Metadata: Tewerkstelling in de toeristische sector

Toerisme Vlaanderen

6-11-2025

De statistiek is gebaseerd op twee administratieve databronnen:

• Gedecentraliseerde Statistiek van de arbeidsplaatsen, Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Deze gegevens bevatten de telling van het aantal werknemers onderworpen aan de sociale zekerheid, verzameling per kwartaal (laatste dag). Voor deze statistiek wordt gebruik gemaakt van een jaarlijkse meting op de laatste dag van het tweede kwartaal (30/6).
• Statistieken verzekeringsplichtigen, Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze gegevens bevatten de telling van het aantal verzekeringsplichtigen. Voor deze statistiek wordt gebruik gemaakt van een jaarlijkse meting op de laatste dag van het jaar (31/12).

Deze statistiek kijkt naar alle personen die tewerkgesteld zijn, zowel loontrekkenden als zelfstandigen, in de toeristische sector in het Vlaamse Gewest per kalenderjaar.

Afhankelijk van de gebruikte databron (RSZ voor loontrekkenden, RSVZ voor zelfstandigen) wordt de populatie anders gespecifieerd:

• Statistische populatie RSZ: het geheel van de werkgevers en de werknemers die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor bezoldigde werknemers. Deze onderwerping berust op het verlenen van prestaties in uitvoering van een arbeidsovereenkomst of van prestaties die hiermee overeenkomen (bijvoorbeeld statutaire werknemers bij de overheidsdiensten). De prestaties van de betrokken werknemers werden aangegeven bij de RSZ, met inbegrip van alle werknemers met een speciaal socialezekerheidsregime. Dit zijn bijvoorbeeld: mijnwerkers en de hiermee gelijkgestelden, werknemers van provincies en gemeenten, werknemers van OCMW’s, intercommunales en andere lokale openbare instellingen en zeelieden van de koopvaardij.
• Statistische populatie RSVZ: De verzekeringsplichtige zelfstandige of helper die in de loop van het beoogde jaar gedurende minstens één kwartaal aangesloten is geweest. Verzekeringsplichtig zijn de personen op wie het sociaal statuut der zelfstandigen van toepassing is wegens de uitoefening van een beroepsactiviteit als zelfstandige of helper, in hoofdberoep of in bijberoep of actief na pensioen, en personen die de door de wetgeving beoogde gelijkstellingen genieten (wegens ziekte of invaliditeit, studie of leercontract of voortgezette verzekering).

Ook de manier waarop het referentiegebied wordt bepaald is afhankelijk van de databron:

• Referentiegebied RSZ: België. Er wordt beroep gedaan op de gedecentraliseerde statistiek, met name de verdeling van de arbeidsplaatsen naar plaats van tewerkstelling. De term ‘gedecentraliseerd’ wijst erop dat de arbeidsplaatsen
  • geografisch worden ingedeeld volgens de plaats van tewerkstelling (en niet volgens de woonplaats van de werknemer). Voor de totale cijfers van de gewesten, werken we met de som van de gemeentecijfers. De jobs die niet toegewezen kunnen worden aan een gemeente worden niet meegenomen.
  • en dat de indeling naar activiteitsector gebeurt op basis van de activiteit van de vestigingsplaats van de tewerkstelling (en niet volgens de hoofdactiviteit van de onderneming). De toerismesector omvat een groep van bedrijven die een economische activiteit uitoefenen in een aantal vooraf bepaalde toeristische bedrijfstakken. De lijst werd opgemaakt in samenspraak met Toerisme Vlaanderen en volgens internationale richtlijnen op basis van de NACE-BEL 2008 indeling (zie verder).
• Referentiegebied RSVZ: België. De statistiek van de RSVZ is een gecentraliseerde statistiek, wat betekent dat deze meet volgens het officieel domicilie of opgegeven adres van de verzekeringsplichtige en dus niet meet op basis van plaats van tewerkstelling.

