Subsidie ter verbetering bewaaromstandigheden topstukken

• Waarom
• Voor wie
• Waarvoor
• Waarvoor niet
• Hoe aanvragen
• Laat je inspireren
• Meer info en hulp

Kleine ingrepen en werkzaamheden beperken vaak de risico’s op schade, waardoor topstukken in een betere staat bewaard kunnen worden. Zo vermijd je dure conservatie- en restauratiekosten.

De Vlaamse overheid voorziet subsidies voor ingrepen die een aantoonbaar positief effect hebben op het behoud en beheer van een topstuk dat opgenomen werd in de Topstukkenlijst. Je kunt de kosten voor de verbetering van de bewaaromstandigheden in de onmiddellijke omgeving van het topstuk grotendeels compenseren.
 

Risico's op schade

Schade kan het gevolg zijn van:

• fysieke krachten, zoals schokken, trillingen, druk, rek of wrijving;  
• dieven en vandalen die objecten met opzet beschadigen of stelen;  
• brand, waarbij er schade optreedt door vuur, rook, roet en bluswater;  
• water, als gevolg van overstroming, neerslag of lekkage;
• verontreiniging door gassen, spuitbussen en vloei- of vaste stoffen met schadelijke effecten op objecten, maar ook door stofdeeltjes;  
• licht (lumen en lux), ultraviolet (UV)- en infraroodstraling (IR) van zonlicht, daglicht en kunstlicht;  
• een verkeerde temperatuur, waardoor er te grote temperatuurschommelingen ontstaan in de ruimte waar een topstuk bewaard of getoond wordt en het voor het topstuk te warm of te koud is;
• een verkeerde relatieve vochtigheidsgraad (RV), waardoor een topstuk wordt blootgesteld aan te grote schommelingen in vochtigheidsgraad en de omgeving van het topstuk te droog of te vochtig is;
• schimmels en ongedierte, zoals insecten, knaagdieren, vleermuizen en vogels. 

Meer informatie over deze schadefactoren vind je op de website van FARO.

Heel wat topstukken worden beheerd door instellingen voor wie het behoud en beheer van cultureel erfgoed niet de hoofdtaak is. Of ze zijn wel erkend door het Cultureelerfgoeddecreet, maar ontvangen geen werkingssubsidies op basis van dat decreet. Vaak hebben deze instellingen het financieel moeilijk om topstukken in goede omstandigheden te tonen en te bewaren.

Het reglement voorziet daarom subsidies voor:

• kloosters, abdijen of gebedshuizen;
• religieuze organisaties;
• organisaties die erkend zijn door het Cultureelerfgoeddecreet, maar geen werkingssubsidies ontvangen.

De volgende maatregelen komen in aanmerking voor een subsidie:

• bescherming tegen direct en indirect invallend licht op het topstuk (lux, IR en UV);  
• verbetering van de directe klimaatomstandigheden van het topstuk (temperatuur en RV);  
• verbetering van de stabiliteit van het topstuk;  
• bestrijding van biologische aantasting in de directe omgeving van het topstuk;  
• beveiliging van het topstuk tegen brand, diefstal of vandalisme;  
• tijdelijk transport en tijdelijke opslag bij noodsituaties.  

Ingrepen die een algemene verbetering van de bewaaromstandigheden in het hele gebouw nastreven, vallen buiten de scope van dit reglement, ook al zijn ze wenselijk en noodzakelijk vanuit het oogpunt van een goede zorg voor het cultureel erfgoed.

Het gaat bijvoorbeeld om de volgende handelingen:

• renovatie en installatie van verwarmings-, verlichtings-, verluchtings-, ventilatie-, isolatie- of beveiligingssystemen van een gebouw waarin het topstuk zich bevindt;  
• (volledige) restauratie van gebouwen, ruimtes, interieurelementen waarin het topstuk zich bevindt (*);
• conservatie- of restauratiebehandelingen op het topstuk zelf: daarvoor is subsidiëring voorzien via het Topstukkendecreet en het Onroerenderfgoeddecreet;  
• het opstellen of aanpassen van calamiteitenplannen.  

(*) Is het gebouw beschermd door het Onroerenderfgoeddecreet? Dan kun je voor deze restauratiewerken onder bepaalde voorwaarden een erfgoedpremie krijgen. Meer informatie vind je op de website van het agentschap Onroerend Erfgoed.

Je kunt uw subsidieaanvraag het hele jaar door indienen via topstukken@vlaanderen.be.
Gebruik dit aanvraagformulier voor een subsidie voor bewaaromstandigheden van topstukken.

Elk jaar zijn er drie momenten waarop de ingediende aanvragen worden beoordeeld:

• 1 maart
• 1 juni
• 1 september

Als je subsidieaanvraag ontvankelijk is en positief beoordeeld wordt, krijg je een subsidie van maximaal 80% van de aanvaarde kosten.