Terug naar overzicht

Biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Indicatoren helpen het biodiversiteitsbeleid te onderbouwen. De focus van de huidige indicatorenset ligt vooral op oppervlakte- of voorraadindicatoren en soortindicatoren. Indicatoren voor genetische diversiteit ontbreken.

Figuur 1. Het aantal indicatoren in dit Natuurrapport gerangschikt volgens de vier organisatieniveaus en de vier invalshoeken voor het beschrijven van de biodiversiteit. Deze figuur verwijst naar figuur 6 uit het Natuurrapport 2020.

Definitie

Biodiversiteitsindicatoren zijn een maatstaf om de toestand van de biodiversiteit in beeld te brengen en te evalueren. Ze moeten informatie geven over de vier organisatieniveaus die met elkaar interageren: diversiteit in genen, soorten, ecosystemen en landschappen (Demolder e.a. 2014; Noss 1990; Pereira e.a. 2013). Soortendiversiteit is veruit het meest bestudeerd, gevolgd door ecosysteemdiversiteit. De mens heeft op elk niveau een grote invloed: hij creëert nieuwe genetische variëteiten, verplaatst soorten, beïnvloedt de relaties tussen soorten, beïnvloedt de ruimtelijke patronen in landschappen, vernielt landschappen maar creëert er ook nieuwe. Het is essentieel om de werking van, en interacties tussen, de schaalniveaus en de impact van de mens daarop te begrijpen om de problematiek van de achteruitgang van de biodiversiteit te vatten en kansen voor herstel te identificeren en te benutten (Schneiders en Spanhove 2014).

Elk organisatieniveau kan vanuit vier complementaire ecologische invalshoeken bestudeerd worden (Demolder e.a. 2014; Noss 1990; Pereira e.a. 2013) (zie Figuur):

samenstelling: het bestuderen van de samenstellende componenten; dit omvat onder meer het opstellen van soortenlijsten of het beschrijven van de status van specifieke soorten, en het typeren van ecosystemen of historische landschappen,
functies en processen: onder meer het bestuderen van de werking van ecosystemen en de relaties tussen soorten zoals predatie, competitie, bestuiving, productie of afbraak van organisch materiaal,
structuren en patronen: onder meer het bestuderen van de habitatstructuur, de versnipperingsgraad of connectiviteit van een landschap, en het beschrijven van de gelaagdheden van een vegetatie,
voorraden: de invalshoek van de voorraadkamer benadrukt het belang van biomassa, van de grootte van populaties, van de oppervlakte van ecosystemen en van de uitgestrektheid van landschappen voor het behoud van de biodiversiteit en het leveren van ecosysteemdiensten.

Elke invalshoek levert complementaire kennis en informatie voor het herstel van biodiversiteit en de bijhorende ecosysteemdiensten.

De analyse toont hoe de huidige biodiversiteitsindicatoren verdeeld zijn over de vier invalshoeken en de vier schaalniveaus. Waar ligt de focus en waar zitten grote kennishiaten?

Bespreking

In het natuurrapport 2020 worden 154 biodiversiteitsindicatoren besproken. De figuur legt de beschikbare informatie door de gebruikte indicatoren bloot:

De oppervlakte- of voorraadindicatoren domineren het plaatje. Voorbeelden zijn de oppervlakte beschermde of beheerde natuur, de oppervlakte bos en het verspreidingsareaal en de oppervlakte van specifieke habitats. Talrijke beleidsdoelen zijn op dat niveau uitgewerkt.
De tweede belangrijkste invalshoek is het oplijsten van specifieke componenten (“samenstelling”). Er bestaat wereldwijd een lange traditie in het noteren van soortenlijsten en het beschrijven van vegetatietypes. Daar zijn zeer diverse indicatoren uit ontstaan. Voorbeelden zijn de Rode Lijsten en de multisoortenindices.
Er zijn veel minder indicatoren voor ecosysteemfuncties, -processen en -patronen. Nochtans zijn ze essentieel om de gezondheid van populaties en ecosystemen te evalueren en systeemveranderingen op te starten. Functionele groepen zoals bestuivers, filtervoeders of predatoren spelen een belangrijke rol, zowel in het natuurlijk functioneren als in het ondersteunen van regulerende ecosysteemdiensten. Voor aquatische ecosystemen en bos zijn zulke indicatoren al goed uitgewerkt. Een voorbeeld is de visindex, waarbij de verhouding tussen de functionele groepen (‘ecologische gildes’) een maat is voor een gezonde visgemeenschap.
Indicatoren die informatie geven over de structuren en patronen van ecosystemen zijn eveneens zeldzaam. Denk aan analyses over landschapspatronen, connectiviteit, gelaagdheden in de vegetatie of habitatpatronen. Een voorbeeld is de fragmentatie-indicator voor natuurruimte en de ruimtelijke samenhang voor de Europees te beschermen habitats.

