Ecosysteemmonitoring en ecosysteemrekeningen
Op weg naar een vervollediging van de ecosysteemmonitoring als antwoord op de vraag naar ecosystem accounting
Monitoring levert cruciale informatie om het biodiversiteitsbeleid in Vlaanderen en daarbuiten te onderbouwen en te evalueren. Monitoring kan gebeuren op verschillende schaalniveaus (bv. Vlaanderen, provincies, gebiedsniveau) en voor verschillende beleidsdoelen (bv. toestand en trend van soorten en ecosystemen, effectiviteit van beleid).
Binnen deze onderzoeksuitdaging kiest INBO voor het schaalniveau Vlaanderen en voor het monitoren van ecosystemen. De monitoring omvat de omvang, de kwaliteit en de ecosysteemdiensten. We meten de toestand nu en wat er verandert ten opzichte van vorige periodes. Het INBO kan dit niet alleen en werkt hiervoor samen met andere beleidsentiteiten en kennisinstellingen.
Via ecosysteemmonitoring willen we een antwoord bieden op allerlei beleidsvragen: de vraag naar ecosystem accounting door de Europese Unie en de Verenigde Naties, de NEC-richtlijn, de habitatrapportage, de rapportage voor de Kaderrichtlijn Water, de Europese verordening inzake bosmonitoring, en de LULUCF- en bodemgezondheidsrapportage. Om een ecosysteem op te volgen, moeten we een maat hebben om te bepalen of het al dan niet gedegradeerd is. Het gaat niet alleen om meer natuurlijke ecosystemen zoals bossen, heiden, moerassen, maar ook om agro-ecosystemen en ecosystemen in de bebouwde ruimte. INBO zal ecosysteemrekeningen ontwikkelen over de omvang of 'extent' en de toestand of 'condition' van de ecosystemen en dienstenrekeningen in Vlaanderen. We evalueren daarvoor de bestaande meetnetten, kijken welke data ontbreken en waar bijkomende meetnetten nodig zijn.
Ecosysteemmonitoring is een kerntaak van het INBO en van andere entiteiten van de Vlaamse overheid. Om tot toestandsrekeningen te komen, is het ook nodig om referentiewaarden te bepalen. Hiervoor werken we samen met ecosysteem- en soortenspecialisten en met socio-economische experten, zeker voor de bebouwde ruimte en agro-ecosystemen.
Tot de kerntaak van het INBO horen:
- het habitatkwaliteitsmeetnet
- meetnetten voor prioritaire plant- en diersoorten
- de biologische waarderingskaart
- het bosreservatenmeetnet
- de bosvitaliteitsmonitoring
- het meetnet algemene en bijzondere broedvogels
- het vismeetnet
- de monitoring van de biodiversiteit en het ecosysteemfunctioneren in het Schelde-estuarium
Daarnaast heeft het INBO bijkomende opdrachten gekregen van het beleid:
- een bodemkoolstofmeetnet (Cmon)
- surveillance meetnetten voor invasieve uitheemse soorten
- het Meetnet voor de Biodiversiteit van het Agrarisch Gebied (MBAG)
- de Meetnetten Natuurlijk Milieu (MNM)
- de monitoring voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS)