Relanceprojecten voor de mediasector

• Digitale transformatie van de Vlaamse mediasector
  • Crossmediaal meetsysteem
  • Projectoproep desinformatie
  • Projectoproep digitale transformatie
  • Transformatieplan regionale omroepen
  • Seeds and Growth for Media
  • Flanders Game Hub
  • Hermes
  • Future Media Hubs
• Investeren in de mediawijsheid van de Vlaming
• Investeringen in de audiovisuele sector en het Garantiefonds

Op 2 april 2022 besliste de Vlaamse Regering om 35 miljoen euro vrij te maken voor het digitale transformatieprogramma voor de mediasector. Het budget werd voorzien vanuit twee bevoegdheden: Media enerzijds en Innovatie anderzijds. Met dat plan wou de regering de Vlaamse mediasector stimuleren om extra in te zetten op digitalisering. Verschillende Vlaamse mediaspelers en academici werden intensief betrokken bij de opmaak van dit programma. 

Het programma focust onder meer op een beter gebruik van data, het delen van sterke media-infrastructuur, het connecteren met de mediagebruiker, innovatieve tools om content te maken, projecten rond desinformatie en de transformatie van de regionale omroepen. Het algemene strategische doel is om de technologische weerbaarheid en de economische leefbaarheid van het Vlaamse media-ecosysteem te versterken.

Crossmediaal meetsysteem

Lokale spelers hebben vandaag niet de nodige meetinstrumenten om de volledige behoeften en gebruikersgewoonten van de consument in kaart te brengen. Die data worden voor een groot deel afgeschermd door grote internationale (sociale media) platformen en technologiebedrijven, wat een grote impact heeft op het concurrentievermogen van lokale spelers. Om daarop een antwoord te bieden, bundelen tien mediaorganisaties (Ads & Data, DPG Media, Mediafin, Mediahuis, Niet-openbare regionale televisievereniging Vlaanderen (NORTV), Roularta Media Group, SBS Belgium, Vlaamse Audiovisuele Regie (VAR), Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie (VRT) en WE MEDIA) de krachten om werk te maken van een nieuw geavanceerd en sectorbreed crossmediaal meetsysteem. Samen vormen ze het Crossmediaal Consortium (XMC).  

Met het meetsysteem kan het mediagebruik in Vlaanderen in kaart gebracht worden. De inzichten die eruit voortvloeien, worden aangewend om de media-ervaring van de Vlaamse consument gevoelig te verbeteren.

Eén meetsysteem voor alle mediaplatformen

Momenteel wordt mediaonderzoek per medium opgezet door het Centrum voor Informatie over de Media (CIM). Maar content wordt alsmaar breder verspreid en geconsumeerd over verschillende mediaplatformen heen: televisie, nieuwssites, sociale media, enzovoort

De enige goede oplossing voor de versnippering van het onderzoek is om alle media (ook) te gaan meten bij dezelfde mensen, in één panel en met éénzelfde methode. Op die manier kan in kaart gebracht worden hoe mediagebruikers zich doorheen de dag over verschillende mediaplatformen (crossmediaal) en mediamerken heen bewegen, zeg maar wat hun zogenaamde media journeys zijn. Een voorbeeld: iemand die ‘s morgens online de krant leest via een nieuwsapp, nadien op sociale media surft via de smartphone, dan in de auto naar de radio luistert en ’s avonds naar een serie kijkt via een streamingplatform.

Betere media-ervaring voor de gebruiker

Het systeem biedt een totaalbeeld van het mediagebruik, maar er komen nog extra data vrij:

• Door de nieuwe methode kan worden gemeten welke streamingplatformen gebruikt worden. In het klassieke kijkcijferonderzoek is dat onmogelijk.
• Voor radio zullen de cijfers snel na de uitzending en per minuut beschikbaar zijn, wat het voor programmamakers mogelijk maakt elk onderdeel van het programma meteen te evalueren en snel aan te passen aan de noden van de consument.
• Het totaalbereik van evenementen, zoals een WK voetbal, kan nauwkeurig in kaart gebracht worden. Momenteel worden bijvoorbeeld mensen die buitenshuis (op pleinen of cafés) wedstrijden volgen, niet mee geregistreerd.
• Wat het lezen betreft (magazine- en dagbladcontent) moeten journalisten, die nieuws en informatie alsmaar meer in verschillende formats brengen, beter begrijpen wie, waar, wanneer en welke info consumeert en welk formaat het best geschikt is in verhouding tot de context. Het meetsysteem biedt inzicht over de wisselwerking tussen het lezen 'op papier' en het digitale gebruik van de nieuws- en magazinemerken en de verspreiding via sociale media.