De figuur toont ook dat het organisatieniveau “genetische diversiteit” ontbreekt. Zulke indicatoren leveren nochtans essentiële informatie op over de veerkracht en het adaptatievermogen van soorten en populaties. In het kader van de post-2020-strategie worden mondiale genetische doelen en een bijhorende indicatorenset voor natuurlijke populaties uitgewerkt (Hoban e.a. 2020).

Referenties

Demolder, H., Anik Schneiders, Toon Spanhove, Dirk Maes, Wouter Van Landuyt, en Tim Adriaens. 2014. “Hoofdstuk 4 - Toestand biodiversiteit (INBO.R.2014.6194611)”. In Stevens, M., Demolder, H., Jacobs, S., Michels, H., Schneiders, A., Simoens, I., Spanhove, T., Van Gossum, P., Van Reeth, W. & Peymen, J. (redacteuren). Natuurrapport - Toestand en trend van ecosystemen en ecosysteemdiensten in Vlaanderen. Technisch rapport. (INBO.M.2014.1988582)., onder redactie van M. et al. Stevens. Brussel: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

Hoban, Sean, Michael Bruford, Josephine D’Urban Jackson, Margarida Lopes-Fernandes, Myriam Heuertz, Paul A. Hohenlohe, Ivan Paz-Vinas, e.a. 2020. “Genetic diversity targets and indicators in the CBD post-2020 Global Biodiversity Framework must be improved”. Biological Conservation 248: 108654. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.biocon.2020.108654.

Noss, Reed. 1990. “Indicators for Monitoring Biodiversity: A Hierarchical Approach”. Conservation Biology 4: 355–64. https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.1990.tb00309.x.

Pereira, H. M., S. Ferrier, M. Walters, G. N. Geller, R. H. G. Jongman, R. J. Scholes, M. W. Bruford, e.a. 2013. “Essential Biodiversity Variables”. Science 339 (6117): 277–78. https://doi.org/10.1126/science.1229931.

Schneiders, Anik, en Toon Spanhove. 2014. “Hoofdstuk 6: De rol van biodiversiteit in de levering van ecosysteemdiensten (INBO.R.2014.6288996)”. In Stevens, M., Demolder, H., Jacobs, S., Michels, H., Schneiders, A., Simoens, I., Spanhove, T., Van Gossum, P., Van Reeth, W. & Peymen, J. (redacteuren). Natuurrapport - Toestand en trend van ecosystemen en ecosysteemdiensten in Vlaanderen. Technisch rapport. (INBO.M.2014.1988582)., onder redactie van M. et al. Stevens. Brussel: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

Meer weten?

anik.schneiders@inbo.be

Metadata biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Technische informatie

- Periodiciteit: eenmalig - Volgende update: onbekend - Databereik: 2020

Databron

Producent: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
Datasets: De indicatoren uit het Natuurrapport 2020 die ingaan op toestand en trend van biodiversiteit.
Gegevensinzameling: /

Indicatoren zijn een essentiële tool om de toestand en trend van biodiversiteit in beeld te brengen. De huidige set vertelt slechts een deel van het biodiversiteitsverhaal. Om dit duidelijk te maken is een typologie opgesteld. Indicatoren zouden informatie moeten geven over vier interagerende biologische organisatieniveaus: genen, soorten, ecosystemen en landschappen.

Daarnaast leveren vier diverse ecologische invalshoeken complementaire informatie en kennis over de toestand van de biodiversiteit en over de aanknopingspunten voor herstel: - invalshoek 1: het bestuderen van de samenstellende componenten; - invalshoek 2: het begrijpen van ecologische functies en processen; - invalshoek 3: het analyseren van ruimtelijke structuren en patronen; - invalshoek 4: het besturderen van de toale voorraadkamer gaande van biomassa van populaties tot de totale oppervlakte van ecosystemen of open ruimte.

Deze 4X4 typologie levert 16 mogelijke combinaties op die elk een deel van het biodiveriteitsverhaal brengen.

Berekeningswijze

Het toepassen van deze typologie op de huidige indicatorenset, toont waar op dit ogenblik de focus ligt en waar er nog grote kennishiaten zijn. Voor elke indicator ging het kernteam na welk organisatieniveau en welke ecologische invalshoek bestudeerd werd (Tabel 1). Nadien werden de aantallen per organisatieniveau en per invalshoek gesommeerd.

