Natuur in de stad: niet biodiversiteit, maar sociale winsten zijn belangrijkst
Uit een analyse van de communicatie over de voordelen van 106 stedelijke ‘natuurgebaseerde’ projecten in Vlaanderen blijkt dat binnen deze projecten niet alleen natuur belangrijk is. Het vaakst vermelden deze projecten namelijk relationele waarden zoals sociale verbinding, identiteit en thuisgevoel (55%) gevolgd door ecosysteemdiensten zoals recreatie, bescherming tegen overstroming en het temperen van hitte (30%). De ecologische waarde, biodiversiteit of planten en dieren op zich, wordt uiteindelijk het minst frequent naar voren geschoven (15%). Deze verhoudingen variëren nauwelijks tussen verschillende projecten, steden, wijken en buurten met een diverse demografische achtergrond. Ze geven zo een eerste inschatting van de meervoudige waarden van stedelijke natuur in Vlaanderen.
Deze verkenning bevestigt ook een vaststelling op globale schaal in het IPBES Values assessment: alleen focussen op economische of enkel op ecologische argumenten is wereldvreemd, en vormt mee de oorzaak van ineffectief of zelfs contraproductief beleid.
Zeker voor stedelijke natuur moeten we afstappen van visies die alles in aantallen euro’s of soorten vertalen. Op het INBO wordt in het onderzoeksprogramma ‘stedelijke natuur’ verder onderzocht hoe deze diverse waarden vertaald kunnen worden in het beleid. Via interdisciplinaire samenwerking met sociale wetenschappers, het meenemen van lokale kennis, inclusieve participatie en (zelf)kritische methodes, proberen we de sociale waarden van natuur te capteren.
Intussen zijn er in Vlaanderen tientallen steden en gemeenten met in totaal honderden projecten die hierin heel goed lijken te slagen, en ons kunnen helpen de vernauwde focus van het stedelijke (natuur)beleid te verbreden. De Atlas Nature-based solutions, een samenwerking tussen INBO, ANB, AQUAFIN, VLARIO en het Departement Omgeving, brengt deze initiatieven binnenkort in kaart. Zo kunnen we leren uit de praktijk en realistisch ondersteunend beleid ontwikkelen.
Thomas Bastiaensen, Sander Jacobs, Ewaut Van Wambeke
Meer lezen: Bastiaensen T, Van Wambeke E, El Bakkali C, Desair J, Noël C, Kenis K, Vincke L, Jacobs S. Beyond Biodiversity: Eliciting Diverse Values of Urban Green Spaces in Flanders. Land. 2023; 12(6):1186. https://doi.org/10.3390/land12061186
Beeld boven: Shutterstock