst afgetoetst bij en voorgelegd aan het topmanagement van de Vlaamse overheid (VOCO), bij de gebruikers (RVOS) en de Vlaamse regering.

Doelstellingenkader netwerk Statistiek Vlaanderen

Het doelstellingenkader voor het VSP wordt uitgewerkt binnen de algemene lijnen van de strategische blauwdruk van het netwerk Statistiek Vlaanderen. We onderscheiden hier de doelstellingen voor de VSA als coördinerende entiteit en motor van het netwerk, en de doelstellingen die betrekking hebben op het netwerk en de netwerkpartners. Wat deze laatste doelstellingen betreft, is het de bedoeling om te onderzoeken hoe we als netwerk verder kunnen groeien tot een netwerk dat meerwaarde biedt aan en vanuit de netwerkpartners.

In de komende maanden willen we de algemene lijnen van de strategische blauwdruk verder invullen en onderzoeken wat dat concreet betekent voor de netwerkpartners. Wie wil aan welke doelstelling meewerken? Wat kunnen de VSA en de netwerkpartners concreet doen om deze doelstellingen te concretiseren en te optimaliseren? We doen dit op basis van een consultatieronde die in de periode van mei tot juli 2024 zal plaatsvinden. De resultaten van deze consultatieronde worden vertaald naar een voorstel van doelstellingenkader voor het netwerk. Op 17 september 2024 volgt een eerste bespreking van dat voorstel op het CVOS. Wie meer wil weten over het lopende proces in het kader van de ontwikkeling van het doelstellingenkader, verwijzen we naar het eerste artikel van deze nieuwsbrief.

Samenwerkingsprojecten binnen het Interfederaal Instituut voor de Statistiek

Op de CVOS-bijeenkomst van mei 2024 werd verslag uitgebracht over de nieuwe samenwerkingsaanvragen binnen het Interfederaal Instituut voor de Statistiek (IIS) die zullen opstarten in 2025. De stand van zaken van de lopende samenwerkingsaanvragen die men kan vinden in het geïntegreerd statistisch programma 2024(PDF bestand opent in nieuw venster) is opvraagbaar bij Marie-Anne Moreas(opent in uw e-mail applicatie).

In 2024 werden 4 samenwerkingsaanvragen ingediend vanuit het netwerk Statistiek Vlaanderen. Deze betreffen de ontwikkeling van houtstatistieken nodig in het kader van verschillende Europese verordeningen, de ontwikkeling van statistieken op basis van de huurcontractendatabank, statistieken over erfenissen en schenkingen en de verfijning van de statistieken rond armoede in bepaalde leeftijdsgroepen en territoriale eenheden. De laatste samenwerkingsaanvraag bleek zonder voorwerp omdat Statbel deze gegevens al publiceerde op 23 mei 2024(opent in nieuw venster).

De samenwerkingsaanvragen van de andere regionale statistiekinstellingen betreffen de ontwikkeling en verbetering van de statistieken over de verkoop van onroerend goed en de koppeling van deze gegevens aan de gegevens over het EPC, en de organisatie van de tweede golf van de “EU-Gender Based Violence”-enquête. Het Federaal Planbureau wil SDG-indicatoren (Sustainable Development Goals) over energiearmoede en over het aandeel beschermde gebieden ontwikkelen. Statbel coördineert samen met de regionale partners een statistiekolympiade in België.

Samenwerking binnen The Social Study

De VO-vragenmodule in The Social Study zal ontwikkeld worden op basis van de vragenmodules die door het netwerk Statistiek Vlaanderen zullen worden opgesteld. Momenteel wordt in de CVOS-werkgroep bevragingen bekeken welke vragen opgenomen kunnen worden in de VO-modules van december 2024 en van 2025.

Samenwerking in het kader van de ontwikkeling van statische competentie

Het rapport met de aanbevelingen en de verbeteracties op basis van de Europese peer review die in België georganiseerd werd in 2021-2023 vindt men op Current round (2021-2023) - Eurostat (europa.eu)(opent in nieuw venster). Er werden recent 2 werkgroepen opgestart die betrekking hebben op de ontwikkeling van de statistische competenties en vaardigheden binnen de statistische organisaties in België en het stimuleren van de mobiliteit van statistici tussen de statistische organisaties.

Er komen nieuwe fusies van gemeenten en dus ook nieuwe NIS-codes. De fusies gaan in op 1 december 2024 in het Waalse Gewest en op 1 januari 2025 in het Vlaamse Gewest. Ook op provinciaal niveau zijn er verschillen. Eén van de betrokken gemeenten verhuist namelijk van de provincie Antwerpen naar Oost-Vlaanderen. Dit heeft implicaties voor de statistiekproductie, waarbij we moeten bekijken of we onze werkwijze afstemmen op de werkwijze van Statbel. Inmiddels heeft Statbel een nieuwsbericht gepubliceerd over de nieuwe NIS-codes: Wijzigingen van de NIS-codes van de gemeenten vanaf 1 januari 2025 | Statbel (fgov.be)(opent in nieuw venster). Daaruit blijkt dat alle betrokken gemeenten, behalve Antwerpen, een nieuwe NIS-code krijgen. De NIS-code van de provincies verandert niet.

De wijziging van het oprichtingsdecreet van het Institut wallon de l’évaluation, de la prospective et de la statistique (IWEPS) van 4 december 2003 werd door het Waals parlement op 10 april 2024 aangenomen. Voor meer informatie, zie 1656.pdf (parlement-wallon.be)(PDF bestand opent in nieuw venster).