Publicatiedatum: 22/04/2025
Zowel het aantal Zuid-Europese libellensoorten als het aantal vindplaatsen van elk van deze zuidelijke soorten nam significant toe sinds 1984.
Figuur 1: evolutie van het aantal hokken met zuidelijke libellen
De lijn toont de gemodelleerde trend, de transparante zone is het 90%
betrouwbaarheidsinterval.
Deze indicator toont de trend van het aantal vindplaatsen van zuidelijke libellensoorten en het aantal regelmatig waargenomen soorten in Vlaanderen sinds 1984.
Er is overweldigend bewijs dat klimaatverandering een impact heeft op de biodiversiteit. Dit uit zich zowel in temporele veranderingen, bijvoorbeeld fenologie (bloeiperiode, aankomst van trekvogels, vliegtijd…), als in ruimtelijke verschuivingen.
Zo breiden verschillende zuidelijke libellensoorten zich uit naar het noorden en hebben zich hier goed gevestigd. Populaties van deze soorten waren tot 1980 onbekend in Noordwest-Europa. Deze indicator geeft zowel de evolutie weer van het aantal vindplaatsen (uitgedrukt in kilometerhokken) van deze zuidelijke libellensoorten in Vlaanderen als van het totaal aantal waargenomen zuidelijke libellensoorten.
Uit de figuren blijkt dat zowel het aantal vindplaatsen (Figuur 1) als het aantal soorten toenam sinds 1984 (Figuur 2). Een eerste toename van het aantal soorten dateert van 1994, gevolgd door een sterke stijging vanaf 2006 en een steile piek de laatste jaren. Ondanks jaarlijkse schommelingen, meestal te wijten aan ongunstige weersomstandigheden tijdens de vliegtijd, is deze trend duidelijk en significant. Het totaal aantal soorten zit nu aan het plafond.
Ondanks het minder goede weer in het voorjaar en de zomer van 2024 werd deze groep zuidelijke libellen op zeer veel locaties in Vlaanderen waargenomen. In 2024 werd voor meerdere soorten het hoogste aantal kilometerhokken waarin ze werden waargenomen, genoteerd. Dit was het geval voor de gaffelwaterjuffer en de zuidelijke heidelibel. Ook de zwervende heidelibel, vuurlibel, zuidelijke keizerlibel en de zuidelijke oeverlibel werden in een bijzonder hoog aantal kilometerhokken waargenomen. Al deze soorten lijken hun toename jaar na jaar verder te zetten. Deze reeks van zuidelijke soorten is weinig kieskeurig wat betreft habitatvereisten en komt in bijna elk type voedselrijk stilstaand water voor, met inbegrip van plassen die gedeeltelijk droogvallen. De witpuntoeverlibel werd in 2024 niet waargenomen.
Figuur 2: overzicht van de waargenomen Zuid-Europese libellensoorten van 1984 tot en met 2024
Publicatiedatum: 22/04/2025
De statistische analyse maakt gebruikt van R versie 4.0.1 (R Core Team 2020) en het INLA package (Rue e.a. 2017).
We definiëren het aantal zuidelijke soorten als het aantal verschillende zuidelijke soorten dat in minstens één 1x1 km UTM hok waargenomen werd in een bepaald jaar.
We veronderstellen dat het aantal zuidelijke soorten
Het gemiddelde
Deze lineaire predictor
Het effect van jaar
De punten in de trendfiguur geven het waargenomen aantal soorten
weer. De lijn geeft de schatting voor het verwachte aantal soorten
Voor deze analyse maken we gebruik van het aantal hokken per jaar waarin een zuidelijke soort werd waargenomen. We schreven een model waarbij we de gegevens van alle soorten gebruiken die gedurende minstens vier verschillende jaren werden waargenomen.
We veronderstellen dat het aantal hokken met waarnemingen
Het gemiddelde
Deze lineaire predictor
Broncode indicator: soorten.Rmd
Broncode metadata: metadata_libellen.Rmd
Beschrijving | Gegevens | Metadata |
---|---|---|
aantal_hokken | aantal_hokken.csv | aantal_hokken.yml |