Vergunning voor uitvoer van cultuurgoederen buiten de Europese Unie

Wanneer een vergunning nodig

Wie levert vergunning

Soorten vergunningen

Hoe aanvragen

Behandeling vergunningsaanvraag

Weigering of aflevering vergunning

Gebruik vergunning

Meer info en hulp 

De Verordening (EG) nr. 116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen onderscheidt vijftien categorieën  van cultuurgoederen waarvoor een uitvoervergunning vereist is om ze buiten de EU te brengen.

Lijst vergunningsplichtige cultuurgoederen

1. Ouder dan 50 jaar en niet meer in bezit van de maker.
2. Als omschreven in het arrest van het Hof van Justitie in zaak 252/84, namelijk “Voorwerpen voor verzamelingen in de zin van post 9705 van het gemeenschappelijk douanetarief zijn voorwerpen die geschikt zijn om in een verzameling te worden opgenomen, dat wil zeggen dat voorwerpen die relatief zeldzaam zijn, normalerwijs niet overeenkomstig hun oorspronkelijke bestemming worden gebruikt, voorwerp zijn van speciale handelsbranches buiten de gewone handel in soortgelijke gebruiksvoorwerpen, en een hoge waarde hebben”.

De vergunningsplicht is per categorie afhankelijk van drempels voor ouderdom en waarde. Als je bv. een beeldhouwwerk (categorie 7) wil uitvoeren, dan geldt een ouderdomsdrempel van 50 jaar en een waardedrempel van 50.000 euro. Wanneer het beeldhouwwerk nog geen vijftig jaar oud is en/of de waarde van dit beeldhouwwerk lager ligt, dan is er geen vergunning vereist.

De vergunningsplicht geldt zowel voor definitieve uitvoer (bv. bij verkoop) naar een land buiten de EU, als voor tijdelijke uitvoer (bv. in functie van een tijdelijke tentoonstelling). 

Het Departement Cultuur, Jeugd en Media levert de vergunning af voor de uitvoer van cultuurgoederen die zich in Vlaanderen (in het Vlaamse Gewest) bevinden.

Voor cultuurgoederen die zich in het tweetalige gebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevinden, kan je kiezen om je tot de Franse of Vlaamse Gemeenschap te wenden. 

1. Standaardvergunning

De standaardvergunning kan gebruikt worden voor elke tijdelijke en definitieve uitvoer van cultuurgoederen. De geldigheidsduur van de vergunning is twaalf maanden na afgifte.

In geval van tijdelijke uitvoer wordt door het Departement Cultuur, Jeugd en Media in vak 2 van de vergunning aangegeven wanneer de cultuurgoederen ten laatste terug in België moeten zijn gebracht en dit maximaal 5 jaar na het verlenen van de tijdelijke uitvoervergunning.

2. Algemene open vergunning

Een algemene open vergunning kan gebruikt worden door erfgoedinstellingen voor de tijdelijke uitvoer van cultuurgoederen uit hun vaste collectie.

Deze vergunning kan gebruikt worden voor elke tijdelijke uitvoer van elke selectie van goederen die deel uitmaken van de vaste collectie die hetzij achtereenvolgens, hetzij gelijktijdig worden uitgevoerd.

Voor een dergelijke vergunning gelden volgende voorwaarden:

• De looptijd is beperkt tot maximum 5 jaar en kan door het departement steeds onmiddellijk stopgezet worden.
• De uitgevoerde kunstwerken mogen enkel worden tentoongesteld in een afdoende beveiligde museale omgeving die voldoet aan de vereiste klimatologische omstandigheden.

3. Specifieke open vergunning

Een specifieke open vergunning kan gebruikt worden voor de herhaaldelijke, tijdelijke uitvoer van een specifiek cultuurgoed om in een derde land te worden gebruikt en/of tentoongesteld.

Dit type van vergunning is vooral van nut voor muzikanten die regelmatig buiten de EU op tournee gaan en een instrument bespelen dat vergunningsplichtig is (ouder dan 50 jaar en met een waarde van 50.000 euro of meer).

Een vergunning kan enkel uitgereikt worden op basis van een duidelijke beschrijving van het cultuurgoed. Bij de tijdelijke uitvoer mag er geen twijfel bestaan dat het uitgevoerde cultuurgoed overeenkomt met het in de vergunning beschreven cultuurgoed.

De looptijd is beperkt tot maximum 5 jaar en kan door het departement steeds onmiddellijk stopgezet worden. 

1. De standaardvergunning

Je kan als eigenaar zelf de vergunning aanvragen, maar meestal worden uitvoervergunningen aangevraagd door de transportfirma die ook instaat voor de douaneformaliteiten.

_{Stap 1: aanvraagformulier aanvragen}

Vraag het aanvraagformulier via e-mail aan bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media: topstukken@vlaanderen.be.

_{Stap 2: aanvraagformulier invullen}

Vul het aanvraagformulier in drievoud correct, volledig, leesbaar en onuitwisbaar in. De uitvoervergunning wordt afgeleverd op basis van een correct en volledig ingevuld aanvraagformulier. Dat kan je aanvragen bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Als het formulier met de hand wordt ingevuld, moet dat met inkt en in blokletters gebeuren. Op het formulier mogen geen doorhalingen, verbeteringen of andere wijzigingen worden aangebracht. Door elk niet gebruikt vak moet een streep getrokken worden, zodat er niets toegevoegd kan worden in een later stadium.