Ook de manier waarop het referentieperiode wordt bepaald is afhankelijk van de databron:

• Referentieperiode RSZ: De telling van de arbeidsplaatsen gebeurt telkens op het einde van een kwartaal door op dat moment het aantal werknemers bij elke werkgever te tellen. Voor toerisme werd beslist om te werken met de cijfers van 30 juni. Deze cijfers vormen een momentopname op de laatste dag van het 2de kwartaal en geen jaargemiddelde dat eventuele seizoensschommelingen zou uitschakelen. We nemen het 2de kwartaal omdat in de zomermaanden vaak personeel wordt aangenomen.
• Referentieperiode RSVZ: Jaarlijks wordt de toestand op 31 december gemeten.

De statistiek drukt het aantal personen uit die tewerkgesteld zijn in de toeristische sector. Voor loontrekkend kijken we daarvoor naar het ‘aantal loontrekkende arbeidsplaatsen’, op basis van RSZ-data, voor zelfstandigen naar ‘arbeidsplaatsen voor zelfstandigen’, op basis van RSVZ-data. Afhankelijk van de databron wordt ook de toerismesector anders bepaald.

Loontrekkende arbeidsplaatsen: het aantal arbeidsplaatsen geteld in de gedecentraliseerde statistiek van de arbeidsplaatsen van de RSZ. Het gaat dus om het aantal werknemers die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor bezoldigde werknemers, het zijn dus de jobs van mensen die werken in loondienst (zowel in de privésector als in de overheidssector). Hier wordt geen rekening gehouden met het werkregime (voltijds, deeltijds,...) waarin men tewerkgesteld is.

De telling van de arbeidsplaatsen op het einde van een kwartaal gebeurt door op dat moment het aantal werknemers bij elke werkgever te tellen. Volgende werknemers worden geteld:

• Diegenen die op de laatste arbeidsdag van het kwartaal op het werk aanwezig waren,
• Diegenen wiens arbeidsovereenkomst niet verbroken is maar wel geschorst, wegens:
  • ziekte of ongeval,
  • zwangerschaps- of bevallingsrust,
  • wederoproeping onder de wapens, en
  • de werknemers die op de beschouwde dag niet op het werk aanwezig zijn wegens verlof, staking, gedeeltelijke of toevallige werkloosheid of al dan niet verantwoorde afwezigheid.

Werknemers in voltijdse loopbaanonderbreking of voltijds tijdskrediet worden niet meegeteld. Werknemers die op de laatste dag van het kwartaal bij meer dan een werkgever zijn tewerkgesteld, worden meermaals geteld. Werknemers die bij eenzelfde werkgever verschillende gelijktijdige arbeidsbetrekkingen uitoefenen (eventueel onder verschillende hoedanigheden of onder verschillende contracten) worden als 1 arbeidsplaats geteld.

Deeltijds werkregime: prestaties van een werknemer die gemiddeld slechts een deel van de arbeidstijd van een voltijdse werknemer presteert.

Speciaal werkregime: seizoensarbeid, interimarbeid en gelegenheidsarbeid (o.a. flexijobs).

Toeristische sector in RSZ: de economische activiteit betreft de hoofdactiviteit van de vestigingseenheid. De indeling geschiedt volgens de algemene systematische bedrijfsindeling in de Europese Gemeenschappen, de NACE-Bel 2008.

De sector toerisme omvat alle werknemers van de bedrijven die werken onder de hieronder opgesomde NACE-Bel 2008 codes (internationaal vastgelegd). Per deelsector van toerisme, wordt aangegeven welke NACE-codes daaronder vallen.

