Programma 'Coördinatie Monitoring en Onderzoeksinfrastructuur'

Bodemstalen in Geraardsbergen (foto Dimitri Evgeni, eLTER)

Details

De vraag naar monitoring van biotische, abiotische en ecosysteemkenmerken is sterk toegenomen met het Stikstofdecreet, de Natuurherstelverordening, en een eerste ecosysteemboekhouding rapportering in 2025. Nieuwe EU-verordeningen voor bos- en bodemmonitoring zijn in voorbereiding. Tegelijk stimuleren deze ontwikkelingen de inzet van innovatieve, geharmoniseerde technieken om de monitoring efficiënter te maken.

Dit programma verhoogt de efficiëntie van monitoring bij het INBO door betere coördinatie tussen initiatieven, optimaal gebruik van innovatieve monitoringstechnieken en van onderzoeksinfrastructuur, en samenwerking met het Open Science-programma om monitoringsdata FAIR (Findable, Accessible, Interoperable and Reusable) te maken. We ontwikkelen actieplannen en zorgen voor een helder, publiek toegankelijk overzicht via het Vlaams Biodiversiteitsportaal (18570) en een geactualiseerde versie van de webapplicatie INBO in je buurt. 

Tussen 2025 en 2029 brengen we alle monitoring binnen het INBO in kaart met het oog op de (nieuwe) rapporteringsverplichtingen, zodat meetnetten optimaal kunnen worden ingezet en hun opzet afgestemd is op de specifieke vereisten, en rapporteringsverplichtingen. Een deel van deze actie is dringend en gericht op 2025, ter ondersteuning van het integraal monitoringplan binnen het natuurherstelplan (zie sectie 3.5). Het meerjarig luik (2025–2029) focust op de afstemming met andere wettelijke verplichtingen. Meetnetten worden onderworpen aan een doorlichting volgens de methodiek van ons team Biometrie, Methodologie en Kwaliteitszorg, als basis voor verdere optimalisatie.

Voor innovatieve monitoringstechnieken richten we gebruikersgroepen op om kennisdeling en expertise-uitwisseling over de teams heen te faciliteren en prioriteiten te bepalen voor verdere ontwikkeling en gebruik binnen het INBO. Protocollen worden gedeeld via de INBO-protocollenwebsite (10766) en worden maximaal geharmoniseerd op Europese schaal, in lijn met initiatieven zoals het voorgestelde EU Biodiversity Observation Coordinating Centre (EBOCC).

Het uitvoeren van ecosysteem monitoring  (o.a. 11505) behoort tot de wettelijk vastgelegde taken van het INBO. We onderzoeken ecosysteem functioneren op langetermijnonderzoeksites via een ecosysteembenadering, en benutten deze locaties strategisch als testplatforms voor innovatieve technieken en internationale standaarden. De focus ligt op het ontrafelen van causale verbanden tussen milieudrukken en ecosysteemprocessen, in samenwerking met internationale netwerken zoals ICP Forests (24078), het Europese bosreservatennetwerk (EuFoRIa 520) en ILTER (12204).

Het INBO ontwikkelt een langetermijnstrategie voor onderzoeksinfrastructuur, afgestemd op internationale standaarden en samenwerkingen met programma’s zoals ICOS (12080), DiSSCo, LifeWatch en eLTER. De laboratoria werken aan kwaliteitsverbetering en accreditatie volgens ISO/IEC 17025 (757). In Linkebeek wordt de broedhal gerenoveerd en een verzamelgebouw opgetrokken voor kweek en experimenten in klimaatkamers. In Geraardsbergen focust de serre op droogte- en opwarmingsexperimenten, terwijl in Grimminge de klimaatgeschiktheid en droogtegevoeligheid van boom- en struiksoorten onderzocht wordt.

Daarnaast optimaliseert het INBO als partner van DiSCCo het beheer en de toegankelijkheid van collecties (17748). De bibliotheek werkt verder aan de ontsluiting van publicaties, datasets en projecten via het PURE informatiemanagementsysteem.

Teams

• Analytisch laboratorium
• Genetische Diversiteit
• Open science lab for biodiversity
• Natuur & Maatschappij
• Managementteam
• Biometrie, methodologie en kwaliteitszorg
• Biotoopdiversiteit
• Bosecologie en -beheer
• Landschapsecologie en Natuurbeheer
• Soortendiversiteit
• Databeheer
• Eigen Vermogen INBO
• Estuaria
• Milieu en Klimaat
• Aquatisch Beheer
• Natuurrapport & adviescoördinatie
• Monitoring en herstel aquatische fauna
• Meetnetten Natuurlijk Milieu

INBO Onderzoeksdomein(en)

• Beschermde natuur
• Water
• Bodem & lucht
• Bos
• Faunabeheer
• Klimaat
• Invasieve soorten
• Natuur & maatschappij
• Landbouw
• Data & Infrastructuur

Tags

• monitoring
• onderzoeksinfrastructuur