Door al deze extra inzichten zal de media-ervaring van de Vlaamse consument gevoelig verbeteren. Op basis van het nieuwe totaalbeeld kunnen geïnformeerde en strategische keuzes gemaakt worden. Content zal beter verdeeld en gevonden kunnen worden. De consument krijgt daarnaast een betere ervaring in advertenties, met een betere controle van de frequentie, hogere gerichtheid en grotere relevantie. Advertenties zullen als minder storend ervaren worden. 

Projectoproep desinformatie 

De wereld werd de laatste jaren sterk geconfronteerd met een massa aan foute informatie. Om ook in Vlaanderen daartegen de strijd aan te binden, voorzag het transformatieprogramma een projectoproep rond desinformatie.  Bedoeling was onderbouwde en praktijkgerichte initiatieven te ondersteunen die de maatschappelijke en redactionele weerbaarheid tegen desinformatie verhogen. De projectroep heeft tot doel inzichten, kennis en of tools te ontwikkelen die daarna breed verspreid en opengesteld worden aan alle geïnteresseerden. 

Na advies van een jury van externe experten besliste de minister van Media om 5 projecten te ondersteunen voor een totaalbedrag van 3.152.713 euro.  Het gaat zowel om projecten die burgers  weerbaarder maken tegen foute informatie als om projecten die mediaspelers helpen om de juiste informatie te verspreiden. 

Projectoproep digitale transformatie

Via een open projectoproep door het Departement Cultuur, Jeugd en Media wordt financiële steun toegekend aan zowel grootschalige als kleinschalige samenwerkingsprojecten inzake media-innovatie en digitale transformatie. Hierbij lag de focus op ontwikkelingsprojecten met een kort implementatietraject (2-3 jaar) die een onderneming kunnen veranderen en versterken, om zo op korte termijn effectieve toegevoegde waarde creëren. 

Mogelijke thema’s waren: 

• het verbeteren van de vindbaarheid en zichtbaarheid van Vlaamse mediacontent; 
• slimme technologie en digitale tools om efficiëntie/kwaliteit van mediaproductie, opslag, distributie en waardecreatie te verhogen;
• mediaplatformen en tools van de toekomst (zoals vernieuwing in journalistiek en storytelling of innovatieve 5G-toepassingen). 

Na advies van een jury van experten besliste de minister van Media om 18 projecten te ondersteunen voor een totaalbedrag van 11.790.733 euro. 

Transformatieplan regionale omroepen

Vlaanderen kent tien regionale televisieomroeporganisaties met heel wat belangrijke opdrachten: regionaal nieuws brengen, de communicatie onder de bevolking en met overheden stimuleren en bijdragen tot de algemene sociale en culturele ontwikkeling van de regio. Om die taken in een digitale context te kunnen blijven uitoefenen moeten ze mee digitaal transformeren. 

Met het transformatieplan voor de regionale televisieomroepen willen we daarop inzetten. De focus ligt op noodzakelijke investeringen en gemeenschappelijke projecten die een meerderheid van de regionale televisieomroepen kan implementeren. Dat gebeurt rond vijf thema’s: data, content, distributie, redactie- en publicatiesysteem en business modellen van de toekomst. De Vlaamse Regering kende eind 2021 een subsidie van 2 miljoen euro toe aan NORTV om dit project in goede banen te leiden. Het loopt nog tot en met september 2023. 

Seeds and Growth for Media 

Onze Vlaamse mediabedrijven behoren tot de internationale top. Ze krijgen echter steeds meer concurrentie van grote internationale mediaspelers en platformen. Om overeind te blijven moet de sector verder digitaliseren en innoveren. Maar dat is niet zo vanzelfsprekend. 

VRT, MediaNet Vlaanderen en Thomas More bundelen de krachten om een groeipad voor jonge en doorstartende mediabedrijven te ontwikkelen. Dat doen ze enerzijds via ecosysteemversterkende activiteiten en anderzijds via een incubatorprogramma. 

Om deze uitdaging te realiseren werkt Seeds and Growth for Media aan vier doelstellingen: 

• de noden van de media- en audiovisuele sector in kaart brengen; 
• de kennis en vaardigheden op het gebied van digitale technologie binnen de mediasector vergroten; 
• technologische en creatieve innovaties uitwerken tot een concrete proof of concept;
• de beste ideeën laten doorgroeien door coaching en ondersteuning. 

Het samenwerkingsverband ontvangt voor het project een subsidie van 996.912 euro, waaraan zowel het Departement Cultuur, Jeugd en Media als VLAIO elk voor de helft bijdragen. 498.000 euro werd van het Departement Cultuur, Jeugd en Media overgeheveld naar VLAIO voor het project 'Seeds and Growth for Media'. Beleidsmatig wordt dit mee opgevolgd door ons departement, maar administratief door VLAIO. Het project ging begin 2023 van start en loopt nog tot eind juni 2026. 