Tabel 1. Classificatie van indicatoren van het Natuurrapport naar invalshoek en schaalniveau.
nummer	hoofdstuk	naam indicator	eigenaar	type	invalshoek	schaal
1	Wat is biodiversiteit?	aantal indicatoren per invalshoek en per schaalniveau	INBO	analyse	geen	geen
2	Wat is het belang van biodiversiteit?	vraag en aanbod van zestien ecosysteemdiensten in Vlaanderen	INBO	analyse	voorraad	landschap
3	We leven op grote voet	verhouding tussen de ecologische voetafdruk van elk land versus de welzijnsindicator Human Development Index	EEA	indicator	geen	geen
4	Onze impact op de biodiversiteit	biomassaverdeling grote zoogdieren in Vlaanderen	INBO	analyse	voorraad	soort
5	Onze impact op de biodiversiteit	landgebruikscategorieën in Vlaanderen en 9 andere sociaal-economische topregio’s in 2018	INBO	analyse	voorraad	landschap
6	Onze impact op de biodiversiteit	bevolkingsdichtheid en urbanisatie in Vlaanderen en 9 andere sociaal-economische topregio’s in 2018	INBO	analyse	geen	geen
7	Onze impact op de biodiversiteit	biodiversity Intactness Index voor Vlaanderen	INBO	analyse	voorraad	landschap
8	Algemene biodiversiteitstrends	living Planet Index fauna voor de periode 1990-2019 in Vlaanderen	WWF	indicator	voorraad	soort
9	Algemene biodiversiteitstrends	multisoortenindex voor plantensoorten in de periode 1950-2018 in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	soort
10	Algemene biodiversiteitstrends	Trend algemene broedvogels	INBO	indicator	samenstelling	soort
11	Algemene biodiversiteitstrends	rode lijst status soorten	INBO	indicator	samenstelling	soort
12	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (oppervlakte en areaal) -algemeen	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
13	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang) - algemeen	INBO	indicator	samenstelling	ecosysteem
14	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (habitattypische soorten) -algemeen	INBO	indicator	structuur	ecosysteem
15	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (oppervlakte en areaal) - per ecosysteem	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
16	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang) - per ecosysteem	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
17	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (habitattypische soorten) - per ecosysteem	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
18	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (oppervlakte en areaal) - atlantische regio	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
19	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang) - atlantische regio	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
20	Biodiversiteit van Europees belang	staat van instandhouding van habitats van Europees belang (habitattypische soorten) - atlantische regio	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
21	Biodiversiteit van Europees belang	beoordeling van de staat van instandhouding en trend van de habitatrichtlijnsoorten in 2019 in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	soort
22	Biodiversiteit van Europees belang	vergelijking van de staat van instandhouding van de habitatrichtlijnsoorten in Vlaanderen met de staat van instandhouding van diezelfde soorten in het Atlantische deel van België, Nederland, Duitsland en Frankrijk en in de volledige Atlantische regio voor de rapportageperiode 2019	INBO	analyse	samenstelling	soort
23	Biodiversiteit van Europees belang	overzicht van de gemiddelde afstand (%) tot de populatiedoelen die voor de broedvogels in de gewestelijke instandhoudingsdoelen vastgesteld zijn	INBO	indicator	samenstelling	soort
24	Biodiversiteit van Europees belang	overzicht van de populatietrends op korte (2007-2018) en lange (1973-2018) termijn voor 26 broedvogelsoorten van Europees belang in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	soort
25	Biodiversiteit van Europees belang	overzicht van de gemiddelde afstand (%) tot de populatiedoelen die voor de overwinterende watervogels in de gewestelijke instandhoudingsdoelen vastgesteld zijn	INBO	indicator	voorraad	soort
26	Biodiversiteit van Europees belang	overzicht van de populatietrends op korte en lange termijn van 19 overwinterende watervogelsoorten van Europees belang in Vlaanderen	INBO	indicator	voorraad	soort
27	Biodiversiteit van Europees belang	overzicht van de 16 habitats (gedefinieerd in bijlage 5 van het Vlaams Natura 2000-programma 2016-2020) die zich in 2020 in een gunstige of verbeterde staat van instandhouding moesten bevinden met de status en trend zoals gerapporteerd in 2019	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
28	Bescherming en beheer in Vlaanderen	oppervlakteaandeel gelegen in een zone waarbinnen natuur een of andere vorm van juridische bescherming geniet	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
29	Bescherming en beheer in Vlaanderen	evolutie van de oppervlakte aan gebieden met een goedgekeurd (natuur)beheerplan	INBO	indicator	voorraad	landschap
30	Bescherming en beheer in Vlaanderen	oppervlakteaandeel dat alleen wettelijk beschermd is en dat zowel wettelijk beschermd is als natuurgericht beheerd wordt voor Vlaanderen en de ecosystemen	INBO	analyse	voorraad	landschap
31	Bescherming en beheer in Vlaanderen	evolutie van het aantal soortbeschermingsplannen en -programma’s	INBO	indicator	samenstelling	soort