Voor elk cultuurgoed moet een apart formulier worden ingevuld, behalve wanneer de vergunning betrekking heeft op één enkele zending die bestaat uit meer dan 2 objecten met dezelfde eindbestemmeling. Voeg in dat geval een lijst met de cultuurgoederen (inclusief toereikend beeldmateriaal) bij. Heb je daarover vragen, neem dan met ons contact op via topstukken@vlaanderen.be.

_{Stap 3: bijlagen toevoegen}

Voeg de volgende bijlagen toe:

• ​documentatiemateriaal voor identificatie;
• één kleurenfoto (minimaal 9 x 12 cm) van het cultuurgoed in drie exemplaren;
• een document dat de provenance van het cultuurgoed toelicht, die teruggaat tot minstens de datum van de inwerkingtreding van de EU-verordening (1993);
• het eigendomsbewijs van de huidige eigenaar;
• de in het verleden toegekende EU-uitvoervergunningen;
• de reeds toegekende toelatingen om het cultuurgoed uit te voeren bv. het Franse en Duitse paspoort voor uitvoer naar een ander land van de Europese Unie.  

Met provenance wordt de herkomst- en eigendomsgeschiedenis van het werk bedoeld. De aangegeven provenance wordt gedocumenteerd door gepubliceerde veilingresultaten, afschriften van facturen die de eigendomsoverdracht documenteren, vermeldingen in catalogi, ...

_{Stap 4: aanvraagformulier en bijlagen bezorgen}

Bezorg het ingevulde aanvraagformulier én de bijlagen met de post aan:

Departement Cultuur, Jeugd en Media (vergunningen)
Koning Albert II-laan 15 bus 267
1210 Brussel

Geef je de aanvraag liever persoonlijk of per drager af? Dat kan aan de balie van het Marie Belpairegebouw, Simon Bolivarlaan 17. Vermeld op de envelop duidelijk het woord UITVOERVERGUNNINGEN.

Bezorg ons bij voorkeur (1) ook gelijktijdig een digitale of gescande versie (pdf of jpg) van het aanvraagformulier en van de bijlagen via topstukken@vlaanderen.be.

(1) Dat is geen verplichting, maar zo kunnen we de inkomende aanvragen beter opvolgen en administratief voorbereiden, en - indien nodig - meteen ook bijkomende informatie opvragen.

2. De algemene open vergunning

De algemene open vergunning kan alleen worden aangevraagd door musea of andere erfgoedinstellingen en dit enkel voor stukken uit hun vaste collectie.

Om deze vergunning te ontvangen moet je bij je aanvraag ook het belang van de vergunning voor je instelling toelichten.

Bezorg het ingevulde aanvraagformulier + duiding van het belang voor je organisatie met de post aan:

Departement Cultuur, Jeugd en Media (vergunningen)
Koning Albert II-laan 15 bus 267
1210 Brussel

3. De specifieke open vergunning

De specifieke open vergunning kan alleen worden aangevraagd door de eigenaar of de rechtmatige bezitter van het cultuurgoed.

_{Stap 1: aanvraagformulier aanvragen}

Vraag het aanvraagformulier via e-mail aan bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media: topstukken@vlaanderen.be.

_{Stap 2: aanvraagformulier invullen}

Vul het aanvraagformulier in drievoud correct, volledig, leesbaar en onuitwisbaar in. De uitvoervergunning wordt afgeleverd op basis van een correct en volledig ingevuld aanvraagformulier. Dat kan je aanvragen bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Als het formulier met de hand wordt ingevuld, moet dat met inkt en in blokletters gebeuren. Op het formulier mogen geen doorhalingen, verbeteringen of andere wijzigingen worden aangebracht. Door elk niet gebruikt vak moet een streep getrokken worden, zodat er niets toegevoegd kan worden in een later stadium.

Voor elk cultuurgoed moet een apart formulier worden ingevuld, behalve wanneer de vergunning betrekking heeft op één enkele zending die bestaat uit meerdere objecten met dezelfde eindbestemming. Voeg in dat geval een lijst met de cultuurgoederen (inclusief toereikend beeldmateriaal) bij. Deze uitzondering moet vooraf door het Departement Cultuur, Jeugd en Media toegestaan worden. Neem daarvoor met ons contact op via 02 553 69 67 of topstukken@vlaanderen.be.

_{Stap 3: bijlagen toevoegen}

Voeg de volgende bijlagen toe:

• documentatiemateriaal voor identificatie;
• één kleurenfoto (minimaal 9 x 12 cm) van het cultuurgoed in drie exemplaren;
• document dat de provenance (herkomst- en eigendomsgeschiedenis) van het cultuurgoed toelicht.

