Programma 'Natuurnetwerken'

Ecoduct (Shutterstock)

Details

Met het programma Natuurnetwerken wil het INBO onderzoek ondersteunen voor de uitbouw van een robuust en samenhangend natuurnetwerk in Vlaanderen, afgestemd op de netwerken in de buurregio’s. Dit draagt bij aan de strategische doelstelling rond meer en betere natuur uit de Beleidsnota Omgeving, en sluit aan bij regionale, nationale en internationale ambities.

De Natuurherstelverordening legt bindende doelen op voor het behoud en herstel van Europees beschermde habitats en soorten, waarvoor een sterk natuurnetwerk essentieel is. Het programma focust zowel op natuurkernen als op ecologische verbindingen, in zowel terrestrische als aquatische omgevingen.

De centrale vraag in het programma Natuurnetwerken is in welke mate leefbare populaties van beschermde en typische soorten in natuurkernen kunnen voorkomen. We onderzoeken daarvoor populatiegrootte en -structuur, habitatkwaliteit en milieudrukken, op basis van data uit biotische en abiotische meetnetten, en burgerwetenschap.

We bouwen voort op de expertise in populatie- en landschapsecologie en toetsen populatiegegevens aan de beleidsdoelen, waar nodig  inclusief genetische analyses. Op basis van EU-criteria onderbouwen we de gunstige referentieoppervlakte (FRA) voor habitattypes en de vereiste kwaliteit en kwantiteit van leefgebieden voor soorten, ook op lokaal niveau.

We koppelen habitatkwaliteit aan milieudrukken en analyseren de invloed van landschapsecologische processen en randeffecten, bepaald door de ruimtelijke structuur van natuurkernen. Via scenariomodellering verkennen we opties voor natuurdoelallocatie, als input voor lokale natuurherstelplannen.

Om een robuust natuurnetwerk te realiseren, moeten natuurkernen functioneel met elkaar verbonden worden. Dit verhoogt de veerkracht tegen verstoring en klimaatverandering. Binnen het programma onderzoeken we welke verbindingseisen soorten stellen, op basis van terreingebruik en dispersiecapaciteit.

We bestuderen hoe corridors best worden ingericht om een brede waaier aan soorten te ondersteunen. Daarbij analyseren we barrières, formuleren we oplossingen voor migratieknelpunten en evalueren we de effectiviteit van ontsnipperingsmaatregelen, zoals vistrappen of het aanpassen van stuwen en pompgemalen.

Ook processen zoals (her)meandering, laterale rivierconnectie en e-flows krijgen aandacht. Voor mobiliteitsknelpunten bieden we wetenschappelijke ondersteuning aan het Vlaams actieprogramma ecologische ontsnippering (VAPEO). Waar mogelijk documenteren we de effectiviteit van maatregelen via genetische uitwisseling tussen deelpopulaties.

Een robuust natuurnetwerk ondersteunt niet alleen beschermde soorten en habitats, maar biedt ook belangrijke maatschappelijke meerwaarde. We berekenen de socio-economische impact en de ecosysteemdiensten die het netwerk levert. Daarbij brengen we in kaart hoe koppelkansen met initiatieven zoals de Blue Deal, stikstofsanering, bosuitbreiding, parken, Natura 2000 en klimaatadaptatie en -mitigatie maximaal benut kunnen worden, in lijn met de beleidsnota.

Teams

• Genetische Diversiteit
• Natuur & Maatschappij
• Managementteam
• Biotoopdiversiteit
• Landschapsecologie en Natuurbeheer
• Soortendiversiteit
• Databeheer
• Eigen Vermogen INBO
• Estuaria
• Milieu en Klimaat
• Aquatisch Beheer
• Natuurrapport & adviescoördinatie
• Meetnetten Natuurlijk Milieu

INBO Onderzoeksdomein(en)

• Beschermde natuur

Tags

• natuurnetwerk