32	Landgebruiksverandering	Rekening ecosysteemvoorraad (km²) in 1990 en 2018 (Corine)	INBO	indicator	voorraad	landschap
33	Landgebruiksverandering	Ecosysteemveranderingen tussen 1990 en 2018 (Corine)	INBO	indicator	voorraad	landschap
34	Landgebruiksverandering	ecosysteemvoorraad (km²) in 2013 en 2016 (Landgebruiksbestand Vlaanderen)	INBO	indicator	voorraad	landschap
35	Landgebruiksverandering	ecosysteemveranderingen (ha) tussen 2013 en 2016 (landgebruiksbestand Vlaanderen)	INBO	indicator	voorraad	landschap
36	Landgebruiksverandering	oppervlakte van de landgebruiksveranderingen tussen 2013 en 2016 op basis van de kaart (punten) en de gevalideerde punten (horizontale balken) voor de geaggregeerde klassen.	INBO	indicator	geen	geen
37	Landgebruiksverandering	trend van de nachtegaal van 2008 tot 2019	INBO	indicator	samenstelling	soort
38	Landgebruiksverandering	hoeveel vlinders en vlindersoorten in tuinen worden waargenomen, hangt af van jaarlijkse variatie (bv. door de weersomstandigheden), van de grootte van de tuin, van de tuininrichting en van de verstedelijkingsgraad van de omgeving.	INBO	analyse	samenstelling	soort
39	Landgebruiksverandering	gemiddeld aantal vlindersoorten in functie van de verstedelijkingsgraad	INBO	analyse	samenstelling	soort
40	Landgebruiksverandering	gemiddeld aantal vlinders in functie van de verstedelijkingsgraad	INBO	analyse	voorraad	soort
41	Landgebruiksverandering	toename van de oppervlakte bebouwde percelen in Vlaanderen in hectare per dag	Statbel	analyse	geen	geen
42	Versnippering	Meff-score openruimte	INBO	analyse	structuur	landschap
43	Versnippering	Meff-score natuurruimte	INBO	analyse	structuur	landschap
44	Versnippering	Oppervlakteverdeling van natuurclusters in Vlaanderen	INBO	analyse	voorraad	landschap
45	Versnippering	aantal habitattypes per ecosysteem waarvoor de ruimtelijke samenhang als gunstig of ongunstig beoordeeld wordt op basis van de oppervlakte van de habitatvlekken en de oppervlakte van de functionele clusters	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
46	Versnippering	Oppervlakte natuurverwevingsgebieden	INBO	indicator	voorraad	landschap
47	Versnippering	Vismigratieknelpunten	INBO	indicator	geen	geen
48	Verontreiniging	druk op waterleven door gewasbescherming	VMM	indicator	geen	ecosysteem
49	Verontreiniging	aandeel meetplaatsen met één of meerdere normoverschrijdingen voor gewasbeschermingsmiddelen tussen 2004 en 2018	VMM	indicator	geen	ecosysteem
50	Verontreiniging	bioaccumulatie van persistente stoffen in spierweefsel van baars en paling	INBO	indicator	functies	soort
51	Vermesting en verzuring	overschijding kritische lasten vermesting	VMM	indicator	geen	ecosysteem
52	Vermesting en verzuring	overschrijding kritische lasten verzuring	VMM	indicator	geen	ecosysteem
53	Vermesting en verzuring	Evolutie van de nitraatconcentratie in het oppervlaktewater tussen 2007 en 2019	VMM	indicator	geen	ecosysteem
54	Vermesting en verzuring	Evolutie van de fosforconcentratie in het oppervlaktewater tussen 2007 en 2019	VMM	indicator	geen	ecosysteem
55	Vermesting en verzuring	multisoortenindex voor flora gebaseerd op de kans op voorkomen van 88 soorten van stikstofarme milieus, 208 soorten van matig stikstofrijke milieus en 151 soorten van stikstofrijke milieus tussen 1950 en 2018 in Vlaanderen	WWF	indicator	samenstelling	soort
56	Vermesting en verzuring	multisoortenindex voor flora gebaseerd op de kans op voorkomen van 46 soorten van zure milieus, 112 soorten van matig zure milieus en 201 soorten van (matig) basische milieus tussen 1950 en 2018 in Vlaanderen	WWF	indicator	samenstelling	soort
57	Verdroging	maximale waarde van het cumulatief neerslagtekort tussen 1901 en	VMM	indicator	geen	geen
58	Verdroging	watergebruik in Vlaanderen, exclusief koelwater en scheepvaart tussen 2000 en 2018	VMM	indicator	geen	geen
59	Verdroging	gemiddeld aantal dagen per jaar dat het grondwaterpeil op 58 meetlocaties onder een kritische minimumdrempel daalt (1985-2018):	INBO	indicator	geen	geen
60	Verdroging	totale afvoer, de basisafvoer en de oppervlakkige afvoer ter hoogte van 15 meetpunten in onbevaarbare waterlopen op Vlaams grondgebied (1990-2017)	VMM	indicator	geen	geen
61	Invasieve uitheemse soorten	aandeel uitheemse plantensoorten binnen de globale plantensamenstelling in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	soort
62	Invasieve uitheemse soorten	cumulatief aantal uitheemse diersoorten in terrestrische, zoetwater, estuariene en mariene ecosystemen binnen Vlaanderen tussen 1950 en 2020	INBO	indicator	samenstelling	soort
63	Invasieve uitheemse soorten	mate van verspreiding van de Unielijstsoorten in Vlaanderen voor het in werking treden van de Europese Verordening betreffende de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten (2000-datum oplijsting) en tijdens de eerste rapporteringsperiode in het kader van de verordening (januari 2015-december 2018	INBO	indicator	samenstelling	soort
64	Invasieve uitheemse soorten	aantal introducties van uitheemse soorten in Vlaanderen tussen 1950 en 2019 via de verschillende introductiemechanismen	INBO	indicator	geen	geen
65	Klimaatverandering	evolutie van de jaargemiddelde temperatuur in Ukkel tussen 1833 en 2019, uitgedrukt als afwijking ten opzichte van het jaargemiddelde in de periode 1850-1899	VMM	indicator	geen	geen
