Nieuws

Terug naar overzicht

Noses for Nature

Afgelopen zaterdag vond Noses for Nature plaats, een conferentie georganiseerd door Odisee Hogeschool en het INBO. De conferentie zette ecologische detectiehonden in de kijker. Dat zijn viervoeters die worden opgeleid om te speuren naar bepaalde dieren-of plantensoorten, zoals otters, vliegend herten, juchtleerkevers, stierkikkers, hamsters, boommarters maar soms ook naar bepaalde zeldzame zwammen.

Arno Thomaes (expert vliegend hert), Jan Gouwy (expert wolf) van het INBO en Ellen Van Krunkelsven (trainer van o.a. INBO-honden) gaven een interessante lezing die zowel online als in de zaal gevolgd kon worden.

Arno beklemtoonde dat ecologische detectie met honden in Vlaanderen een vrij recente onderzoekstechniek is. Deze speurmethode is vooral bedoeld om soorten te vinden die moeilijk door mensen worden gevonden omdat ze zeldzaam of schuw zijn of een nachtelijk bestaan leiden. Denk daarbij aan otters, vuurvliegjes of vliegend herten. Ecologische hondendetectie is een extra en welgekomen aanvulling op andere technieken zoals cameravallen, feromonenvallen, e-DNA en akoestische monitoring.
Net als alle andere technieken kent ecologische detectie met speurhonden ook voor- en nadelen. “In het geval van vliegend herten moet je de honden eigenlijk trainen om te zoeken naar larven”, zegt Arno. “Die leven langer dan de volwassen kevers die maar een paar weken rondvliegen. Maar zoeken naar keverlarven is geen evidentie: je moet voldoende keverlarven hebben die je kan gebruiken om de hond te trainen en hem de geur te leren herkennen. Omdat het vliegend hert een zeldzame kever is, zijn er geen ‘trainingslarven’ in overvloed. Daarnaast is het niet altijd makkelijk om op het terrein te zoeken naar larven: we weten wel waar de kevers vliegen, maar waar de larven precies rusten onder de grond, is niet altijd gekend. De stap zetten van training naar reëel zoekwerk is daarom best moeilijk. En vergeet ook niet dat de larven ondergronds leven. Vaak is het voor een hond moeilijk om de larvengeur te vinden tussen al die andere geuren in de bodem.”

Ellen Van Krunkelsven beaamt dit. “Bij sommige soorten dieren en planten werkt het speuren met ecologische detectiehonden bijzonder goed, maar bij andere soorten worden er minder successen geboekt. Zo is bijvoorbeeld het speuren naar stierkikkers best een lastig verhaal. Er zijn vaak grote en moeilijk toegankelijke gebieden die moeten worden afgezocht en dat vraagt heel wat concentratie van een hond. Ik heb ondertussen geleerd dat de honden die ik opleid één tot twee uur geconcentreerd kunnen zoeken, maar daarna hebben ze echt rust nodig. Bovendien krijgen we ook niet altijd toelating om een domein of gebied te betreden met een hond.”

Ook spreker Jan Gouwy (foto) was van de partij op de conferentie. Hij maakt gebruik van speurhonden om te zoeken naar uitwerpselen van wolven. Dat is geen evident verhaal, want heel wat honden halen letterlijk en figuurlijk hun neus op voor wolvendrollen. Vlaanderen telt op dit moment één hond die dit speurwerk aandurft: Wietse, een flatcoated retriever. “En Wietse is belangrijk”, zo haalt Jan aan. “De wolvendrollen die hij aanwijst, leveren ons een schat aan informatie op. We kunnen hierdoor onderzoeken welke prooien de Vlaamse wolven verorberen, we kunnen het DNA eruit halen voor genetische monitoring, en we kunnen aan de hand van de diverse vindplaatsen zien hoe jonge zwervende wolven zich verplaatsen wanneer ze op zoek gaan naar een eigen territorium. In de toekomst kunnen honden zoals Wietse ook een rol vervullen bij de beoordeling van schadegevallen. Hun analyses zijn een pak sneller dan DNA-analyses en sommige mensen zullen misschien sneller vertrouwen hebben in het oordeel van een hond, zeker in gebieden waar er wantrouwen heerst tegenover wetenschappers of experten.”

Kortom, ecologische detectiehonden hebben zeker een toegevoegde waarde voor het INBO en zijn een welgekomen aanvulling op de andere monitoringtechnieken.

Wil je meer weten en ben je ook benieuwd naar de andere (inter)nationale sprekers van deze conferentie? Surf dan naar de projectsite van de Odisee Hogeschool: https://zoekdieren.odisee.be/en.