_{Stap 4: aanvraagformulier en bijlagen bezorgen}

Bezorg het ingevulde aanvraagformulier én de bijlagen met de post aan:

Departement Cultuur, Jeugd en Media (vergunningen)
Koning Albert II-laan 15 bus 267
1210 Brussel 

Binnen de 15 dagen na de uiterlijke indiendatum ontvang je een bericht met de melding of je aanvraag ontvankelijk is.

Aanvragen zijn onontvankelijk indien:

• de door de aanvrager in te vullen vakken niet of onvolledig werden ingevuld;
• de vereiste bijlage(n) ontbreken;
• de provenance (herkomst- en eigendomsgeschiedenis) niet voldoet.

Aanvragen zijn ongeldig wanneer:

• het cultuurgoed niet wettig en definitief in de Vlaamse Gemeenschap is;
• het cultuurgoed onder de bescherming van de monumentenwetgeving valt en de aanvraag is ingediend zonder het akkoord vanwege het bevoegde gewest;
• het cultuurgoed onder de toepassing valt van de wetgeving van de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of de Federale Overheid en in overtreding van deze wetgeving een vergunning tot uitvoer wordt aangevraagd;
• het cultuurgoed waarvoor een vergunning wordt gevraagd, het voorwerp vormt van een verzoek of vordering tot teruggave op basis van de wet van 28 oktober 1996 betreffende de teruggave van cultuurgoederen die op onrechtmatige wijze buiten het grondgebied van bepaalde buitenlandse staten zijn gebracht, of op basis van een internationaal cultuurgoederenverdrag dat in de Vlaamse Gemeenschap van toepassing is. 

Weigering van een vergunning

Een aanvraag wordt geweigerd indien het cultuurgoed waarvoor een vergunning werd aangevraagd een topstuk is in de zin van het Topstukkendecreet en er geen toelating kan worden voorgelegd om dit topstuk buiten Vlaanderen te brengen.

De aanvragen van een algemene of specifieke open vergunning kunnen geweigerd worden indien de Vlaamse overheid meent dat er onvoldoende zekerheid is dat de goederen in goede staat terug ingevoerd worden.

Aflevering van een vergunning

Indien je aanvraag aanvaard wordt, ontvang je de vergunning voor uitvoer van cultuurgoederen buiten de EU binnen 15 dagen na de indiening van je aanvraag.

Die termijn kan door de Vlaamse Regering eenmalig met 20 dagen verlengd worden indien zij van mening is dat een grondiger onderzoek van de aanvraag vereist is.

De toegekende vergunning kan je als aanvrager afhalen op het werkadres van het Departement Cultuur, Jeugd en Media of wordt per post bezorgd. 

1. Standaardvergunning

Het formulier bestaat uit drie exemplaren:

• Exemplaar nr. 1 - aanvraag
  Dit exemplaar wordt bewaard door de instantie van afgifte (Departement Cultuur, Jeugd en Media).
• Exemplaar nr. 2 - exemplaar voor de houder
  Dit exemplaar wordt bewaard door de uitvoerder ter staving van de aangifte ten uitvoer voorgelegd aan het bevoegde douanekantoor van uitvoer en wordt, nadat het kantoor zijn stempel heeft aangebracht, aan het cultuurgoed toegevoegd.
• Exemplaar nr. 3 - exemplaar voor de instantie van afgifte
  Dit exemplaar wordt door de uitvoerder voorgelegd aan het bevoegde douanekantoor van uitvoer en vergezelt de zending tot aan het douanekantoor van uitgang uit het douanegebied van de Unie; na goedkeuring door de douanediensten wordt dit exemplaar naar de instantie van afgifte teruggezonden.

2. Algemene open vergunning

Het formulier bestaat uit twee exemplaren:

• Exemplaar nr. 1
  Dit exemplaar wordt door de uitvoerder ter staving van de aangifte ten uitvoer overgelegd aan het bevoegde douanekantoor en vergezelt de goederen tot het douanekantoor op de plaats van uitgang uit het douanegebied van de Europese Unie.
• Exemplaar nr. 2 - exemplaar voor de exporteur
  Dit exemplaar wordt door de aanvrager bewaard. Samen met de vergunning moet een lijst van uit te voeren goederen aan de douane worden voorgelegd. De lijst moet worden opgesteld op papier met de hoofding van de betrokken instelling en elke bladzijde moet worden ondertekend door een met name genoemde vertegenwoordiger van de instelling. Elke bladzijde wordt tevens voorzien van de stempel van de instelling, die ook op de vergunning voorkomt.

3. Specifieke open vergunning

Het formulier bestaat uit twee exemplaren:

• Exemplaar nr. 1 - Specifieke open vergunning
  Dit exemplaar wordt door de uitvoerder ter staving van de aangifte ten uitvoer overgelegd aan het bevoegde douanekantoor en vergezelt, indien een schriftelijke aangifte vereist is, de goederen tot het douanekantoor op de plaats van uitgang uit het douanegebied van de Europese Unie.
• Exemplaar nr. 2 - Exemplaar voor de exporteur
  Dit exemplaar wordt bewaard door de aanvrager. 
  De vergunning moet, hetzij samen met een schriftelijke aangifte ten uitvoer worden voorgelegd, hetzij samen met de cultuurgoederen worden getoond.