66	Klimaatverandering	evolutie van het aantal dagen met zware neerslag (een neerslaghoeveelheid van 20 mm of meer) in Ukkel, tussen 1892 en 2019	VMM	indicator	geen	geen
67	Klimaatverandering	aantal waargenomen Zuid-Europese libellensoorten in Vlaanderen tussen 1984 en 2019	INBO	indicator	samenstelling	soort
68	Klimaatverandering	Living planet index voor vlinders, libellen en vogels in Vlaanderen, op basis van 78 soorten, opgedeeld in warmteminnende en koudeminnende soorten	WWF	indicator	samenstelling	soort
69	Klimaatverandering	multisoortenindex voor flora gebaseerd op de kans op voorkomen van 385 vaatplanten in Vlaanderen, opgedeeld per temperatuurvoorkeur volgens Ellenberg	INBO	indicator	samenstelling	soort
70	Klimaatverandering	timing van de jaarlijkse piek van stuifmeelconcentratie in de lucht voor berk en grassen, waargenomen in Elsene tussen 1975 en 2019	INBO/KMI	indicator	functies	soort
71	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	broeikasgasemissies in Vlaanderen versus de evolutie van de koolstofvoetafdruk (i.e. alle broeikasgasemissies binnen én buiten Vlaanderen) van de Vlaamse consumptie	VMM	indicator	voorraad	landschap
72	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	biodiversiteitsvoetafdruk import en export	INBO	analyse	voorraad	landschap
73	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	aandeel van de totale impact van de Belgische consumptie op de biodiversiteit per land van herkomst van de geconsumeerde producten en diensten en per drukfactor	INBO	analyse	voorraad	landschap
74	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	impact van de Belgische consumptie op de biodiversiteit wereldwijd per consumptiesector	INBO	analyse	voorraad	landschap
75	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	deel van de landvoetafdruk gelegen in landen met een hoog tot zeer hoog risico op ontbossing.	WWF/INBO	analyse	voorraad	landschap
76	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	impact van de Belgische consumptie van 7 product(groep)en op de biodiversiteit in de 20 meest getroffen landen, uitgedrukt in mondiale PDF (potentially disappeared fraction of species) en herschaald naar een cijfer tussen 0 en 100	WWF/INBO	analyse	voorraad	landschap
77	Druk op de biodiversiteit wereldwijd	Evolutie van de Belgische officiële ontwikkelingshulp (ODA) met biodiversiteit als hoofd- of significant nevendoel tussen 2010 en 2017	FOD/INBO	indicator	geen	landschap
78	Bos	bosindex van Europese landen en 9 regio’s die qua bevolkingsdichtheid, welvaartspeil en oppervlakte vergelijkbaar zijn met Vlaanderen	EFI_Europe	analyse	voorraad	ecosysteem
79	Bos	bosoppervlakte per provincie in beide periodes van de bosinventaris	ANB	indicator	voorraad	ecosysteem
80	Bos	gemiddeld aantal boomsoorten per PNV-hoofdtype in de vegetatieopnames van de Vlaamse bosinventaris	INBO	indicator	samenstelling	soort
81	Bos	gemiddeld aantal kruidachtigen per PNV-hoofdtype in de vegetatieopnames van de Vlaamse bosinventaris	INBO	indicator	samenstelling	soort
82	Bos	gemiddelde soortenrijkdom van oud-bosplanten in oude (voor 1850) en recente (na 1850) bossen in de vegetatieopnames van de Vlaamse bosinventaris	INBO	indicator	samenstelling	soort
83	Bos	index van de aantallen van broedvogels van bosgebieden in Vlaanderen tussen 2008 en 2019	INBO	indicator	samenstelling	soort
84	Bos	aantal bezette kilometerhokken van 3 typische bosvlindersoorten in Vlaanderen tussen 2009 en 2019	KUL/NP	indicator	samenstelling	soort
85	Bos	gemiddelde van de functionele diversiteit (FDis = functionele dispersie - Laliberté & Legendre, 2010) van bomen per PNV-hoofdtype in de bosbouwproefvlakken van de Vlaamse bosinventaris (VBI).	INBO	indicator	functies	ecosysteem
86	Bos	gemiddelde van de totaalscore en deelscores van de authenticiteitsindex voor de verschillende bestandtypes in de Vlaamse bosinventaris	INBO	indicator	functies	ecosysteem
87	Bos	percentage beschadigde bomen in het bosvitaliteitsmeetnet tussen 1987 en 2019	INBO	indicator	functies	ecosysteem
88	Bos	staat van instandhouding van boshabitats van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
89	Bos	staat van instandhouding van boshabitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
90	Bos	staat van instandhouding van boshabitats van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
91	Bos	versnippering van bos op basis van de Boswijzer 2.0 (aandeel randhabitat)	INBO	indicator	structuur	ecosysteem
92	Bos	versnippering van bos - oppervlakteverdeling bos	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
93	Bos	relatie tussen de versnipperingsgraad en de gemiddelde soortenrijkdom van kruidachtigen in de kruidlaag van de Vlaamse bosinventaris	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
94	Bos	overschrijding kritische lasten stikstof bij bos	INBO	indicator	geen	geen
95	Bos	gemiddelde stikstofconcentratie in bladeren en naalden tussen 1995 en 2017 in de proefvlakken van het langetermijnmeetnet in bossen	INBO	indicator	functies	ecosysteem
96	Bos	gemiddelde Ellenbergwaarde voor stikstof en op basis van de vegetatieopnames van de bosinventaris	INBO	indicator	functies	ecosysteem
97	Bos	trend bladontwikkeling van eik en beuk	INBO	indicator	functies	soort