Flanders Game Hub

De Vlaamse gamesector geniet wereldwijd een sterke reputatie. Daardoor wordt hij ook geconfronteerd met een grote brain drain. De grootste talenten trekken vaak naar het buitenland om aan de slag te gaan in grote gamestudio’s. De voorbije jaren werden wel al stappen gezet om publiek en privékapitaal voor de sector vrij te maken. Toch kiezen nog te weinig afgestudeerden voor de ontwikkeling van game- en XR-applicaties in eigen land. 

HANGAR K, FLEGA en HOWEST- DAE Studios slaan de handen in elkaar om gamebedrijven in Vlaanderen succesvol te laten starten en te helpen groeien. Het uiteindelijke doel is een structurele groei en verduurzaming van de Vlaamse game-industrie. 

De Flanders Game Hub moet: 

• de drijvende kracht worden van een sterke en economisch bloeiende game- en XR-industrie in Vlaanderen;
• bruggen bouwen tussen talent, bedrijven, experts, investeerders en partners; 
• bedrijfsontwikkeling ondersteunen via een incubator- en acceleratorprogramma;
• het kloppend hart van de Vlaamse game community worden via events over heel Vlaanderen. 

De Vlaamse Regering kende aan de partners een subsidie van 2 miljoen euro toe voor dit project. De middelen werden herverdeeld vanuit het Departement Cultuur, Jeugd en Media naar VLAIO. Inhoudelijk en beleidsmatig volgen het Departement Cultuur, Jeugd en Media en VLAIO dit project samen op. VLAIO verzorgt ook de administratieve opvolging en de rapporteringen. Flanders Game Hub ging begin 2023 van start en loopt nog tot eind 2026. 

Hermes

De productie van audiovisueel materiaal is met de opmars van de digitalisering enorm toegenomen. Er worden constant video's, vlogs en podcasts gepubliceerd op nieuwe kanalen. Als we naar materiaal uit het iets verdere verleden willen kijken, wordt het plotseling een stuk moeilijker. Series of films blijven enkel via streamingplatformen toegankelijk wanneer ze commercieel interessant zijn en de inspanning om nieuwe rechtenafspraken te maken voor de distributie ervan dus financieel de moeite waard is. Veel ander materiaal blijft onzichtbaar, waardoor we een bijzonder beperkt beeld krijgen van het audiovisuele verleden van Vlaanderen: veel schatten uit onze archieven blijven in hoofdzaak begraven. Met het project ‘Hermes’ wil het Vlaams instituut voor het archief, meemoo vzw, het hergebruik van Vlaamse mediacontent uit het (recente) verleden stimuleren door volop in te zetten op de ontsluiting van die content.

De vzw wil dat doen door in te zetten op drie sporen:

1. een selectie aan materiaal publiek ontsluiten door rechtenvrij materiaal te identificeren en afspraken te maken met rechthebbenden;
2. een proeftuin voor een gebruiksvriendelijk en betrouwbaar uitwisselplatform voor audiovisueel archiefmateriaal voor professioneel gebruik;
3. een flexibel raamwerk voor AI-diensten. Dit omvat het vergroten van de betrouwbaarheid van automatisch gegenereerde metadata om de doorzoekbaarheid en herbruikbaarheid van archiefmateriaal te verbeteren, en het ombouwen van de bestaande architectuur tot een generiek raamwerk waarin meerdere AI-technieken geïntegreerd kunnen worden.

Hiervoor kende de Vlaamse Regering 2.350.000 euro toe aan meemoo. Het project zal van start gaan begin 2024 en loopt tot en met eind 2026.

Future Media Hubs

De mediasector wordt momenteel sterk op de proef gesteld door de opkomst van internationale platformen en de recente doorbraak van (generatieve) Al-oplossingen. Dit biedt kansen, maar ook ongezien veel uitdagingen voor het diverse en gefragmenteerde media-ecosysteem in Vlaanderen en Europa. In dit snel evoluerende medialandschap is aanpassingsvermogen en innovatiekracht van het grootste belang. Dat kan zelden volledig op eigen kracht. Momenteel blijft veel kennis en expertise op het gebied van media te vaak geïsoleerd en onbenut. In deze uitdagende context wordt het daarom steeds belangrijker om actief internationaal te netwerken, kennis en vaardigheden te delen en strategisch samen te werken rond innovatieve thema’s zoals AI, virtuele productietechnologie en nieuwe contentformaten. Om deze problemen te verhelpen, kende de Vlaamse Regering 1.622.190 euro toe aan VRT om het Europese project Future Media Hubs verder te zetten in de periode 2024-2026.