• Accommodatie
  • 55.100 Hotels en dergelijke accommodatie
  • 55.201 Jeugdherbergen en jeugdverblijfcentra
  • 55.202 Vakantieparken
  • 55.203 Gites, vakantiewoningen en –appartementen
  • 55.204 Gastenkamers
  • 55.209 Vakantieverblijven en andere accommodatie voor kort verblijf
  • 55.300 Kampeerterreinen en kampeerauto- en caravanterreinen
  • 55.900 Overige accommodatie
• Accommodatie met betrekking tot tweede verblijven (enkel in de kustgemeenten)
  • 68.101 Diensten in verband met handel in eigen onroerend goed
  • 68.201 Verhuur of exploitatie van eigen of geleased goed
  • 68.311 Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis
  • 68.321 Beheer van residentieel onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis
• Voeding en drankverstrekkers
  • 56.101 Eetgelegenheden met volledige bediening
  • 56.102 Eetgelegenheden met beperkte bediening
  • 56.290 Overige eetgelegenheden
  • 56.301 Cafés en bars
  • 56.302 Discotheken, dancings en dergelijke
  • 56.309 Andere drinkgelegenheden
• Personenvervoer
  • 49.100 Personenvervoer per spoor, met uitzondering van personenvervoer per spoor binnen steden of voorsteden
  • 49.310 Personenvervoer te land binnen steden of voorsteden
  • 49.320 Exploitatie van taxi’s
  • 49.390 Overig personenvervoer te land, niet elders genoemd
  • 50.100 Personenvervoer over zee- en kustwateren
  • 50.300 Personenvervoer over binnenwateren
  • 51.100 Personenvervoer door de lucht
  • 77.110 Verhuur en lease van personenauto’s en lichte bestelwagens
• Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten
  • 79.110 Reisbureaus
  • 79.120 Reisorganisatoren
  • 79.901 Toeristische informatiediensten
  • 79.909 overige reserveringsactiviteiten
• Diensten voor cultuur
  • 90.011 Beoefening van uitvoerende kunsten door zelfstandig werkende artiesten
  • 90.012 Beoefening van uitvoerende kunsten door artistieke ensembles
  • 90.021 Promotie en organisatie van uitvoerende kunstevenementen
  • 90.022 Ontwerp en bouw van podia
  • 90.023 Gespecialiseerde beeld-, verlichtings- en geluidstechnieken
  • 90.029 Overige ondersteunende activiteiten voor de uitvoerende kunsten
  • 90.031 Scheppende kunsten, met uitzondering van ondersteunende diensten
  • 90.032 Ondersteunende activiteiten voor scheppende kunsten
  • 90.041 Exploitatie van schouwburgen, concertzalen en dergelijke
  • 90.042 Exploitatie van culturele centra en multifunctionele zalen ten behoeve van culturele activiteiten
  • 91.020 Musea
  • 91.030 Exploitatie van monumenten en dergelijke toeristenattracties
  • 91.041 Botanische tuinen en dierentuinen
  • 91.042 Beheer en instandhouding van natuurgebieden
• Diensten voor sport- en recreatie
  • 77.210 Verhuur en lease van sport- en recreatieartikelen
  • 93.110 Exploitatie van sportaccommodaties
  • 93.110 Organisatie van sportevenementen voor professionelen of amateurs door organisaties met of zonder accommodatie
  • 93.130 Fitnesscentra
  • 93.191 Activiteiten van sportbonden en –federaties
  • 93.199 Overige sportactiviteiten, niet elders genoemd
  • 93.211 Exploitatie van kermisattracties
  • 93.212 Exploitatie van pret- en themaparken
  • 93.291 Exploitatie van snooker- en biljartenzalen
  • 93.292 Exploitatie van recreatiedomeinen
  • 93.299 Overige recreatie- en ontspanningsactiviteiten, niet elders genoemd
  • 92.000 Loterijen en kansspelen
• Kleinhandel van landspecifieke, karakteristieke toerismegoederen
  • 47.640 Detailhandel in sport- en kampeerartikelen in gespecialiseerde winkels
  • 47.786 Detailhandel in souvenirs en religieuze artikelen in gespecialiseerde winkels
• Niet toerisme karakteristieke bedrijven
  • 82.300 Organisatie van congressen en beurzen

Arbeidsplaatsen voor zelfstandigen: aantal arbeidsplaatsen van personen die tewerkgesteld zijn als zelfstandige en van personen die tewerkgesteld zijn als helper bij een zelfstandige.

Bestuurders: Verzekeringsplichtigen in het sociale stelsel van de zelfstandige, die vertegenwoordigers zijn van een vennootschap en een mandaat hebben verkregen om bepaalde handelingen in haar naam uit te voeren. Er is geen dubbeltelling tussen niet-bestuurders en bestuurders. Een zelfstandige die in beide categorieën actief is, wordt geteld in de categorie waar hij/zij het meeste tijd aan spendeert.