98	Bos	gemiddeld bestandsvolume in private en publieke bossen	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
99	Bos	oppervlakte bos met planologische bestemming bos	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
100	Bos	oppervlakte zonevreemd bos	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
101	Bos	oppervlakte bos met beheeplan	ANB	indicator	voorraad	ecosysteem
102	Heide	Oppervlakte van de vegetatietypes van heide in 2010 en 2019 op basis van de Biologische Waarderingskaart	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
103	Heide	Multisoortenindex voor heideplanten in de periode 1950-2018 in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	soort
104	Heide	rode Lijst-status van planten- en diersoorten gebonden aan heide	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
105	Heide	staat van instandhouding van heidehabitats van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
106	Heide	staat van instandhouding van heidehabitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
107	Heide	staat van instandhouding van heidehabitats van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
108	Heide	Overzicht van de drukfactoren en bedreigingen voor heidehabitats van Europees belang	INBO	analyse	geen	geen
109	Heide	dekking van het ecosysteem heide (in hectare en %) door verschillende vormen van natuur- en bosbeheer, juridische en planologische bescherming	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
110	Heide	aandeel van heidehabitat van Europees belang binnen habitatrichtlijngebied	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
111	Moeras	Oppervlakte van de vegetatietypes van moeras in 2010 en 2019 op basis van de Biologische Waarderingskaart	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
112	Moeras	Multisoortenindex voor moerasplanten in de periode 1950-2018 in Vlaanderen	INBO	indicator	samenstelling	ecosysteem
113	Moeras	rode Lijst-status van planten- en diersoorten gebonden aan moeras	INBO	analyse	samenstelling	soort
114	Moeras	staat van instandhouding van moerashabitats van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
115	Moeras	staat van instandhouding van moerashabitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
116	Moeras	staat van instandhouding van moerashabitats van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
117	Moeras	Overzicht van de drukfactoren en bedreigingen voor moerashabitats van Europees belang	INBO	analyse	geen	geen
118	Moeras	dekking van het ecosysteem moeras (in hectare en %) door verschillende vormen van natuur- en bosbeheer, juridische en planologische bescherming	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
119	Moeras	aandeel van moerashabitat van Europees belang binnen habitatrichtlijngebied	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
120	Kustduinen	Oppervlakte van de vegetatietypes van kustduinen en strand in 2010 en 2019 op basis van de Biologische Waarderingskaart	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
121	Kustduinen	rode Lijst-status van planten- en diersoorten gebonden aan strand en duinen	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
122	Kustduinen	staat van instandhouding van strand- en kustduinhabitats van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
123	Kustduinen	staat van instandhouding van strand- en kustduinhabitats van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
124	Kustduinen	staat van instandhouding van strand- en kustduinhabitats van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
125	Kustduinen	Overzicht van de drukfactoren en bedreigingen voor strand- en kustduinhabitats van Europees belang	INBO	analyse	geen	geen
126	Kustduinen	dekking van het ecosysteem strand en kustduinen (in hectare en %) door verschillende vormen van natuur- en bosbeheer, juridische en planologische bescherming	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
127	Kustduinen	aandeel van strand- en kustduinhabitat van Europees belang binnen habitatrichtlijngebied	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
128	Agroecosystemen	oppervlakte van agro-ecosystemen in Vlaanderen in 2013 en 2016	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
129	Agroecosystemen	high Nature Value farmland per landgebruiksklasse in 2013 en 2016	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
130	Agroecosystemen	minimale en maximale inschatting van de grasleeftijd van geregistreerde cultuurgraslanden in 2018	INBO	indicator	functies	ecosysteem
131	Agroecosystemen	broedvogels in agro-ecosystemen voor de periode 2008 – 2019	INBO	indicator	samenstelling	ecosysteem
132	Agroecosystemen	mulltisoortindex voor akkerlandflora in de periode 1950-2018	INBO	indicator	samenstelling	soort
133	Agroecosystemen	mulltisoortindex voor graslandflora in de periode 1950-2018	INBO	indicator	samenstelling	soort
134	Agroecosystemen	staat van instandhouding van graslanden van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
135	Agroecosystemen	staat van instandhouding van graslanden van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
136	Agroecosystemen	staat van instandhouding van graslanden van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
137	Agroecosystemen	Intensiteit van de landbouwproductie in de periode 1980-2018	STATBEL	indicator	structuur	ecosysteem
