Gedaan met laden. U bevindt zich op: PFAS-aanpak regio Zwijndrecht PFAS-vervuiling

PFAS-aanpak regio Zwijndrecht

De PFAS-aanpak regio Zwijndrecht werkt aan een betere toekomst voor het vervuilde gebied binnen een straal van 5 km rond de 3M fabriek in Zwijndrecht. De aanpak heeft 6 pijlers: sanering, monitoring, toezicht op vergunningen, gezondheid, herwaardering van de leefomgeving en transparantie. Via concrete maatregelen per thema geeft de aanpak de komende jaren uitvoering aan de verschillende overeenkomsten tussen 3M, de Vlaamse overheid, gemeente Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht en milieu- en burgerbewegingen.

Lees hoe het in september 2025 staat met de PFAS-aanpak regio Zwijndrecht.

No regret-maatregelen

De Vlaamse overheid stelde een aantal preventieve maatregelen op voor burgers tot 5 km rond de 3M-fabriek om de blootstelling aan PFAS te beperken, de zogenaamde ‘no regret-maatregelen’. Naarmate je dichter of verder van het chemiebedrijf woont, gelden er andere voorschriften voor onder andere voeding, GFT-afval, gebruik van grondwater, tuinieren en bewegen in open lucht.

Projectgebied

5 km-zone rond de 3M-fabriek

De PFAS-aanpak regio Zwijndrecht is van toepassing binnen een straal van 5 km rond de 3M-fabriek.

6 pijlers van de PFAS-aanpak

De acties en maatregelen van de hele PFAS-aanpak verdelen we onder 6 pijlers. Elke pijler behandelt maatregelen die door verschillende initiatiefnemers uitgevoerd en opgevolgd worden om PFAS-vervuiling allesomvattend, brongericht en efficiënt aan te pakken:

Saneringsverbond

De initiatieven van de Vlaamse overheid en de verplichtingen van 3M worden binnen het wettelijke kader aangevuld door bijkomende afspraken tussen de Vlaamse overheid, de gemeente Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht, Lantis en milieu- en burgerbewegingen. Zo wil deze samenwerking de PFAS-verontreiniging rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht de komende jaren proactief en geïntegreerd aanpakken.

Dit Saneringsverbond moet lokale kennis verankeren in de PFAS-aanpak door acties samen te evalueren en bij te stellen indien nodig. De doelen zijn een minder grote blootstelling aan PFAS, een vlotte sanering en herstel van het grondgebied, een betere leefomgeving en meer vooruitgang waar de vervuiling tot stilstand heeft geleid.

Lees meer over het Saneringsverbond.

    Algemeen Vlaams milieubeleid

    De Vlaamse overheid past het algemeen milieubeleid aan om PFAS-vervuiling in de toekomst te voorkomen. Er is echter nog een lange weg te gaan voordat PFAS volledig uit het leefmilieu kan verwijderd worden. De Vlaamse overheid wil daarom een ambitieus beleid voeren rond ‘Zorgwekkende Stoffen’ zoals PFAS.

    Zo willen ze in de Europese Unie een voorloper worden in het voorkomen en beperken van chemische vervuiling in water, bodem en lucht. Daarnaast wordt er werk gemaakt van een versnelde uitfasering van PFAS binnen de Europese wetgeving.

    Hoe staat het met de PFAS-aanpak? (update: september 2025)

    De voorbije jaren zijn er al belangrijke stappen gezet richting een betere gezondheidsmonitoring en de sanering van de vervuilde zone. Er ligt ook een actieplan om van Zwijndrecht een mooiere plek te maken. Sinds eind 2024 zette 3M de PFAS-productie volledig stop. Lees hieronder waar we vandaag staan.

    • Pijler Gezondheid

      • Departement Zorg beperkt de zone met no regret-maatregelen tot 5 km, in plaats van 10 km zoals vroeger. Het recente bloedonderzoek en milieumetingen tonen aan dat 3M voor meer risico op PFAS-vervuiling zorgt tot 5 km rond de fabriek, maar niet verder.
      • Na grondig beraad is beslist dat het grootschalig PFAS-bloedonderzoek niet wordt uitgebreid voor ex-inwoners of in een groter gebied rond 3M.
      • De Vlaamse overheid blijft ondertussen verder onderzoeken wat de gevolgen van PFAS zijn op de gezondheid.

      Ga verder naar de Pijler Gezondheid >

    • Pijler Sanering

      Het vervuilde gebied rond de 3M-fabriek werd verdeeld in verschillende zones door een onafhankelijke bodemdeskundige. Dit gebied werd begin 2023 groter ingeschat dan hieronder weergegeven op de kaart. Het gebied is bijgesteld door het goedgekeurde beschrijvend bodemonderzoek van eind 2023.

