Zoeken
Natuurindicatoren
Terug naar overzicht
Verwerving van natuurgebieden door de private partners en het Vlaamse Gewest
Publicatiedatum: 28/05/2025
In 2024 kochten de private partners en de Vlaamse overheid samen 1.786 hectare aan. De aangekochte oppervlakte ligt daarmee ongeveer 790 ha lager dan in 2023. Er was wel opnieuw extra budget voor subsidies voor het realiseren van natte natuur en deels voor bosuitbreiding. Voorwaarde was wel dat die aankopen gebeuren met het oog op de realisatie van erkende natuurreservaten. Deze regelingen liepen respectievelijk op 31 november en 31 december 2024 af. De daling in de aangekochte oppervlakte en subsidie voor wat betreft de private partners (ongeveer 300 ha en 2 miljoen euro) was deels te wijten aan de onderbenutting van de beschikbare subsidies voor bosuitbreiding en doordat er in 2023 een grote aankoop van 150 ha was.
Figuur 1: totale oppervlakte aangekocht voor natuur en bos door Vlaamse overheid (blauwe lijn) en door private partners met subsidies van de overheid (oranje lijn)
Definitie
De indicator toont de evolutie van zowel de aankopen (in ha) voor natuur en bos door de private partners en de Vlaamse overheid (zie figuur 1) als de middelen (in miljoen €) van de Vlaamse overheid waarmee die aankopen verricht werden (zie figuur 2).
Bespreking
De verwerving van gronden door de Vlaamse overheid en de private partners is een strategisch belangrijk instrument. Het zorgt ervoor dat natuur effectief de hoofdfunctie wordt op die terreinen. Van alle gebieden met als hoofdfunctie natuur hebben de natuur- en bosgebieden in eigendom van de erkende terreinbeherende verenigingen, die vandaag veruit de belangrijkste private partners zijn, en de Vlaamse overheid doorgaans een hogere natuurwaarde. De verwerving van gronden gaf invulling aan de doelen van de beleidsnota Omgeving 2019-2024. Hierin werd een actief aankoopbeleid van gronden voor extra bossen en natuur ter realisatie van de Europese natuur- en klimaatdoelen vooropgesteld.
In 2024 kochten de private partners en de Vlaamse overheid samen 1.786 hectare aan. 994 ha was rechtstreeks voor rekening van de Vlaamse overheid. De private partners kochten samen 792 ha via aankoopsubsidies. In 2024 bedroegen die aankoopsubsidies gemiddeld bijna 85 procent van de effectieve aankoopprijs. Dit percentage ligt hoog omdat aankopen voor bosuitbreiding en natte natuur voor 90% gesubsidieerd worden. De Vlaamse overheid betaalt gemiddeld een hogere prijs/m2 dan de private partners. Om de gemiddelde prijs van aankopen door ANB te duiden dient rekening gehouden te worden met de aankoop van percelen met (af te breken) gebouwen, voor de realisatie van de Blue Deal, ontharding en de Programmatische Aanpak Stikstof. In het totaalcijfer zit bijvoorbeeld de aankoop van (bebouwde) bedrijfsterreinen in de uit te doven enclave ‘Op de Berg’ in Nationaal Park Hoge Kempen vervat.
Naast de aankoop van terreinen, keert de Vlaamse overheid ook subsidies uit voor het beheer van terreinen met een goedgekeurd beheerplan (type 2, 3 of 4). Op die manier stimuleert ze ook het beheer van terreinen in functie van de vooropgestelde natuurdoelen.
Figuur 2: uitgaven door Vlaamse overheid (blauwe lijn) en uitgaven (enkel subsidies) door private partners (oranje lijn)
Meer weten?
Metadata over Verwerving van natuurgebieden
Publicatiedatum: 28/05/2025
Technische informatie
- Periodiciteit: jaarlijks
- Volgende update: mei 2026
- Databereik: 1996-2024
Databron
- Producent: Agentschap voor Natuur en Bos
- Dataset: ‘Aankopen door ANB’ en ‘Aankopen van gronden door private partners gesubsidieerd door het Vlaamse Gewest’
- Gegevensinzameling: De aankopen door ANB in een bepaald jaar zijn geselecteerd op aktedatum. Voor de gronden aangekocht door erkende terreinbeherende verenigingen (periode 1996-2017) en door private partners, waaronder terreinbeherende natuurverenigingen (vanaf 2018) worden aankopen voor een bepaald jaar geselecteerd volgens de datum waarop de bijbehorende aankoopsubsidies voor deze aankopen werden goedgekeurd. Zowel voor de prijzen als voor de oppervlaktes, en dit zowel voor de aankopen door het Vlaams Gewest als door de private partners en de terreinbeherende verenigingen, dienen de cijfers vermeld op de akte als bron. Wat de oppervlaktes van de aankopen door het Vlaams Gewest betreft wordt soms ook de in GIS berekende oppervlakte gebruikt wanneer de akte nog niet beschikbaar is.
Berekeningswijze
De cijfers uit de aangeleverde datasets worden onbewerkt uitgezet in grafiek.
Opmerkingen bij de gegevenskwaliteit en betrouwbaarheid
De GIS-oppervlakte wordt eigenlijk als correcter aanzien dan de oppervlakte in de aktes omdat hiervoor het kadaster wordt gebruikt, en dat is toch wel de referentie.
De cijfers van voorgaande jaren van de aankopen door het Vlaamse Gewest worden ook bijgewerkt op basis van nagekomen aktes. Dit geeft lichte verschillen ten opzichte van de ruwe data en grafiek van vorig jaar.
Wat de oppervlaktes van de aankopen door de terreinbeherende verenigingen betreft, wordt de oppervlakte die wordt betaald met de Lottosubsidies (slechts 312.000€ op een véél groter bedrag van ongeveer 24,6 miljoen euro in 2024) geraamd op basis van de gemiddelde prijs per oppervlakte zoals ingediend voor dat jaar.
Download
Broncode indicator: verwerving_natuurgebieden.Rmd
Broncode metadata: metadata_verwerving_natuurgebieden.Rmd
| Beschrijving | Gegevens | Metadata |
|---|---|---|
| Oppervlakte | oppervlakte_natuurgebieden.csv | oppervlakte_natuurgebieden.yml |
| Uitgaven | uitgaven_natuurgebieden.csv | uitgaven_natuurgebieden.yml |