138	Agroecosystemen	koolstofgehalte in de bodem van agro-ecosystemen	diverse	analyse	voorraad	ecosysteem
139	Agroecosystemen	natuurbescherming en beheer van halfnatuurlijk gras	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
140	Agroecosystemen	oppervlakte natuurbeheer in agro-ecosysteem	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
141	Agroecosystemen	oppervlakte en lengte van natuurgerichte beheerovereenkomsten in agro-ecosystemen	VLM	indicator	structuur	ecosysteem
142	Oppervlaktewateren	Multisoortindex voor plantensoorten van aquatische systemen in de periode 1950-2018	INBO	indicator	samenstelling	soort
143	Oppervlaktewateren	Living planet index voor amfibiesoorten in de periode 1990-2018 in Vlaanderen	WWF	indicator	samenstelling	soort
144	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand van rivieren, meren en estuaria	INBO	indicator	functies	ecosysteem
145	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand fytobenthos voor periode 2007-2012 en periode 2013-2018	INBO	indicator	functies	soort
146	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand fytoplankton voor periode 2007-2012 en periode 2013-2018	INBO	indicator	functies	soort
147	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand macrofyten voor periode 2007-2012 en periode 2013-2018	INBO	indicator	functies	soort
148	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand macro-invertebraten voor periode 2007-2012 en periode 2013-2018	INBO	indicator	functies	soort
149	Oppervlaktewateren	goede ecologische toestand vis voor periode 2007-2012 en periode 2013-2018	INBO	indicator	functies	soort
150	Oppervlaktewateren	aandeel migrerende vissen per meetplaats in beken en rivieren	INBO	indicator	functies	soort
151	Oppervlaktewateren	estuariene habitatoppervlakte van ondiep water, slik en schor in de periode 2010-2016	INBO	indicator	voorraad	ecosysteem
152	Oppervlaktewateren	watervogels in het Schelde-estuarium tussen 1993 en 2016	INBO	indicator	voorraad	soort
153	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van meren van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
154	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van meren van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
155	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van meren van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
156	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van rivieren van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
157	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van rivieren van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
158	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van rivieren van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
159	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van estuaria van Europees belang (oppervlakte en areaal)	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
160	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van estuaria van Europees belang (ruimtelijke samenhang)	INBO	analyse	samenstelling	ecosysteem
161	Oppervlaktewateren	staat van instandhouding van estuaria van Europees belang (habitattypische soorten)	INBO	analyse	structuur	ecosysteem
162	Oppervlaktewateren	bioaccumulatie van PCB in paling	INBO	analyse	functies	soort
163	Oppervlaktewateren	natuurbescherming en -beheer bij oppervlaktewateren	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
164	Oppervlaktewateren	aandeel van oppervlaktewaterhabitat van Europees belang in habitatrichtlijngebied	INBO	analyse	voorraad	ecosysteem
165	Noordzee	habitatverlies in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	voorraad	ecosysteem
166	Noordzee	habitatverstoring in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	voorraad	ecosysteem
167	Noordzee	toestand van grindbedden in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	structuur	ecosysteem
168	Noordzee	toestand van benthische habitats in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	structuur	ecosysteem
169	Noordzee	aantal stekelroggen in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	voorraad	soort
170	Noordzee	aantal visdieven in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	voorraad	soort
171	Noordzee	trend niet-aasetende zeevogelsoorten in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	INBO	indicator	voorraad	soort
172	Noordzee	paaibiomassa van commerciële vissoorten in de Noordzee	ILVO	indicator	voorraad	ecosysteem
173	Noordzee	visserijsterfte van commerciële vissoorten in de Noodzee	ILVO	indicator	voorraad	ecosysteem
174	Noordzee	gestrande bruinvissen in de Belgische wateren	KBIN	indicator	voorraad	soort
175	Noordzee	concentraties van opgelost anorganisch fosfor in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	geen	geen
176	Noordzee	concentraties van opgelost anorganisch stikstof in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	indicator	geen	geen
177	Noordzee	chorofyl in de Belgische wateren in de periode 2011-2016	KBIN	analyse	functies	ecosysteem
178	Noordzee	buffercapaciteit van de Belgische wateren in de periode 2017-2019	VLIZ	indicator	geen	geen
179	Noordzee	zuurtegraad van de Belgische wateren in de periode 2017-2019	VLIZ	indicator	geen	geen
180	Noordzee	natuurbescherming & -beheer van de Noordzee	mariene_atlas	indicator	voorraad	ecosysteem

