Marternetwerk van het INBO
Marterachtigen hebben een zeer verborgen levenswijze. Rechtstreekse observatie in het veld is doorgaans van veel toevallige omstandigheden afhankelijk. Onderzoek aan levende dieren lukt daarom vrij moeizaam, en moet noodzakelijkerwijs gebruik maken van gesofisticeerde technieken, zoals o.a. zenderonderzoek.
Onderzoek aan dode dieren opent hier evenwel een veelheid aan mogelijkheden: behalve een juiste determinatie (voor sommige soorten absoluut geen overbodigheid !), laat een ‘ecologische autopsie’ toe verschillende parameters te bepalen m.b.t. ecologie en populatiedynamiek:
- Zo geeft maaginhoudanalyseeen concreet beeld van het dagelijkse menu en de plaats van de ‘predator’ in het ecosysteem.
- Voortplantingsstatus, conditie en leeftijdzijn belangrijke populatieparameters, die bijvoorbeeld uitsluitsel geven over het al dan niet gevestigd zijn van een individu in populatieverband, dan wel of het om een ‘toevallige’ zwerver gaat.
- Staalname van weefsels en organenlaat toe de mogelijke verspreiding en biobeschikbaarheid van voedselcontaminanten zoals zware metalen en PCB’s in kaart te brengen.
- Ook de genetische kenmerkenvan de populatie kunnen worden bestudeerd.
Omdat geen enkele van onze inheemse marterachtigen opzettelijk mag worden gedood (geen jacht, geen bestrijding), is het inzamelen van verkeersslachtoffers de aangewezen weg om beschikking te krijgen over dode exemplaren. Het INBO heeft daarom een netwerk opgericht van vrijwillige medewerkers, die daartoe over de nodige individuele vergunningen beschikken, en bereid zijn in Vlaanderen dood gevonden dieren op te halen. Zij hebben, verspreid over gans Vlaanderen, een 30-tal diepvriezers om dode dieren in te bewaren.
Voor het aanmelden van dode marterachtigen kan u steeds een beroep doen op deze medewerkers van het Marternetwerk. Ook inheemse (grote) roofdieren als wolf, lynx, en wilde kat en de niet-inheemse carnivoren zoals Amerikaanse nerts, wasbeer, wasbeerhond en stinkdier worden ingezameld.
Steenmarters en boommarters
Steenmarters worden het meest frequent aangetroffen als verkeerslachtoffer, enkele jaren geleden werden zoveel exemplaren ingezameld dat we ze niet meer tijdig konden verwerken, wat leidde tot problemen voor onze opslagcapaciteit. Daarom vragen we aan de koeriers om enkel verse en intacte exemplaren in te zamelen en zelf de keuze te maken hoeveel inspanning je levert om een exemplaar in te zamelen. Het is met andere woorden niet erg als een steenmarter eens niet kan worden ingezameld.
Absoluut prioritair zijn alle – al dan niet vermeende - boommarters! De staat van het dode dier speelt daarbij geen enkele rol (platgereden vel, verregaande ontbinding,…). Dit geldt ook voor platgereden vellen waarbij er twijfel is tussen steen- of boommarter.
Onderzoek naar secundaire intoxicatie bij kerkuilen
In het kader van een lopend onderzoek naar de bestrijding van de bruine rat voert het INBO een studie uit naar secundaire intoxicatie door rodenticiden bij roofdieren. Tien jaar geleden lag de focus op bunzingen en steenmarters (zie rapport). Nu willen we ons naast bunzing en steenmarters ook richten op roofvogels, met bijzondere aandacht voor de kerkuil als mogelijke slachtofferpopulatie.
Voor dit onderzoek hebben we een 50-tal kerkuilen nodig, verspreid over heel Vlaanderen. De inzameling gebeurt door de vrijwilligers van de Kerkuilenwerkgroep. Voor de bewaring van de karkassen zullen zij gebruikmaken van de diepvriezers van het Marternetwerk.
>> Lijst van de vrijwilligers van het marternetwerk (tabel)
Op de kaart hieronder kan u zien waar zich de verschillende diepvriezers van het Marternetwerk bevinden. Klik op het symbool om meer informatie te krijgen:
Meer lezen:
- Rapid Colonisation of Synanthropic Stone Martens in a Highly Urbanised Region: Insights From Temporal and Spatial Analysis
- Shifting dietary habits linked with contrasting population trends of two sympatric mustelids (Martes foina and Mustela putorius) over 16 years
- Dietary composition and overlap among small- and medium-sized carnivores in Flanders, Belgium
- Consumption of game and pest species by smalland medium-sized carnivores
- Secundaire intoxicatie bij het gebruik van rodenticiden. analyse van leverresiduen bij bunzing en steenmarter
- Populatie-ontwikkeling van de steenmarter Martes foina in Vlaanderen in relatie tot schaderisico’s
- Verspreiding van de das Meles meles in Vlaanderen. recente evoluties
- De wasbeer Procyon lotor in Vlaanderen
- De otter (Lutra lutra) in Vlaanderen: state of the art anno 2019