Toeristische sector in RSVZ omvat alle zelfstandigen die werken onder volgende beroepencodes van de RSVZ:

• CODE 407: Horeca: hotels, restaurants, frituren, tafelhouders, drankhuizen, verbruikssalons, gemeubelde huizen, logementen, campings, …
• CODE 408: Vermakelijkheden: uitbater van of bediener in attractie- en recreatieparken, circus- en variétéartiest, paaldanser, animator ontspanning, animator sport, professioneel sportbeoefenaar, uitbater sportetablissement (manege, zwembad), vormingswerker cultuur, uitbater van schouwburg, bioscoop, spektakelzaal, circus, speelzaal, biljartzaal, lunapark,…
• CODE 409: Foorkramers
• CODE 510: Vrije beroepen in de kunst: het leveren van artistieke prestaties en/of het produceren van artistieke werken in de audiovisuele en de beeldende kunsten, in de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater en de choreografie, beroepen zoals auteur, schrijver, beeldhouwer, kunstenaar schilder, dichter, kunstfotograaf, tekenaar, illustrator, kunstsmid, componist, choreograaf, acteur, muzikant, zanger, verteller, voordrachtskunstenaar, danser, cabaretier, costumier, kleder, cutter, decorbouwer, geluidstechnicus, grimeur, lichttechnicus, model, mannequin, operator op evenement, presentator, producer, regie, medewerker radio en/of televisie, helper evenementen, artistiek manager, beeldtechnicus, dj, location hunter, scriptie, casting, impresario.

Ook de bestuurders uit deze categorieën worden meegenomen. Een deel van de bestuurders, waarvoor geen categorie gekend is, worden verdeeld a rato van het aandeel van de gekende bestuurders per categorie en gemeente

Loontrekkende arbeidsplaatsen RSZ: De ontvangen cijfers worden per NACE-code (5-digit) opgeteld tot de sub- en hoofdcategorieën van de sector toerisme. De indeling in deelsectoren kan afgelezen worden in het punt ‘Variabelen’ bij de opsomming van de NACE-codes per deelsector.

Zelfstandige arbeidsplaatsen RSVZ: Bij de indeling in deelsectoren, wordt de horeca (code 407) opgesplitst over de deelsectoren accommodatie en voeding- en drankverstrekkers, a rato van het aantal werknemers bij de RSZ. Code 408 (vermakelijkheden) en code 409 (foorkramers) worden ingedeeld bij diensten voor sport en recreatie. Code 510 (vrije beroepen in de kunst) bij de diensten voor cultuur.

Aangezien het gaat over administratieve data, verwachten we een zeer hoge mate van nauwkeurigheid van de gegevens.

Geografische vergelijkbaarheid:

• Gezien dezelfde bronnen gebruikt worden en dezelfde afbakening van de sector is de statistiek vergelijkbaar voor het Vlaamse en Brusselse Gewest en voor de gemeenten in Vlaanderen (website Toerisme Vlaanderen)
• Internationaal is de vergelijkbaarheid relatief. De afbakening van de sector is internationaal vastgelegd, maar biedt beperkte vrijheid om bepaalde bedrijfstakken al dan niet toe te voegen. Daarenboven bestaat de mogelijkheid dat het aantal arbeidsplaatsen (loontrekkend en zelfstandig) niet overal op exact dezelfde manier gemeten wordt.

Vergelijkbaarheid over de tijd:

• Sinds 2009 wordt deze statistiek op dezelfde manier opgebouwd en is vergelijking mogelijk. Sinds 2021 werd bij de RSVZ voor het bepalen van de bestuurders gewerkt met de gegevens uit de Kruispuntbank Ondernemingen en niet langer met de gegevens van de sociale verzekeringsfondsen. Dat maakt dat er een kleine trendbreuk is in de cijfers van de zelfstandigen voor de verdeling bestuurders/niet bestuurders tussen 2020 en 2021. Het totaal aantal zelfstandigen werd niet geïmpacteerd.

RSZ: Verdeling van de arbeidsplaatsen naar plaats van tewerkstelling(opent in nieuw venster)

RSVZ: Statistieken(opent in nieuw venster)

Toerisme Vlaanderen: Tewerkstelling toeristische sector in Vlaanderen(opent in nieuw venster)

Tewerkstelling in de toeristische sector