Opmerkingen bij de gegevenskwaliteit en betrouwbaarheid

Sommige indicatoren zijn samengesteld uit diverse deelindicatoren. Zo is de de SVI (staat van instandhouding) van N2000-habitats opgebouwd uit een score voor areaal (voorraad) en een score voor habitattypische soorten (samenstelling). In dat geval zijn beide deelscores meegenomen in de tabel en in de berekening van de totale som per compartiment.

Download

Broncode indicator: a4_biodiversiteit.Rmd
Basisdata: indicatoren1.tsv en indicatorenlijst.tsv
Metadata basisdata: indicatoren1.yml en indicatorenlijst.yml

Meer weten?

anik.schneiders@inbo.be

Beschermde natuur

Water

Bodem & lucht

Bos

Faunabeheer

Klimaat

Invasieve soorten

Landbouw

Natuur & maatschappij

Data & infrastructuur

Beleid

Ecosystemen

Flora & fauna

Ruimte

Vervuiling

Alle natuurindicatoren

Beschermde natuur

Water

Bodem & lucht

Bos

Faunabeheer

Klimaat

Invasieve soorten

Landbouw

Natuur & maatschappij

Data & infrastructuur

Achtergrond natuurrapport 2020

Biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Definitie

Bespreking

Referenties

Meer weten?

Metadata biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Technische informatie

Databron

Berekeningswijze

Opmerkingen bij de gegevenskwaliteit en betrouwbaarheid

Download

Meer weten?

Achtergrond natuurrapport 2020

Biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Definitie

Bespreking

Referenties

Meer weten?

Metadata biodiversiteit: het fundament van ons ecosysteem - Indicatorenset biodiversiteit

Technische informatie

Databron

Berekeningswijze

Opmerkingen bij de gegevenskwaliteit en betrouwbaarheid

Download

Meer weten?

Nieuwsbrief