Future Media Hubs is een netwerk van commerciële en publieke mediaorganisaties (met Vlaanderen als centrum en VRT als exploitant) en heeft als belangrijkste doel het stimuleren van innovatie en het versnellen van de ontwikkeling van de media-industrie en hun lokale ecosystemen door het faciliteren van samenwerkingsverbanden tussen mediaorganisaties. Dat gebeurt in diverse thematische samenwerkingsverbanden of ‘hubs’.

De komende drie jaren wil Future Media Hubs de werking verder opschalen door inhoudelijk in te zetten op volgende strategische onderwerpen:

• data & AI, in de New Technology Hub;
• nieuwe en immersieve contentervaringen, in de Game Hub;
• het vertrouwen van het publiek in journalistiek vergroten, in de nieuw op te richten News Hub.

Daarnaast zal het netwerk een strategische visie uitwerken om zo uit te groeien tot de Europese referentie-innovatiecluster voor de mediasector ten aanzien van het Europese en Vlaamse beleid. Het doel is een coherente media-innovatieaanpak in Europa en Vlaanderen te realiseren en van media-innovatie een speerpunt te maken in Vlaanderen. Hierbij zal Vlaanderen in Europa op de kaart worden gezet als een sterke regio inzake media-innovatie. 

Via 2 projecten investeert de Vlaamse Regering in het versterken van mediawijsheid van de Vlaming. 

Nieuws in de Klas 2.0 

Er wordt een flankerend traject bij het bestaande project ‘Nieuws in de Klas’ opgezet. Het nieuwe kader wil jongeren stimuleren en helpen om bewust en kritisch om te gaan met digitale media, nieuws en informatie. Het project is gebaseerd op het (digitale) nieuwsgebruik van jongeren jongeren zelf en ondersteunt hen bij het vinden en herkennen van goede informatie. 

Het project vertrekt vanuit de (digitale) leefwereld van jongeren en de manier waarop zij nieuws consumeren (voornamelijk via hun smartphone en sociale media) en heeft als doel om jongeren zelf een actievere rol te laten spelen in het educatieve aanbod van Nieuws in de Klas, waarbij ze zelf werken aan hun mediawijsheid als actor en minder als passieve consumenten. 

Concreet biedt dit project drie initiatieven op maat van jongeren: 

• Nieuwsmakers (12-14 jaar): focus op de competentie om nieuws en informatie te interpreteren en te presenteren + verkenning van de veranderende mediaomgeving; 
• Feitencheckers (14-16 jaar): focus op competenties om de betrouwbaarheid van nieuws en informatie te beoordelen + aanpakken van zwart-wit denken; 
• Opiniemakers (16-18 jaar): focus op de maatschappelijke impact van nieuws en informatie + vaardigheden om luisteren, spreken in het openbaar en argumenteren te verbeteren 

Iedereen Digitaal (Bovenlokaal) 

De ontwikkeling en uitrol van een bovenlokaal digitaal inclusiebeleid wordt versneld binnen sectoren en organisaties die werken met kwetsbare jongeren, mensen met een beperking of senioren in Vlaanderen. Mediawijs biedt ondersteuning bij het opstellen van een kader en richtlijnen voor een digitaal inclusief en mediawijs beleid binnen deze sectoren en organisaties. Ze verzamelden ook voorbeelden van goede praktijken en ontwikkelden informatief of educatief materiaal over digitale inclusie en mediageletterdheid op maat van deze sectoren. 

Garantiefonds voor de Vlaamse onafhankelijke audiovisuele producties

Sinds de uitbraak van de coronapandemie was het voor onafhankelijke audiovisuele producenten onmogelijk geworden om schade en annuleringskosten als gevolg van pandemieën te verzekeren. Het risico bestond dat een productie moest worden stopgezet door besmetting van onvervangbare cast- of crewleden of door overheidsmaatregelen tijdens een besmettingsgolf. Om deze onvoorziene kosten als gevolg van de coronamaatregelen te dekken, werd het Garantiefonds gelanceerd voor Vlaamse onafhankelijke audiovisuele producties. Het Garantiefonds liep tot eind 2022 en werd beheerd door het Vlaams Audiovisueel Fonds.
 

Impuls aan VAF Mediafonds en Gamefonds

Via een financiële impuls aan het VAF/Mediafonds en VAF/Gamefonds stimuleerde de Vlaamse Regering de productie van kwaliteitsvolle Vlaamse televisiereeksen en games. Tijdens de coronacrisis bleek immers dat er in de sector een grote nood was aan bijkomende financiering voor de ondersteuning van lokale audiovisuele producties en games.