      Ga verder naar de Pijler Sanering >

      • Woon je in de rode zone?
        • 3M voorziet een sanering van de tuin. De start van de sanering is gepland vanaf midden 2026.
        • De bouw van een tijdelijke brug over de E34 gaat van start in november 2025. De brug is nodig voor het werfverkeer en afvoer van de vervuilde gronden.
      • Woon je in de paarse zone?
        • 3M voorziet een sanering van moestuinen en kippenrennen.
        • Momenteel lopen er nog enkele beroepen tegen het bodemsaneringsproject. Eens hier meer duidelijkheid over is, kunnen we hierover een nieuwe stand van zaken geven.
        • Momenteel bekijkt 3M de praktische organisatie hiervan. Meer informatie volgt in het voorjaar van 2026.

      De oranje zone bevat industrie-, landbouw- en natuurgebieden. Het grootste deel van de vervuiling zit onder de fabriekssite van 3M. Het bedrijf moet de eigen fabriekssite en daarnaast ook de natuur- en landbouwgebieden saneren. Momenteel vangen pompputten al een groot deel van het vervuilde grondwater op om te zuiveren. Tegen 2026 moet 3M een plan van aanpak indienen om deze vervuiling integraal aan te pakken op hun eigen site. Daarnaast onderzoekt 3M op welke manier die sanering kan gebeuren zonder functieverlies van de gronden en bodem.

      Meer info vind je op de website van 3M(opent in nieuw venster) of blijf op de hoogte via hun nieuwsbrief ‘saneringswerken in Zwijndrecht en Beveren(opent in nieuw venster)’.

      De verwerping van het Sitebesluit op 6 maart 2025 heeft geen invloed op die sanering. Het Sitebesluit ging verder dan de verplichte sanering. De Vlaamse overheid onderzoekt nu de impact van het arrest.

    • Pijler Herwaardering

      • In juli 2024 keurde de Vlaamse overheid het Actieplan ‘Recht op Zwijndrecht’ goed. Dit plan geeft de gemeente de mogelijkheid om gedurende 10 jaar verschillende herwaarderingsmaatregelen te formuleren en uit te voeren. Zo wordt het aangenamer wonen en leven in de regio Zwijndrecht. Hiervoor ontvangt de gemeente in totaal €15 miljoen.
      • De fusie van de gemeente Zwijndrecht met de gemeenten Beveren en Kruibeke per 1 januari 2025 zorgt ervoor dat de projectwerking tijdelijk op een lager pitje draait. Het Actieplan zal door het nieuwe bestuur worden geëvalueerd en mogelijk bijgestuurd. Voordat dit gebeurt, moet echter intern duidelijk worden wie de uitvoering van het plan zal coördineren en moet de nodige personeelscapaciteit worden voorzien.
      • Lees meer op de website van gemeente Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht(opent in nieuw venster).
      • In 2024 keurde de Vlaamse Regering een investeringsprogramma goed om de natuur rond 3M en het Oosterweelproject te herstellen waar nodig. Binnen dit traject wordt ook de PFAS-vervuiling mee in rekening genomen en staat natuurbeleving centraal. Het doel: een groene en gezonde omgeving creëren voor de getroffen omwonenden.

      Ga verder naar de Pijler Herwaardering >

    • Pijler Vergunningen en Toezicht

      • De omgevingsinspectie van de Vlaamse overheid voert regelmatig controles uit op de activiteiten van 3M, waaruit handhavingsacties kunnen volgen.
      • Eind 2024 heeft 3M zijn PFAS-productie stopgezet.

      Ga verder naar de Pijler Vergunningen en Toezicht >

    • Pijler Monitoring

      De lucht- en stofmonitoring vanuit de Vlaamse Milieumaatschappij is nog lopende. Daardoor kunnen we ingrijpen als er PFAS-toetsingswaarden overschreden worden. Sinds de zomer van 2023 werden er geen pieken van PFAS in de lucht waargenomen.

      Ga verder naar de Pijler Monitoring >

    Hebt u een vraag over PFAS? 

    Preventiewerking

    Wie binnen de straal van 5 km rondom de 3M-fabriek woont kan met vragen over PFAS terecht bij preventiewerkers Lien Verstraete en Nele De Maeyer. Ze biedt algemene ondersteuning, geeft info over de no regret-maatregelen, geeft tips om blootstelling te beperken en biedt hulp bij deelname aan lopende onderzoeken.

    Klik hier voor meer informatie over de preventiewerking.

      PFAS-ombudsdienst

      Hebt u een vraag over de saneringsplannen voor uw tuin of perceel? Neem contact op met Ivan Van Elst of Tom Smets van de ombudsdienst via:

      Locaties